Beknopte en overzichtelijke samenvatting van hoofdstuk 2 van het boek: Dynamiek van het menselijk bindweefsel functie, beschadiging en herstel.
Rood en blauw gemarkeerde woorden staan voor begrippen. De afbeeldingen zijn een aanvulling en/of extra uitleg op de tekst.
Hoofdstuk 2: Bouw en functie van bindweefsel (paragraaf 2.5 t/m 2.8)
2.5 Water
Water is een belangrijke extracellulaire component van bindweefsel. Alle
bindweefselstructuren bevatten water, ook de huid. Een dalend watergehalte in het lichaam
zie je vaak snel terug in de huid, die zijn gespannen uiterlijk verliest. Hormonen kunnen het
watergehalte van bindweefsel beïnvloeden.
Het watergehalte van een weefsel wordt bepaald door de concentratie matrixmoleculen
(matrix is de extracellulaire tussenstof) én door de werking van het bloed- en
lymfevaatstelsel. De wanden van de bloedvaten zijn gemaakt van endotheelcellen. Tussen
deze endotheelcellen bevinden zich kleine openingen. Door diffusie kan vocht door deze
openingen de ruimte tussen de endotheelcellen (het interstitium) binnentreden.
- Interstitium: ruimte tussen de weefselcellen.
Het interstitium van het bloedvaatstelsel heeft dus een vocht invoerende functie. Het
interstitium van het lymfevaatstelsel heeft een vocht uitvoerende functie. Het
lymfevaatstelsel neemt vocht op uit het interstitium van de lymfevaten en geeft dit terug
aan de bloedcirculatie.
Het bloed bevat plasma-eiwitten, die een osmotische werking hebben. De plasma-eiwitten
voorkomen dat al het water door de bloeddruk en de matrixwerking uit de bloedbaan het
weefsel terechtkomt. De plasma-eiwitten zijn te groot om door de openingen van de wand
van de bloedbaan te verlaten. Hierdoor hebben ze een osmotische werking op de colloïd-
osmotische druk.
- Colloïd-osmotische druk: een osmotische werking die resulteert in een kracht op de
watermoleculen in de richting van de bloedvaten. Deze colloïd-osmotische druk is
tegengesteld aan de bloeddruk.
In een gezond weefsel is er een evenwichtssituatie tussen de filtratie door de bloeddruk
enerzijds en de heropname door de colloïd-osmotische druk in de bloedbaan en de werking
van het lymfevaatstelsel anderzijds.
Dit stukje + plaatje in het boek nog even goed nalezen en proberen te begrijpen!
2
, Wanneer de balans tussen de bloeddruk (1), de colloïd-osmotische druk (2) en de
afvoerende werking door het bloedvaatstelsel (3) en het lymfevaatstelsel (4) wordt
verstoord, kan overvulling van het weefsel ontstaan. Overvulling van weefsel met water
veroorzaakt zwelling: oedeem. Oedeem kan door een storing in elk van de vier genoemde
factoren of een combinatie ervan optreden.
Lees de twee voorbeelden in het boek nog even na voor mogelijke casussen in het
tentamen.
Verschillende manieren om oedeem te voorkomen/ bestrijden:
- Hooghouden lichaamsdeel na trauma (pols, enkel, enzovoorts).
- Drukverband of zwachteling.
- Elastische kousen om de benen en het toepassen van elastische zwachtels of een
buisverband om de armen kunnen een tegendruk geven op het water in de weefsels.
Externe druk werkt tegen de filtratiedruk in.
- Lymfedrainage: massagetechnieken om weefselvocht af te voeren.
- Jobst-apparaat; apparatuur waarbij een opblaasbare manchet om de arm of been
wordt aangebracht. Hiermee wordt ook een massage-effect bewerkstelligt. Echter
mist dit wel de subtiliteit van oppervlakkige en diepere manuele lymfedrainage-
technieken.
Als oedeem te lang onbehandeld blijft, dan worden de grote met vocht gevulde ruimten
door een fibroblasteninvasie bezet.
- ‘Pitting’ oedeem: in de eerste weken is het vocht nog goed weg te drukken door een
paar seconden met de duim op het weefsel te drukken. Wordt de druk weggenomen,
dan is er een putje in de huid zichtbaar dat binnen een minuut weer verdwijnt,
doordat het weggedrukte vocht terugvloeit. Dit heet ‘pitting’ oedeem.
- ‘Non-pitting’ oedeem: na verloop van weken tot maanden is dit gezwollen weefsel
opgevuld met bindweefsel, dankzij de fibroblasten. Bij drukken met de vinger
ontstaat dan geen kuiltje in het onderhuidse weefsel meer, er is dan ‘non-pitting’
oedeem ontstaan.
Het risico van ‘non-pitting’ oedeem is al aanwezig na 4 weken en daarom moet de
behandeling van oedeem vroeg beginnen.
Na een trauma is het zinvol om te koelen. De werking van het koelen is dat de vaatwanden
lokaal op de koude prikkel reageren met vasoconstrictie. Het uittreden van plasma-eiwitten
wordt hierdoor beperkt. Dit voorkomt zwelling, en tevens wordt de pijn onderdrukt. Na de
korte koeling treedt toch weer vasodilatatie op. Met inzwachtelen kan voor lange tijd
tegendruk de zwelling beperken.
2.6 Belasting en belastbaarheid
De wet van Wolff: bindweefsel kan zich aanpassen aan de aangeboden belasting. De
aanpassing vindt plaats door veranderingen in de balans tussen opbouw en afbraak van
bindweefselcomponenten door de fibroblasten. In volwassen weefsel wordt de dagelijkse
afbraak van moleculen gecompenseerd door een gelijk opgaande nieuwvorming. Tijdens de
groei ligt het accent op de opbouw, het lichaam wordt zwaarder en de bindweefsel-
structuren moete grotere krachten opvangen. Ook bij een intensivering van een
trainingsprogramma krijgt het lichaam grotere belastingen te verwerken.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gabriellesilven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,00. Je zit daarna nergens aan vast.
