Les 1
Cultuur is een lastig te definiëren begrip. Er is niet één simpele definitie te geven. Elk individu
is als een cultuur te zien, er zijn subculturen (studenten, Friezen, voetbalsupporters,
hardrockliefhebbers) en er is de cultuur van een land.
Cultuur wordt gedefinieerd door:
1. Cultuur is altijd van een groep: Mensen zijn altijd onderdeel van diverse groepen, die
allemaal hun eigen cultuur hebben. Iemand die in Nederland woont, is een ‘Nederlander’
maar ook een ‘Europeaan’ en een ‘Brabander’ of een ‘Fries’.
2. Cultuur is aangeleerd: Als iemand met een Aziatische cultuur boos is, dan is het niet de
bedoeling dat hij of zij dat laat zien. Voor een Aziaat is het veel belangrijker dat de relatie met
diegenen om hem of haar heen geen schade oploopt.
3. Cultuur is relatief: Amerikanen vinden Nederlanders niet heel direct terwijl japanners
Nederlanders bot vinden.
4. Cultuur is betekenisgeving: Iemand zit aan tafel te lunchen en vraagt aan degene naast
hem of hij het brood kan aangeven. Die persoon zal hem dan het brood aangeven omdat hij
begrijpt wat het is en wat aangeven is.
5. Cultuur is een comfortzone: Volgens de Italiaanse culturele bril begint een vergadering
pas als iedereen er is. Voor Italianen gaat een vergadering om de mensen en wat er
besproken wordt, niet om het tijdstip.
6. Cultuur is dynamisch: Cultuur verandert door de tijd (vroeger zetten we sigaretten op tafel,
nu niet meer, Zwarte Piet is niet meer geaccepteerd door iedereen).
1. Cultuur is altijd een groep
Cultuur is iets van groepen mensen. Kleine groepen, zoals een gezin, en grote groepen,
zoals landen. Mensen zijn onderdeel van allerlei subculturen.
2. Cultuur is aangeleerd
Cultuur leren we door:
Cultuur zit niet in je DNA, cultuur is aangeleerd door de mensen om je heen, dit heet
socialisatie (ouders, familie, omgang met anderen, media, school). Je kan cultuur kan je
zien als een soort besturingssysteem dat je hersenen aanstuurt. Deze programmering
(denk aan besturingssysteem van computer of smartphone) van je hersenen zorgt ervoor dat
je je gedraagt volgens de waarden en normen van de culturele groepen waarin je leeft.
Culturele bril:
- Niets heeft betekenis van zichzelf
- Mensen geven betekenis
- Betekenis hangt af van de context, cultureel raamwerk en beelden.
Cultuur is een complex raamwerk dat vorm geeft en betekenis geeft aan de materiële en
mentale wereld.
3. Cultuur is relatief
Cultuur wordt pas duidelijk als je in contact komt met een andere cultuur.
4. Cultuur geeft betekenis aan de wereld
Cultuur geeft betekenis aan de wereld om ons heen, het geeft ons een referentiekader.
Cultuur is de verzameling afspraken die stilzwijgend wordt gemaakt over hoe mensen hun
wereld zien.
Jouw geprogrammeerde hersenen vertellen je in een fractie van een seconde wat iets
betekent.
Context veranderd de betekenis
De wereld om ons heen krijgt betekenis door onze cultuur. Betekenissen kunnen veranderen
als de omgeving, de context, veranderd.
, Culturele context:
In het ene land is cavia eten, in het andere land een huisdier. Dus culturele context bepaalt
de betekenis van zaken.
De Culturele ijsberg
De ijsberg is een model om te verduidelijken dat het gevaarlijkste deel van cultuur
onzichtbaar is.
Dit is de grootste valkuil in interculturele communicatie:
De aanname dat als je geen problemen ziet, er ook geen problemen zijn.
5. Cultuur is een comfortzone
De wereld om ons heen krijgt betekenis door onze cultuur. Het geeft ons een gevoel van
zekerheid.
Cultuur is als een bril waardoor je naar de wereld kijkt, een culturele bril.
Cultuur maakt onze wereld comfortabel, cultuur is een comfortzone.
Cultuur laat je weten wat 'normaal' is. Je voelt je op je gemak bij mensen die zich ook
'normaal' gedragen.
Je merkt dat je betrokken bent bij een andere cultuur als je je ongemakkelijk begint te voelen
(vreemd vinden, lachen, boos worden, geïrriteerd raken, negeren). Je bent buiten je
comfortzone.
Wat zijn waarden?
Onze waarden bepalen wat wij normaal vinden binnen een cultuur.
Normaal vinden wij comfortabel.
Wanneer we dus iets zien of meemaken wat ons oncomfortabel doet voelen, boos, geërgerd,
beledigt of lachwekkend, dan is dat ‘niet normaal’, buiten onze comfortzone en past niet bij
onze waarden.
Waarden zijn zaken die wij als waardevol ervaren, waarden zijn basisaannames waarop
culturen gebaseerd zijn en slechts heel langzaam veranderen.
Cultuur is gewoon normaal doen. Maar wat is normaal? Normaal wordt gedefinieerd als de
waarden van een bepaalde cultuur.
Wat zijn normen?
Normen zijn de grenzen aan die waarden. De regel die overtreden wordt.
Veiligheid in het verkeer is een waarde. Dat vinden wij in Nederland belangrijk.
De bijbehorende norm is 50 km. per uur in de bebouwde kom en 120 op de snelweg.
Over normen wordt veel gediscussieerd, over de waarde zijn we het vaak eens.
Normaal, waarden en normen
