College aantekeningen
Encyclopedie der Rechtswetenschap I 2021/2022
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Aantekeningen van Encyclopedie I. Alle hoorcolleges van alle weken.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Encyclopedie HC 2021Week 1
Kelsen
Zuivere rechtsleer van Kelsen
Een theorie over positief recht
Recht dat geponeerd is door instanties die bevoegd zijn (positief recht)
Doel: kennis verkrijgen over wat recht is
Niet: kennis verkrijgen over wat goed recht is
Zuivere rechtsleer: omdat de theorie alleen het recht wil leren kennen en de kennis van het
recht wil zuiveren
Van kennis van de feitelijke werkelijkheid
Van kennis van de moraal
Recht en natuur
Een rechtsnorm geeft objectieve betekenis aan wat er gebeurt (“Hier wordt een wet
aangenomen”; “Met het opsluiten van deze persoon wordt het vonnis uitgevoerd”; “Het
opsluiten van deze persoon is strafbaar” etc.)
Rechtsvormen staan tegenover de natuurlijke werkelijkheid en geven aan welk mogelijk
menselijk gedrag toegestaan, verboden, geboden is.
Rechtsgeleerdheid is kennis van dit stelsel van rechtsnormen dat mogelijk gedrag juridische
betekenis geeft (normeert)
Rechtssociologie daarentegen bestudeert de natuurlijke werkelijkheid en vraagt naar de
oorzaken van bepaald gedrag of de gevolgen van bepaald gedrag (causaliteit)
Recht en moraal
De taak van de zuivere rechtsleer is ook om kennis van het recht te zuiveren van kennis van
de moraal
Positief recht kan natuurlijk overeenstemmen met de moraal, maar dat is niet noodzakelijk
het geval
Wat moraal of rechtvaardigheid is, is niet objectief vast te stellen; positief recht zou niet
eens nodig zijn als dat wel zo was!
Rechtsorde
Wanneer is een norm een rechtsnorm?
Kelsen kijkt dan naar de hogere bevoegdheidsnorm
- Als de geldigheid ervan gegeven is door een hogere (bevoegdheids-)norm (objectieve
betekenis)
De rechtsnorm valt binnen één rechtsorde; de geldigheid van alle normen is uiteindelijk te
herleiden tot één norm (‘Grundnorm’)
De reden waarom de grondnorm zo is: vanwege de rechtsorde die we gebruiken en de
bijbehorende grondnorm die we daarbij veronderstellen/aannemen
Rechtsorde en grondnorm veranderen bijvoorbeeld na een geslaagde revolutie
,Radbruch
Recht is volgens Radbruch de werkelijkheid die bedoeld is het rechtsidee te dienen.
Het idee van recht is formele rechtvaardigheid: formele rechtvaardigheid zegt dat gelijke
gevallen gelijk behandeld behoren te worden; niet wat gelijke gevallen zijn
Rechtvaardigheid is gelijkheid (zelfde gedachte als Aristoteles)
- Vergeldende rechtvaardigheid
- Verdelende rechtvaardigheid
Doelgerichtheid
Rechtvaardigheid moet altijd worden uitgewerkt
Om het recht nader uit te werken, moet rechtvaardigheid worden gekoppeld aan
doelgerichtheid
Verschillende mogelijkheden:
- Individuele waarden: vrijheid, liberalisme
- Collectieve waarden: natie, nationalisme
- Culturele waarden: cultuur, conservatisme
Relativisme
Rechtszekerheid is van belang voor orde en vrede
Politiestaat (doelgerichtheid)
Natuurrechtsleer (rechtvaardigheid)
Rechtspositivisme (rechtszekerheid)
Geldigheid (in rechtsfilosofie)
- De rechtswetenschap is gevangen in het rechtssysteem waarbij zij hoort:
o De gelding van een norm wordt bepaald door een hogere norm
o De gelding van de hoogste norm kan de rechtswetenschap niet vaststellen
- Rechtssociologie: erkenning door rechtssubjecten
- Rechtsfilosofie: wat rechtssubjecten behoren te erkennen, maar hier relativisme
Recht en rechtswetenschap: rechtszekerheid leidend (norm geldt omdat ie wordt bepaald
door een hogere norm)
Rechtsfilosofie: beschouwend (3 waarden)
Recht geldt niet als het zeer ongerechtvaardigd is.
Week 2
Presocraten
Filosofen voor Socrates
Natuurfilosofen (natuurwetenschappers)
Kosmos (betekent goede orde)
Proberen dingen om je heen te verklaren
“Het vele” en “het ene”
Thales: alles veranderd door water
Anaximenes: alles veranderd door lucht
, Rationalisme: rede voor alles
Heraclitus: alles stroomt (niets is, alles wordt; conflict; evenwicht)
Parmenides: alleen van “dat wat is” kun je kennis verkrijgen
Sofisme: concludeert dat kennis van de natuurlijke wereld onmogelijk is
Scepticisme en relativisme
Vooral aandacht voor moraal en politiek
Protagoras: de mens is de maat van de dingen
Kennis door zintuigelijke waarneming
Wat waar is, is relatief van de zintuigelijke waarnemingen
Polis, rechtvaardigheid
Callicles: recht is gewoon macht
Vier aandachtsgebieden van de filosofie
- De (natuurlijke) werkelijkheid
o Een theorie hierover: zijnsleer of ontologie
- Kennis
o Een theorie hierover: kennisleer of epistemologie
o Rede gebruiken (rationalisme) -> Grieken
- Het goede of juiste leven van een mens
o Een theorie hierover: ethiek
- De goede staatsinrichting: goed recht
o Een theorie hierover: “politiek”; rechtsfilosofie
Plato
Vier aandachtsgebieden van de filosofie
- Zijnsleer
- Kennis
- Ethiek
- Politiek
Socrates was zijn leraar
Socrates heeft zelf nooit iets geschreven. Wat we over Socrates weten is vaak door Plato.
Kennisleer
Kritiek -> Relativisme leidt tot absurde uitkomsten. Iedereen heeft eigen waarheid volgens
de presocraten
Kritiek op:
1. Iedereen heeft zijn eigen waarheid
a. Hoe is wetenschap dan mogelijk?
b. Hoe is een misvatting dan mogelijk?
2. Alles wat we kunnen waarnemen, is veranderlijk (vgl. ook Heraclites)
a. Hoe kun je dan nog over iets (dat is) spreken (Parmenides)?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Asenai. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen