1870-1900: Liberalisme en Ethische Politiek
1. Politieke veranderingen: de vestiging van het Nederlandse gezag in de
archipel
Nederland vestigt tussen 1870 en 1890 overal in Indonesië zijn politiek
gezag: Aan het einde van de 19e eeuw waren alle buitengrenzen van de
Nederlands-Indische archipel internationaal erkend. Binnen Indonesië waren er
echter gebieden waar het koloniaal bestuur nog niet echt was doorgedrongen en
die dus slechts op papier onder Nederlands gezag stonden. In de buitengewesten
werd officieel een ‘politiek van onthouding’ gevoerd. Met de inheemse vorsten
werden wel contracten gesloten, waarbij de vorsten het Nederlandse gezag in
naam erkenden en economische voordelen beloofden, in ruil voor militaire steun
en politieke garanties. Op kleine schaal werd het koloniale gezag in de
Buitengewesten toch uitgebreid, daarvoor werd het Koninklijke Nederlands-
Indische Leger ingezet (KNIL, beroepsleger).
Veranderingen in de Nederlandse politiek na 1890: Na 1870 begonnen de
grote mogendheden hun invloed in de niet-westerse wereld uit te breiden. Dit
leidde tot concurrentie tussen de grote mogendheden. In de Nederlandse
gebieden maakte de politiek van onthouding plaats voor de expansiedrang
van het modern imperialisme. Geheel Indonesië moest onderworpen worden
aan het Nederlands gezag, waar nodig met geweld (Lombok expeditie en Atjeh
Oorlog). Vorsten moesten verklaren het Nederlandse gezag te aanvaarden, de
regels van het gouvernement te zullen volgen en geen zelfstandige buitenlandse
politiek te zullen voeren. Vorsten die de ‘Korte Verklaring’ niet vrijwillig
tekenden, werden met geweld aan het Nederlandse gezag onderworpen.
2. Economische veranderingen: particulier initiatief en expansie
Kritiek op het Cultuurstelsel: Na 1840 kwam in Nederland het Liberalisme
sterk op. De liberale stonden kritisch tegenover het koloniaal bestuur in het
algemeen. Hun kritiek richtte zich in het bijzonder op het Cultuurstelsel: 1. De
liberalen waren voor vrije arbeid en vrije handel. 2. Sommige liberale critici
waren ervan overtuigd dat het Cultuurstelsel verderfelijk was voor de Javaanse
bevolking (b.v. hongersnood omstreeks 1850). 3. De liberalen waren echter ook
uit op economisch eigenbelang: zij wilden de kolonie openen voor particulier
initiatief van Europese ondernemers en handelaars.
Weg vrij voor particulier initiatief in mijnbouw en landbouw: Door de
liberale grondwet van 1848 verschoof in Nederland de macht van de koning naar
het parlement. Daarin gingen liberale politici de toon aangeven. Dat had
gevolgen voor de koloniale politiek na 1848: 1. Het cultuurstelsel werd geleidelijk
afgeschaft. 2. Nederlands-Indië werd in toenemende mate opengesteld voor
particulier initiatief, vooral op het gebied van mijnbouw en landbouw.
Sterke uitbreiding van de mijnbouw: Expedities door wetenschappers en
avonturiers hadden tot de ontdekking van bodemschatten als olie, tin, steenkool
en goud geleid. Daardoor kwam de mijnbouw op gang. De Mijnwet van 1850
maakte het mogelijk dat ook particuliere ondernemers toestemming kregen om
delfstoffen te winnen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nickvdwal2004. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.