Ontwikkelingspsychologie UPvA jaar 1
Alex Verlinden
College 1
LCC 1 The Study of Human Development
Developmental science: onderzoeksveld wat zich focust op kinderen kun fysieke, intellectuele,
sociale en emotionele ontwikkeling
wordt steeds meer internationaal en interdisciplinair
Perioden van ontwikkeling: prenatale periode, infancy, vroege kindertijd, middel kindertijd,
adolescentie
Domeinen van ontwikkeling: sociaal, emotioneel, cognitief, fysiek
Contexten van ontwikkeling: oa fysieke omgeving, culturele normen en waarden en familie en peers
Historische overtuigingen over kinderen en kindertijd hebben effect op het leven van kinderen
Middeleeuwen: kinderen zijn miniatuurvolwassenen
preformationisme: volwassen capaciteiten/verlangens/interesses/emoties zijn al
aanwezig in vroege kindertijd
kinderen geen onderwijs/geen speciaal speelgoed/vaak alleen gelaten
Protestantse reformatie
kinderen worden geboren met zonden die weg kunnen door gehoorzaamheid aan
autoriteit
Begin 1900 kinderen hebben een zondevol en rebelse natuur: masturbatie en duimzuigen zijn
‘dangerous pleasures’
Industriële revolutie
Van werken op platteland naar werken in fabriek of naar school
Geboortecijfer flink omlaag
Kindersterftecijfer flink omlaag
Opkomst van ontwikkelingswetenschappen
Factories Inquiries Comittee in England deed onderzoek of 12 uur werken voor een
kind wel kon (het begin van ‘hé is dit wel ok?’, ook al was de conclusie ja)
Charles Darwins Origin of Species bracht fundamentele veranderingen over de
opvattingen van kind ontwikkeling te weeg: studie van menselijke ontwikkeling is
cruciaal voor het begrijpen van menselijke evolutie
William Preyer schreef het eerste boek over kind ontwikkeling
Hij had strenge regels voor observeren: had veel invloed op ontwikkelingswetenschap
Hij probeerde sequences of behavior te identificeren (hoe komt het ene gedrag voort
uit het andere gedrag)
Hij was geïnteresseerd in hoe omgeving en biologische factoren de ontwikkeling
beïnvloedden
Baldwin kwam met de 1e stage theorie
Hoofdkwesties van ontwikkelingswetenschappen
Bronnen van ontwikkeling: wat stuurt ontwikkeling?
Plasticiteit: in hoeverre en onder welke condities is ontwikkeling veranderbaar?
Sensitieve periode: een tijd in de ontwikkeling van een organisme waarin een
bepaalde ervaring een bijzonder groot effect heeft
Continuïteit/discontinuïteit: geleidelijke verandering of periodes met snelle verandering
(developmental stages)?
Continuïteit: kwantitatieve verandering // Discontinuïteit: kwalitatieve verandering
Individuele verschillen: wat maakt jou uniek en zijn dat blijvende verschillen?
,Ontwikkelingstheorieën
Belangrijke verschillen tussen benaderingen
Domeinen die worden onderzocht
Onderzoeksmethoden die zijn gebruikt
Centrale kwesties die worden geadresseerd (van de 4 hierboven)
4 Grand Theories
Psychodynamische theorieën
Theorieën die de invloed van universele biologische driften en individuele ervaringen op
ontwikkeling en de ontwikkelingsfasen onderzoeken
Freud
Alle biologische driften hebben 1 doel: overleven en voortplanten
Gedrag gemotiveerd door fundamentele seks drift
Psychoseksuele fases: elke fase conflict tussen verlangen en buitenwereld, hoe je deze
conflicten oplost bepalen je persoonlijkheid
Persoonlijkheid bestaat ui 3 mentale structuren:
1. Id: biologische driften
2. Ego: rationele component
3. Superego: geweten
Erikson
Sociale- en culturele factoren als drijfveer van ontwikkeling
Ontwikkeling gaat het hele leven door (eindigt niet bij adolescentie)
Belangrijkste uitdaging: zoektocht naar identiteit
Oplossen van bepaalde taken tijdens bepaalde fases
,Behaviorisme
Ontwikkeling als resultaat van leerprocessen en veranderingen in gedrag als resultaat van
gevormde associaties tussen gedrag en consequenties
Reinforcements en straffen
Thorndike
Law of effect: gedrag met een positief effect wordt waarschijnlijk herhaald
Watson: ‘maakt niet uit wie of wat je bent, door leerprocessen kan je álles worden’
Constructivistische theorie
Cognitieve ontwikkeling ontstaat doordat kinderen actief een beeld van de werkelijkheid
construeren, gebaseerd op hun eigen ervaringen met de wereld
Piaget (grondlegger)
Verschillende ontwikkelingsfase van de cognitie
Ontwikkeling kan worden versneld of vertraagd door omgeving
Assimilatie, accommodatie, equilibrium (later meer)
Constructivistische benadering: de processen van verandering in ontwikkeling zijn
universeel
Socioculturele theorie
Vygotsky (grondlegger)
Niet alleen biologische en sociale factoren maar ook culturele factoren beïnvloeden
ontwikkeling
Zone of proximal development (ZPD): het gat tussen wat kinderen zelf kunnen
bereiken en wat kinderen kunnen bereiken wanneer ze met een meer competent
individu interacten
Moderne theorieën
Evolutionaire theorieën: verklaren hoe menselijk gedrag bijdraagt aan het overleven van de
soort en kijken hoe de evolutie individuele ontwikkeling beïnvloedt
Ethologie: interdisciplinaire wetenschap die de biologische en evolutionaire
fundamenten van gedrag onderzoekt
Sociale leertheorieën: behavioristische benadering maar dan dat er geleerd wordt door
observatie en sociale interacties
Informatie-processing theorieën: cognitieve ontwikkeling wat betreft efficiënte
informatieverwerkingsprocessen
Systeem theorieën: ontwikkeling als complex geheel van aparte delen, onderzocht wordt hoe
deze delen zijn georganiseerd, interacten en veranderen
Dynamische systeem theorie: nieuwe complexe systemen ontstaan vanuit de
interactie tussen minder complexe delen
Ecologische systeem theorie: focust op de organisatie en interactie tussen de
verschillende omgevingscontexten waarin kinderen opgroeien
Bronfenbrenner:
1. Microsysteem: directe contacten/invloeden
2. Mesosysteem: interactie tussen de verschillende systemen
3. Exosysteem: indirecte contacten/invloeden
4. Macrosysteem: maatschappij/cultuur
5. Chronosysteem: tijd/wereld gebeurtenissen
Methoden van onderzoek
Verschillen in doel van onderzoek
Basic: verkrijgen van meer/bredere kennis
Applied: kennis verkrijgen die helpt bij het oplossen van een specifiek probleem
Action: verkrijgen van kennis om een sociale beleidsbeslissing te maken
Ze overlappen elkaar echter vaak
Criteria voor ontwikkelingsonderzoek
, Objectiviteit
Betrouwbaarheid
Repliceerbaarheid
Validiteit
Methoden voor data verzamelen
Natuurlijke observatie: observatie van het gedrag in een alledaagse setting
Ethnografie: studie van de organisatie van gedrag veroorzaakt door bepaalde
cultuur
Experiment: interventie wordt aangeboden
Klinisch interview: interview waarbij elke vraag afhangt van het voorgaande
antwoord (eigenlijk een gesprek dus)
Onderzoeksontwerpen
Ethische standaards
In de smiezen gehouden door de IRB’s
Fundamentele richtlijnen:
Freedom of harm
Informed consent
Confidentiality
GP 1: Endogene, exogene en constructivistische theorieën
Losse begrippen:
Phylogenese: ontwikkeling van een soort
Ontogenese: ontwikkeling van een individu
Endogene theorie verklaart ontwikkeling als resultaat van voornamelijk interne invloeden. De
biologische blueprint is niet vatbaar voor de omgevingscondities. Voorbeelden: Freud en Erikson.
Exogene theorie verklaart ontwikkeling als resultaat van specifieke externe invloeden. De biologische
blueprint is volledig te vormen door de omgeving. Voorbeelden: Skinner en Bandura.
Constructivistische theorie onderzoekt de loop en wezenlijkheid van ontwikkeling. Gaat ervan uit
dat ontwikkeling een synthese is van vooruitstrevende organisatie en reorganisatie. Deze organisaties
zijn opgebouwd uit interacties met de omgeving.
Aantekeningen HC 1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alexverlinden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,69. Je zit daarna nergens aan vast.