Beknopte samenvatting vroegmoderne geschiedenis, bevat: hoor- en werkcollege aantekeningen en omvat het boek van Kümin. Ook de tijdlijn met de belangrijkste jaartallen.
Samenvatting en tijdlijn Vroegmoderne Geschiedenis
868: Eerste gedateerde blokdruk boek in China
c. 1040: nieuw tijdperk van het Romeinse recht, losse letters gedrukt
1088: eerste universiteit in Europa gesticht: Bologna
1347-1351: Zwarte Dood in Europa
1394-1460: Prins Hendrik “De zeevaarder” van Portugal
1414-1418: Concilie van Konstanz
1430er jaren: Ontdekking en kolonisatie Azoren door Portugezen
1434: Portugese zeevaarders bereiken Kaap Bojador (West-Afrika)
1453: Ottomaanse verovering van Constantinopel
1454/1455: Gutenbergbijbel gedrukt met losse letters en drukpers in Mainz
c.1460-1560: bevolking in Europa groeit
1469: Ferdinand van Aragon en Isabella van Castilië verenigen de Spaanse koninkrijken
1492: op zoek naar een zeeroute naar Azië, bereikt Christopher Columbus Amerika
1492: verdrijving van de Joden uit Spanje (Alhambra Decret)
1492: Val van Granada en einde van de Reconquista
Vanaf 1493: de Colombiaanse uitwisseling
1494: Verdrag van Tordesillas deelt de niet-christelijke wereld op tussen Castilië en Portugal
1494-1559: Italiaanse Oorlogen verzwakken laatmiddeleeuwse stadstaten, eindigen met de Vrede van Cateau-
Cambrésis
1498: Vasco da Gama bereikt Calicut, Indië via Stormkaap/Kaap de Goede Hoop
c. 1500: continentale postsysteem wordt ontwikkeld in Europa
1516: Erasmus brengt een kritische editie van het Griekse Nieuwe Testament uit
1517: begin trans-Atlantische slavenhandel: eerste slaven uit Afrika verscheept naar de Amerika’s
1517: Luthers 95 stellingen
1519: Karel V Habsburg gekozen tot keizer van het heilige Roomse Rijk
1519-1532: Spaanse 'conquistador' Hernán Cortés en geallieerden verslaan de Azteken; Francisco Pizarro
verslaat de Inca's in Peru
1520: belangrijke Lutherse verhandelingen gedrukt
1520-1521: Opstand van de comunidades in Castilië (Spanje)
1521: val van Belgrade opent weg voor Ottomaans expansie in Centraal-Europa
1521: Edict van Worms
1524-1526: Duitse Boerenoorlog
1526: Slag bij Mohács: Ottomanen dringen Centraal-Europa binnen, & Habsburgers claimen Hongaarse,
Boheemse kronen
1527: Plundering van Rome door keizerlijke (huur-)soldaten
1529: Eerste Ottomaanse belegering van Wenen
1534/1535: Opstand wederdopers in Munster
1534/1540: Oprichting van de orde der Jezuïeten/goedkeuring door de paus
1535/36-1798: Franco-Osmaanse alliantie
1536: Eerste uitgave Calvijns Institutie of onderwijzing in de christelijke godsdienst
1543: Copernicus' De revolutionibus [Over de omwentelingen der hemellichamen] gedrukt; Vesalius brengt uit
zijn De humani corporis fabrica [Over de bouw van het menselijk lichaam] uit
1545: Spanjaarden openen zilverertsmijn in Potosí
1545-1563: Concilie van Trente
1546-1547: Schmalkaldische Oorlog
1550-1560: hoogtij heksenvervolgingen in Europa
1555: Godsdienstvrede van Augsburg brengt Schmalkaldische oorlogen ten einde
1556: Karel V Habsburg stapt op
1559: Oprichting Academie Geneve
1559: Slavenhandel geautoriseerd door de Portugese kroon
1560-1660: hoogtij “kleine IJstijd”
1562-1598: Godsdienstoorlogen in Frankrijk
1566: Beeldenstorm in de Nederlanden
,1568-1570: Rebellie Morisco’s in Granada
1568-1648: Nederlandse opstand/Tachtigjarige oorlog
1572: Bartholomeusnacht lynchpartij
1580: Filips II van Spanje erft Portugal en het Portuguees rijk
1585: val van Antwerpen
1588: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden gevormd
1588: De Spaanse Armada faalt bij de invasie van Engeland
1598: Edict van Nantes
1600: EIC gesticht
1602: VOC gesticht en Amsterdamse beurs
1603: Unie van Engeland en Schotland in de persoon van Jacobus I/VI
1605: eerste gedrukte krant Straatsburg
1609: verdrijving Mooren en Morisco’s uit Iberië
1618: Defenestratie van Praag, begin Dertigjarige Oorlog
1618-1648: Dertigjarige Oorlog eindigt met de Vrede van Westfalen (1648)
1621: WIC gesticht
1628: William Harvey brengt zijn handeling over de bloedsomloop uit
1633: Proces Galileo Galilei
1637: descartes brengt zijn Discours de la methode uit
1642-1660: Burgeroorlogen en 'Interregnum' in Engeland (executie Karel I in 1649)
1643/61-1715: Regering Lodewijk XIV (Frankrijk)
1648: Vrede van Westfalen (Verdragen van Münster en Osnabrück)
1652: Nederlandse kolonie op Kaap de Goede Hoop
1660: oprichting Royal Society Londen
1666: oprichting Academie des Sciences in Frankrijk
1678: Vrede van Nijmegen
1683-1699: Grote Turkse Oorlog, begint met de belegering van Wenen (1683) en eindigt met de Vrede van
Karlowitz (1699)
1685: Herroeping Edict van Nantes
1687: Isaac Newton brengt zijn Philosophiae naturalis principia mathematica uit
1689-1697: Negenjarige oorlog
1699: vrede van Karlowitz: eind Ottomaanse macht in Centraal-Europa
1701-1713/14: Spaanse successieoorlog
1707: Unie van Engeland en Schotland
1721: Vrede van Nystadt
1739-1742: Brits-Spaanse oorlog
c. 1740: bevolking Europa groeit
1740-1748: Oostenrijkse successieoorlog
1740-1786: regeerperiode Frederik de Grote (Pruisen)
1748: Vrede van Aken
1748: Montesquieu’s Over de Geest van de Wetten (L'esprit des lois)
c. 1750: Agrarische en Industriële revoluties transformeren Europese maatschappijen
1751: Encyclopedie eerst uitgebracht
1756: Diplomatieke Revolutie
1756-1763: Zevenjarige Oorlog/ Franse en Indische oorlog
1762: Jean-Jacques Rousseau's Du contrat social gedrukt (maatschappelijk verdrag)
1763: Vredes van Parijs en Hubertusburg
1772/1793/1795: Poolse delingen
1776: Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog begint; Adam Smith schrijft zijn Wealth of Nations
1781: Kants Kritiek van de zuivere rede uitgebracht
1789: Begin van de Franse Revolutie, eindigt als Napoleon Bonaparte de macht grijpt (1799)/Verklaring van de
rechten van de mens en de burger
1791-1804: slavenopstand in Saint-Domingue, geïnspireerd door de Verklaring van de rechten van de mens, en
Haïtiaanse Revolutie
1792: Mary Wollstonecrafts (1759-97) Vindication of the Rights of Woman (Pleidooi voor de rechten van de
vrouw)
1792: Frankrijk wordt een Republiek
,1792: Eerste Coalitieoorlog
1793: Executie Lodewijk XVI/ Begin van de “Terreur”
1803: GB verkrijgt Delhi
1806: einde van het Heilige Roomse Rijk
1814-1815: Val van Napoleon, Congres van Wenen regelt nieuwe machtsbalans in Europa
1839-1860: Opiumoorlogen (Engeland vs. China)
Kernbegrippen
, Hoor- en werkcollege 1: Europa in de wereld ca. 1500
Europa in vroeg 1500
Verbindingen tussen landen
Lingua Franca
Romeins nalatenschap
Veel veranderingen (klimaat, technologieën)
Heilige Roomse Rijk: politieke fragmentatie, de prinsen en imperiale vrije steden perkten de
monarchale macht in. Wel sterke monarchie met erfopvolging
Polen-Litouwen: grootste land in Europa. Autoriteit zwak en de monarchie verkiesbaar.
Representatieve vergadering
Spanje: samengestelde staat. Delen door huwelijken met elkaar verbonden
Ottomaanse Rijk: enorme economische kracht door controleren Zijden Route en zeehandelsroutes.
Ook grote steden
India: een oudere samenleving dan die in Europa. Textielindustrie produceerde veel goede kwaliteit
stoffen, dit kwam in Europa pas veel later
Azië: veel onafhankelijke koninkrijken. Commerciële en religieuze connecties, maar verschilden qua
etniciteit en talen. In het Indonesische Archipelago waren grote maritieme krachten, vooral op Java.
Een vibrerende en populaire handelsplaats.
China: vanaf de Ming-Dynastie in 1368 de grootste eenheidsstaat in de wereld. Gecentraliseerde,
bureaucratische overheid. Het centrum hiervan was de Imperiale kroon, in bezit genomen door de
afgezanten van de Ming-Dynastie. Arbeidskrachten werden zorgvuldig gekozen met behulp van de
Confuciaanse klassieken. Grootste deel participeerde in handel. Het zilver dat hiervoor gebruikt werd
veranderde de gehele oorsprong van handel over de wereld
In West-Europa christendom, Arabische wereld de Islam, Confucianisme in China en Boeddhisme in
India
In eerste instantie India en China meer in het voordeel door de handel in goud
Europa in 1800
Nieuwsverspreiding, kranten (1605)
Aardbeving/tsunami Lissabon, 85% van de gebouwen verloren > hierover veel debatten over bewijzen,
veel hierover gepubliceerd (1755)
Gedeelde ervaringen
Deelnemen aan gebeurtenissen Europa
Meeste publicaties religieus, ook verlichte/moderne filosofen (Voltaire)
Uitleggen/heropbouw
Top-down staatreacties
Technologieën/media
Moeite met nobiliteit
Verlichting/ Renaissance/ VS/ Reformatie
Een periode van intensivering van overheidsuitbreiding en macht:
Staatformatie: Interne en externe ontwikkelingen (colleges 4 en 7)
Religieuze autoriteit: confessionalisering (college 3)
Een periode van innovatieve en transformerende culturele en intellectuele ontwikkelingen:
Renaissance (college 1)
Reformatie (college 3)
Wetenschappelijke Renaissance en Revolutie (college 6)
Verlichting (college 6)
Een periode van sociaaleconomische overgang:
Populatiegroei en nieuwe groeipatronen (college 2)
Feodalisme naar kapitalisme (college 2)
Europa’s uitbreidende horizonnen (college 5)
Vroegmodern (= recente term, 1960/1970)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emkooistra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
