Een beknopte samenvatting van hoofdstuk 4 uit het boek Praktische verloskunde van Prins. Hoofdstuk 4 gaat over de prenatale zorg (selectie van zwangeren, diagnostiek vroeg in de zwangerschap, lichamelijk onderzoek, prenatale controles, veelvoorkomende klachten in de zwangerschap)
Inleiding
Doel prenatale zorg: door de zorgvuldige controle van zwangerschap eventuele risico’s tijdig opsporen en
behandelen.
De zwangere staat centraal; begeleiding en voorbereiding op baring en aankomend ouderschap
In NL drie vormen uitvoering prenatale zorg:
- Traditionele zorg: fysiologische zwangere begint in de eerste lijn bij de verloskundige. De zorg
wordt geleverd volgens de richtlijnen en geldende normen van de beroepsvereniging. Bij
complicaties volgt verwijzing naar tweede lijn (obstreticus of klinisch verloskundige).
- Groeps prenatale zorg (centuring pregnancy): de eerste controle is individueel en de
daaropvolgende controles in groepsverband. Centraal staat: uitwisselen informatie en ervaringen
en vergroten gezondheidsvaardigheden en autonomie.
- Integrale zorg: zoveel mogelijk continuïteit van zorgverlener waarbij één coördinerend
zorgverlener (casemanager) wordt aangewezen. Er worden multidisciplinaire richtlijnen en
regionale afspraken gehanteerd. Er is nog niet beoordeeld of dit doelmatiger is.
Selectie van zwangeren
Het Nederlands verloskundige systeem wordt gekenmerkt door risicoselectie: een vorm van screenend
onderzoek. De selectieprocedure houdt rekening met zo min mogelijk foutieve positieve of negatieve
selecties.
In 2017 startte 89% in de eerstelijnszorg hiervan werd uiteindelijk 37% doorverwezen naar de tweede lijn.
Risicofactoren
De zorgverlener hanteert bij de risicoselectie de volgende vragen:
- Heeft de zwangere een ziekte of aandoening die van negatieve invloed is op het verloop van de
zwangerschap, baring of kraamperiode? Of vise versa
- Is er op grond van de anamnese of bevindingen bij onderzoek sprake van een verhoogd risico op
complicaties?
Bij een verhoogd risico wordt het risico omschreven en het meest geschikte verloskundige beleid
vastgelegd. Hierbij wordt rekening gehouden met:
- Of en met welk beleid het risico te voorkomen, of op te sporen is;
- Welke interventiemogelijkheden er zijn als het risico zich voordoet;
- Wie dit beleid het beste uit kan voeren
In de Verloskundige Indicatielijst zijn de meest voorkomende ziekten en aandoeningen die belangrijk zijn
voor zwangerschap, baring en kraamperiode weergeven.
Diagnostiek vroeg in de zwangerschap
Zwangerschapstests
Zwangerschap wordt aangetoond door de syncitiotrofoblast HCG in het bloed (+- 8 dgn na bevruchting) of
de urine (direct na uitblijven menstruatie, als meer dan 25 IE/L).
HCG wordt aangetoond door een immunologische test met monoklonale antistoffen tegen HCG, (de
ELISA-test), deze concentratie verdubbelt zich elke 2 dagen en is rond 10 weken het hoogste.
Na een miskraam verdwijnt 95% van het HCG binnen 7 dagen (tot ruim 50 dgn).
Echoscopische herkenning van een jonge zwangerschap
Vroeg in de zwangerschap: transvaginale echoscopie
Vanaf 10 weken: transabdominale echoscopie
Vanaf 4,5-5 wkn amenorroeduur is de zwangerschapsring zichtbaar. De echogene zone van
chorionvlokken die de chorionholte met het extra-embryonaal coeloom en de aminoholte begrenst. Je
kunt aan deze ring de duur van de zwangerschap aflezen.
, Pseudoring: (niet te verwarren met de zwangerschapsring) een lokale ophoping van vocht of bloed in de
decidua (slijmvlies van de baarmoeder).
Pseudoring
Zwangerschapsring
5,5 week amenorroe: zwangerschapsring diameter van 1 cm, dooierzak moet te zien zijn.
7 weken amenorroe: zwangerschapsring is groter dan 1,8 cm, embryo is zichtbaar
5-5,5 week amenorroe: embryonale hartactie te zien, met abdominale echo vanaf 6-7 wkn
Lichamelijk onderzoek
Teken van Chatwick: vagina, portio, en labia minora zijn paarsblauw (livide) verkleurd.
De vorm, consistentie en grootte de uterus en cervix veranderen. Uterus: wordt weker. Cervix: aan
weerszijde voel je kloppende vaten.
Teken van Hegar: corpus uteri en cervix voelen aan als twee gescheiden organen, komt soms voor.
Teken van Piskaçek: asymmetrie van corpus uterie door weke uitbochting van de nidatie (innesteling door
plaatselijk verbeterde doorbloeding). (Duurt max tot week 12).
Vrouwen krijgen melasiten stimulerend hormoon en hierdoor een zwangerschapsmasker (chloasma of
melasma gravidarum) een zwangerschapsstreep (linea fusca of linea nigra) en donkerdere tepels. Hier kan
je niet aan afleiden dat je een intacte zwangerschap hebt.
Prenatale controles
Er vinden 10-14 controles plaats. Eerste controle op 7-8 weken amenorroe. Het is nuttig zwangeren vroeg
te zien voor:
- Het geven van voorlichting en adviezen
- Adequate selectie van zwangeren met een verhoogd risico op complicaties
- Tijdig informeren en counselen van prenatale screening en diagnostiek
- Tijdig vaststellen van de termijnduur
Eerste prenatale controle
- Lichamelijk onderzoek
- Bloeddruk meten
- Bepaling BMI
- Obstetrisch onderzoek
- Bloed en urineonderzoek
- Echoscopisch onderzoek
- Eventueel prenatale screening op congenitale afwijkingen en toestemming voor registratie van
gegevens en toestemming medische informatie
- Informatie/advies leefwijzen, voeding etc.
Communicatie en psychosociale begeleiding
Als er bij een vrouw teken zijn van abnormale ongerustheid en angst kan psychologische ondersteuning
een positief effect hebben (veel vaker spontane baring en minder vaak een sectio, positievere
bevallingservaring).
W-DEQ wordt gebruikt om te bepalen wie hiervoor in aanmerking komen.
Goede communicatie tussen verloskundige en toekomstig ouder is een vereiste.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pienmeester. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
