, Samenvatting ‘Zingeving in zorg en welzijn’ 1e druk 2020 – hele boek
Inleiding.
Zingevingscompetentie – drie gebieden:
1. De professional als persoon: verhouding tusseneigen referentiekader tot dat van de cliënt?
Hiervoor moeten reflectieve en communicatieve vaardigheden ontwikkeld worden.
2. De professionele praktijk: aandacht voor zingeving in het methodische zorgproces. Hiervoor
worden methodische vaardigheden ontwikkeld
3. Het professionele perspectief: ontwikkelen van een eigen visie op de aandacht voor
zingeving. Hiervoor wordt gewerkt aan persoonlijke visieontwikkeling.
Hoofdstuk 1 Zingeving
1.1. Zingeving en het diamantmodel.
Innerlijke ruimte: als we goed ontspannen en uitgerust zijn, je wordt niet meegesleept door
stemmingen of emoties. Hoe meer innerlijke ruimte we hebben, hoe beter we kunnen luisteren.
Autonomie: ik en de ander. Autonomie en
zelfbeschikking zijn een groot thema in zorg en
welzijn. Maar we zijn voor een groot deel het
product van onze omgeving. Identiteit is
onderdeel van een groot levend netwerk van
anderen. Je bent verweven met anderen.
Handelen: doen en laten. Soms moet je op
je handen gaan zitten en een andere keer
snel en proactief optreden. Wanneer moet
je doen en wanneer moet je laten? Ben je
een doener of een later?
Relaties: vasthouden en loslaten. Het levende
netwerk van relaties is een voortdurend proces
van vasthouden en loslaten. Hoe vind je houvast
in alle veranderingen?
Balans: vergeven en vergeten. Hierbij gaat het vaak om thema’s als verantwoordelijkheid en schuld.
En er is sprake van een spanningsveld tussen herinneren en vergeten. Als mensen elkaar kunnen
vergeven is er sprake van herinneren en vergeten tegelijk: het gebeurde wordt niet ontkend of
vergeten, maar onder ogen gezien.
, Hoop: geloven en weten. Hoop kan voortkomen uit nuchtere kennis over een situatie, maar ook uit
een diep geloof voortkomen. Als je weet waar iemand op hopt, kan dat de innerlijke kracht en ruimte
doen toenemen.
1.3 Aandacht voor zingeving in het integrale methodische zorgproces tentamen!
Integrale zorg en een multidimensionale visie op gezondheid.
Integrale zorg wil zeggen dat er aandacht is voor de hele mens met het doel de mens tot zijn recht te
laten komen. Definitie van Huber: Het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie e
voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Zes dimensies:
1. Lichaamsfuncties: fysiek functioneren, klachten en pijn, energie.
2. Mentale functies en beleving: cognitie, emoties, eigenwaarde/zelfrespect, eigen regie,
veerkracht.
3. Spiritueel/existentiële dimensie: zingeving, doelen/idealen nastreven, toekomstperspectief,
acceptatie.
4. Kwaliteit van leven: geluk, genieten, levenslust, balans.
5. Sociaal-maatschappelijke participatie: sociale en communicatieve vaardigheden,
betekenisvolle relaties, sociale contacten, betekenisvol werk.
6. Dagelijks functioneren: Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL), werkvermogen.
Zingeving speelt een rol in iedere dimensie en dus is een integrale benadering van zingeving van
belang.
Aandacht voor zingeving vraagt om een methodische aanpak. Daarvoor zijn twee benaderingen: de
instrumentele en de narratieve benadering. Ze vullen elkaar aan.
Methodisch werken wordt ook evidence-based practice genoemd (EBP) en dat komt tot stand door
drie pijlers: het oordeel/de ervaringen van de professional, wetenschappelijke inzichten/onderzoek
en de ervaringen, waarden en overtuigingen van de cliënt.
In de narratieve benadering komt het levensverhaal van iemand tot uitdrukking, dat kan
aanknopingspunten geven voor de zorg- en hulpverlening.
1.4 Basisprincipes zingevende gespreksvoering tentamen!
Belangrijk is om onderscheid te maken tussen welk probleem je nog kunt veranderen en welke je
moet leren aanvaarden. Zinvragen kun je herkennen door te luisteren in laagjes. Een uitspraak kan
feitelijk beoordeeld worden. Er is echter ook een emotionele of belevingslaag in een uitspraak. De
emotionele laag is verbonden met een levensverhaal en zo kom je bij de biografische laag van de
uitspraak en uiteindelijk kom je dan bij de zingevingslaag van een uitspraak. Je komt dus via feiten,
emoties en biografie bij de zingeving.
Doel is steeds om de innerlijke ruimte te vergroten, dit kan door uithoudingsvermogen te
ontwikkelen, (zelf)compassie aan te boren, onzekerheid te verdragen en openheid te cultiveren. Het
gevaar is dat mensen snel in de ‘reparatiereflex’ schieten, dat kan verhinderen dat je open naar het
verhaal van iemand luistert.
1.5 Zingeving en reflectie
Zingevingsvragen lenen zich vaak niet voor snelle oplossingen of voor helemaal geen oplossingen.
Het worden ook wel ‘trage’ vragen genoemd: er is niet één twee drie een antwoord op te geven. Het
gaat om de actieve en passieve kant van de zorgrelatie. Doing of being. Persoonlijke beginpositie