Naar aanleiding van de toets Inleiding Recht heb ik deze beknopte samenvatting gemaakt, zo goed als alle belangrijke begrippen en definities zijn erin verwerkt. Week 1 tot en met week 6 zijn samengevat in 18 pagina's, de samengevatte onderwerpen zijn: tereinverkenning, rechtswetenschap&rechtsvindin...
Inleiding recht H1
Definities van het recht:
- John Austin: het recht gaat om bevelen die worden geschraagd door
bedreigingen (orders backed by threats)
- Oliver wendell holmes: rechters in het centrum van de belangstelling. Recht is
wat rechters doen of wat we kunnen verwachten dat zij gaan doen.
- Het recht is het geheel van regels dat de samenleving ordent.
- Immanuel Kant: nog geen goede definitie gevonden. De wet staat centraal
Objectief recht: in een geheel van regels of normen die geldt in een samenleving
(gecodificeerd)
Subjectief recht: persoonlijke bevoegdheden die worden ontleend aan het objectieve
recht. Rudolf von Jhering: het recht in subjectieve zin is de bevoegdheid die een
burger aan het objectieve recht ontleent. Objectief recht kan zich alleen maar
realiseren wanneer mensen in de strijd voor hun subjectieve rechten hiertoe aanleiding
geven.
Natuurrecht: het recht dat mensen krachtens hun mens-zijn toekomt
Hoger recht: ongeschreven rechtsbeginselen, toetsteen geldigheid wetten.
Hugo de Groot: rationalistisch natuurrecht: mensen willen vreedzaam samenleven. 4
beginselen:
1. principe van mijn en dijn
2. afspraken moeten worden nagekomen
3. schade door schuld veroorzaakt moet worden vergoed
4. inbreuk op (natuur)recht moet worden gestrafd.
John Locke: aan mensen komt een natuurlijk subjectief recht toe op: eigendom,
vrijheid en geluk ‘life, liberty and pursuit of happiness’
Thomas van Aquino: Al het recht kan worden ingedeeld in natuurrecht en positief
recht
Positief recht (ius positivum): recht dat geldt krachtens uitvaardiging, door de staat als
geldig geproclameerd.
F.C. von Savigny: romantische school, de gewoonte staat centraal.
Wereldlijk niet-religieus gefundeerd natuurrecht: beginselen met grote waarde voor
een cultuurgemeenschap, niet perse in de wet opgenomen. (BV: hoor&wederhoor,
openbaarheid van rechtspraak). Aanhanger: F.A. Hayek [cultuurrecht is mogelijk een
beter woord]
Verschillen tussen publiek- en privaatrecht:
- publiekrecht: algemeen belang centraal, privaatrecht: particuliere belangen van
individuen centraal
- publiekrecht: partijen zijn niet gelijkwaardig, (verticale) verhouding overheid
v.s. burger. Privaatrecht: partijen zijn gelijkwaardig. (horizontale) verhouding
tussen burgers.
- Publiekrecht: initiatief tot handhaving ligt bij de overheid. Privaatrecht:
initiatief tot handhaving ligt bij de burgers.
Dwingend recht: regels waarvan niet mag worden afgeweken.
Aanvullend/regelend recht: recht dat geld wanneer partijen zelf niks anders zijn
overeengekomen. Mag van worden afgeweken (contractsvrijheid verbintenissenrecht)
, Formeel recht: recht dat betrekking heeft op de procedure van het rechtsgeding
(formeel strafrecht, burgerlijk procesrecht, formeel bestuursrecht etc)
Materieel recht: inhoudelijk recht, recht dat betrekking heeft op het sturen van burgers
Rechtsgebieden:
Publiekrecht:
- staatsrecht: inrichting van de staat
- bestuursrecht: geheel van rechtsregels betreffende de bestuurstaak van de
overheid, omvat vooral regels over overheidsbemoeienis met het
maatschappelijk leven.
- Strafrecht: sanctierecht, laatste redmiddel, bewuste leedtoevoeging
Privaatrecht:
- Persoon&Familierecht: niet op geld waardeerbare rechten (huwelijk,
scheiding, recht op naam)
- Vermogensrecht: op geld waardeerbare betrekkingen van de mens
Obligatoire overeenkomst: verbintenis scheppende overeenkomst
Verbintenissen kunnen zonder overeenkomst ontstaan: door onrechtmatige daad
Doleuze delicten: er is sprake van opzet, de dader heeft het verbodene gewild
Culpoze delicten: er is sprake van schuld,onvoorzichtigheid
Organieke wetten: wetten die een uitwerking geven van artikelen uit de grondwet
Grondwet: bevat de belangrijkste regels en beginselen met betrekking tot de
staatsconstitutie en de belangrijkste vrijheidsrechten en grondrechten
Constitutie: bevat ook ongeschreven recht op het gebied van de staatsinrichting
Nederlandse staatsvorm: constitutionele monarchie met een parlementair stelsel.
Gedecentraliseerde eenheidsstaat: de centrale overheid trekt niet alle bevoegdheden
naar zich toe, ook lagere instanties hebben regelende en bestuurlijke bevoegdheden.
Decentralisatie:
- territoriale decentralisatie: lagere overheidsinstellingen binnen een bepaald
gebied zijn bevoegd tot uitoefening van een bepaald aantal functies
- functionele decentralisatie: lagere overheidsinstellingen krijgen de
bevoegdheid bepaalde belangen te behartigen
Autonomie: regeling en bestuur van de eigen huishouding wordt aan lagere
instellingen overgelaten.
Medebewind: lagere instelling werkt mee aan de uitvoering van een hogere regeling
Wet in formele zin: een wet die tot stand gekomen is door een gezamenlijk besluit van
de regering en de Staten-Generaal.
Wet in materiele zin: een iedere naar buiten werkende algemene regeling die voor
ieder bindend is, uitgaande van een overheidsorgaan dat zijn bevoegdheid daartoe
ontleent aan een wet in formele zin.
Hierarchie van wetten:
- hogere wet gaat voor lagere wet.
- Latere wet gaat voor eerdere wet
- Bijzondere wet gaat voor algemene wet.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RikDijkman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
