Hoofdstuk 13 Verbintenis en verbintenissenrecht
§13.1 Verbintenis
Kenmerkend voor een verbintenis is dat een persoon een recht heeft op een door een andere
persoon te verrichten prestatie, terwijl die ander tegenover de eerste verplicht is tot het verrichten
van die prestatie. Een tweede kenmerk van een verbintenis is dat zij vermogensrechtelijk van aard is.
De definitie van verbintenis is een vermogensrechtelijke verhouding tussen twee partijen krachtens
welke de één is gerechtigde tot een gedraging die de ander verplicht is ten opzichte van hem te
verrichten.
Een verbintenis kent drie elementen. De schuldeiser heeft weinig aan zijn recht om van zijn de
schuldenaar een prestatie te vorderen, indien hij hem vervolgens niet in rechte ter verantwoording
kan roepen wanneer deze de prestatie niet uit zichzelf verricht. Daarom kent het recht de schuldeiser
de bevoegdheid toe zijn nalatige schuldenaar voor de rechter te dragen, met als doel hem te laten
veroordelen de prestatie alsnog te verrichten (art. 3:296 lid 1 BW) of, als dat niet (meer) mogelijk is,
tot vergoeding van de geleden schade (art. 6:74 BW). De aan schuldeiser toegekende bevoegdheid
om de schuldenaar voor de rechter te brengen, is een voorbeeld van een rechtsvordering, ook wel
actie genoemd. Daartegenover staat dat de schuldenaar aansprakelijk is. Hij kan in het verlengde van
zijn verplichting in rechte door de schuldeiser tot nakoming ervan worden aangesproken en daarop
door de rechter worden veroordeeld tot het verrichten van de prestatie waartoe hij krachtens de
verbintenis was verplicht of tot vergoeding van schade. Aan een rechtsvordering ter versteviging van
het vorderingsrecht heeft een schuldeiser nog niet genoeg. Hij moet ook nakoming van een vonnis
kunnen realiseren, omdat hij anders met het vonnis niet opschiet wanneer de schuldenaar dit niet
vrijwillig nakomt. Het recht geeft daarom de schudeiser de bevoegdheid dit vonnis ten uitvoer te
leggen. De schuldeiser komt dus uiteindelijk een executierecht toe. De daartegenover staande
verplichting van de schuldenaar deze ingreep in zijn vermogen van buitenaf te dulden, heet
uitwinbaarheid.
Het bestanddeel van de verbintenis dat we ‘vorderingsrecht’ noemen, is een bevoegdheid die de
rechthebbende (de schuldeiser) of bepaalde personen (de schuldenaren). Men noemt het recht van
de schuldeiser van een verbintenis een persoonlijk recht of relatief recht, omdat uitoefening alleen
mogelijk is in relatie tot één of meer bepaalde personen. Het begrip ‘vorderingsrecht’ kan ook een
andere betekenis hebben. Dit kent naast de hiervoor gehanteerde betekenis van de bevoegdheid van
de schuldeiser om van zijn schuldenaar wat te vorderen, ook nog een ruimere betekenis. In de ruime
betekenis kijkt men uitsluitend naar de bevoegdheid van de schuldeiser, maar calculeert men direct
in dat geen bevoegdheid denkbaar is zonder dat er van de andere zijde een verplichting tegenover
staat.
Aan de passieve zijde van de verbintenis zagen we dat de schuldenaar ‘uitwinbaar’ is. Indien hij niet
vrijwillig aan zijn verplichting voldoet, moet hij toestaan dat de schuldeiser verhaal zoekt op zijn
vermogen, dat is de draagplicht. Iemand is draagplichtig, indien hij degene is die rechtens uiteindelijk
de gevolgen van de uitwinning in zijn vermogen behoort te voelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cheyennecaumon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,74. Je zit daarna nergens aan vast.