BIOLOGIE LEERDOELEN H20 EN H21
(PLANTEN EN AFWEER)
1. JE KUNT UITLEGGEN HOE DOOR SELECTIE EN GENETISCHE MODIFICATIE
PLANTENRASSEN VERANDEREN.
Met genetische modificatie kunnen onderzoekers zelf een gewenste genencombinatie maken. Dit doen ze door
een stukje DNA te knippen, met daarop een bepaald gen. Vervolgens plakken ze dat DNA in een cel van een
ander organisme. Dat knippen doen onderzoekers met restrictie-enzymen. Elk restrictie-enzym herkent een
bepaalde nucleotidevolgorde. Op die herkenningsplaats knipt het beide DNA-strengen door. De stukjes
enkelstrengs DNA aan het uiteinde van het fragment dienen als
plakstrip om het gen in het genetisch materiaal van een virus te
kunnen plakken met het enzym ligase. Dit virusmateriaal is vooraf met
hetzelfde restrictie-enzym geknipt, zodat het genfragment erop past.
Het virus bevat nu een transgen en is gereed om het transgen op de
patiënt over te brengen. Hierdoor krijgt een plant bijvoorbeeld de
gewenste eigenschappen. Er bestaat cisgene en transgene modificatie.
Cisgene modificatie is als het DNA dat van dezelfde soort komt in een
nieuwe cel wordt geplakt en transgene modificatie is als het DNA van
een andere soort komt en in een nieuwe cel wordt geplaatst.
2. JE KUNT DE GESLACHTELIJKE EN ONGESLACHTELIJKE VOORTPLANTING
BESCHRIJVEN EN DE DAARMEE DE GENETISCHE VARIATIE BIJ PROKARYOTEN EN
EUKARYOTEN VERKLAREN.
Geslachtelijke voortplanting is voortplanting waarbij er
bevruchting optreedt. Er komt stuifmeel uit de meeldraden
op de stempel. Bij ongeslachtelijke voortplanting vindt er
geen bevruchting plaats (klonen).
Met de moderne technologie en wetenschap kan er tot
bepaalde mate worden ingegrepen bij de erfelijkheid. Zo
kan bijvoorbeeld een (bijna) onvruchtbare vrouw alsnog
een kind krijgen. Ook kan er DNA veranderd worden met de
CRISPR CRAS methode. Om bijvoorbeeld erfelijke ziektes of
chromosoomaandoeningen te verwijderen uit iemands DNA.
Dit kan natuurlijk ook op een slechte manier worden toegepast. Zo zouden natuurlijk bepaalde kinderen
gemaakt kunnen worden die intelligent superieur zijn van de ‘normale’ mensen.
Gelukkig gebeurt dit nu nog niet omdat zomaar DNA te knippen en plakken erg gevaarlijk kan zijn. De
wetenschap is er dus nog niet klaar voor.
Bij eukaryote organismen gebeurt dit veel vaker. Fruit of ander voedsel wordt al genetisch gemodificeerd voor
betere eigenschappen. Dit heet GMO.
, De biologische voordelen zijn dus dat erfelijke ziektes beter bestreden kunnen worden. De ethische nadelen
zijn dat de CRISPR CRAS uiteindelijk op een verkeerde manier kan worden gebruikt.
3. JE KUNT BOUW, VORMING, ONTWIKKELING EN FUNCTIE BESCHRIJVEN VAN
GAMETEN EN DE ZYGOTE.
Gameten zijn geslachtscellen. Mannelijke gameten zijn de stuifmeelcellen en vrouwelijke gameten zijn de
eicellen. Deze twee samen zorgen voor de bevruchting. Bij verdeling voert de veredelaar de bestuiving uit.
Eerst knipt hij bij een jonge bloem de bloemblaadjes en meeldraden weg. Zo houdt hij de moederplant over.
Daarna brengt hij met een penseel stuifmeel van de gewenste vaderplant op de stempel van de stampers.
4. JE KUNT TOELICHTEN DAT EFFECTEN VAN OSMOTISCHE WERKING
VERSCHILLEN BIJ PLANTAARDIGE EN DIERLIJKE CELLEN.
In een plant hebben allerlei krachten invloed op de richting waarin water beweegt. De
zwaartekracht trekt water naar beneden. De verdamping zuigt water omhoog. De worteldruk
perst water naar boven en cohesie en adhedie krachten trekken het water in de houtvaten samen
omhoog. Deer osmotische processen die een rol spelen, beweegt water in de richting van de
hoogste concentratie opgeloste stoffen. De waterpotentiaal op een bepaalde plek, is de optelsom
van alle krachten die invloed hebben op de stroomrichting van het water. Water stroomt richting
de plek met de laagste waterpotentiaal. Voor osmotische processen geldt dat de waterpotentiaal
van zuiver water
0 is. Zijn er wel stoffen opgelost dan is de waterpotentiaal lager.
5. JE KUNT UITLEGGEN DAT DOOR DE AANWEZIGHEID VAN EEN SELECTIEF
DOORLAATBAAR CELMEMBRAAN DE CELINHOUD PERMANENT VERSCHILT VAN DE CEL
OMGEVING.
Selectief doorlaatbaar celmembraan laat niet elke stof door. Daarom verschilt de celinhoud met de omgeving
van de cel. De celmembraan is hoofdzakelijk opgebouwd uit fosfolipiden. Fosfolipiden bestaan uit een
hydrofiele kop en hydrofobe staartjes. In de waterige omgeving van de cel formeren de fosfolipiden zich
zodanig dat de hydrofobe staartjes tegen elkaar aanliggen, weg van het water. De hydrofiele kopjes zitten aan
de buitenkant, lekker in het waterige milieu van de cel. Op basis van de eigenschappen van de fosfolipiden
wordt de membraan opgebouwd uit een dubbellaag fosfolipiden. De celmembraan is geen vast vlies. Er zit
beweging in, de membraan kan golven.
6. JE KUNT HET TRANSPORT VAN WATER, ZOUTEN EN ASSIMILATIEPRODUCTEN IN
PLANTEN BESCHRIJVEN EN DE RELATIE MET FOTOSYNTHESE, DISSIMILATIE EN OPSLAG
VAN STOFFEN BEARGUMENTEREN.
Houtvaten (transportbuisjes in planten) vervoeren die water en opgeloste zouten uit de
bodem via de wortels en de stengels naar de bladeren. Watermoleculen zijn polair: ze
hebben aan een kart een negatieve elektrische lading en aan de andere kant een
positieve. Hierdoor trekken watermoleculen elkaar aan: cohesie. Het water vormt
hierdoor een lange waterdraad in de houtvaten. Watermoleculen en moleculen in de
wanden van de houtvaten trekken elkaar ook aan: adhesie. Dit helpt de watermoleculen in
de nauwe houtvaten omhoog. Onder invloed van deze cohesie adhesiekrachten kan water
in een houtvat stijgen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meganklaver. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.