Notariële ambtsuitoefening werkgroepen 2021/2022
Week 1A Algemene aspecten
Vraag 1 KNB
‘De KNB vervult tevens een rol zoals een vakbond: de KNB behartigt het gemeenschappelijk belang van haar leden.’
Klopt deze bewering?
Deze bewering is onjuist. De KNB is geen vereniging, maar een publiekrechtelijk lichaam, publiekrechtelijke
bedrijfsorganisatie. Zij hebben tot taak de bevordering van een goede beroepsuitoefening door de leden en van
hun vakbekwaamheid, wiens taak mede omvat de zorg voor de eer en het aanzien van het notarisambt.
De KNB is ervoor om de belangen van de maatschappij te waarborgen door het bevorderen van goede
beroepsuitoefening binnen het notarisambt. Dus de KNB behartigt niet het gemeenschappelijk belang van haar
leden, maar ziet erop toe dat het ambt van de notaris goed wordt uitgevoerd, dit volgt uit art. 61 Wna.
Vraag 2 Ambtenaar en ondernemer
De notaris is een openbaar ambtenaar en tegelijk ondernemer. Leg uit wat met beide begrippen wordt bedoeld.
Notaris is geen overheidsorgaan of vertegenwoordiger, want hij is niet onderworpen/ondergeschikt aan een ander
uitvoeringsorgaan van de overheid. Er is niemand die zegt hoe je als notaris iets moet uitvoeren. Een notaris is
zelfstandig.
Notaris is wel een bestuursorgaan in de zin van art. 1:1 lid 1 sub b Awb, want je bent wel met enig openbaar gezag
bekleed. Maar niet belast in de zin van art. 51 VwEU.
De notaris is een openbaar ambtenaar, want hij is aangesteld om in openbare dienst werkzaam te zijn. Ambtenaar
omdat hij bevoegd is om bepaalde authentieke akten te verlijden. Met die achtergrond moet hij in zijn
werkzaamheden rekening houden met het maatschappelijke belang. De notaris is een ambtenaar die door het
publiek wordt betaald voor persoonlijke werkzaamheden.
Daarnaast is de notaris een ondernemer, want ondanks de publieke taak, ontvangt de notaris geen honorarium
van de overheid. De inkomsten komen vanaf de cliënten die betalen voor de verrichte werkzaamheden. De notaris
is zelf verantwoordelijk voor het voortbestaan van het kantoor, in het bijzonder in financieel opzicht
(ondernemersbeloning). De notaris is vrij in het betalen van zijn tarieven. Maar hij mag niet een supermarkt actie
opzetten zoals 1+1 gratis, want het past niet bij de uitoefening van het ambt. Het doet afbreuk aan het gezag dat je
hebt als publiekelijk orgaan. Je behoort je te gedragen. Gedragsdiscussies horen niet voor te komen. Geen rare
dingen doen of onduidelijk zijn over de prijs van de diensten.
Vraag 3 Ambtenaar en ondernemer
Wat betekent het als de notaris een domeinmonopolie heeft?
Met ‘domeinmonopolies’ wordt bedoeld dat de burger zich voor bepaalde typen transacties moet laten bijstaan
door een gecertificeerd deskundige (de notaris), anders is het niet rechtsgeldig. Een domeinmonopolie is er voor
de burger, niet voor de notaris.
De notaris waarborgt onder meer dat partijen hun wil in vrijheid en gefundeerd kunnen bepalen, voordat zij tot het
verrichten van de rechtshandeling (denk aan het opmaken van een testament, overdracht registergoederen,
oprichten BV, erfpacht omzettingen, uitgiften van aandelen en huwelijkse voorwaarden) overgaan. De notaris
bevordert ook dat voldoende aandacht wordt besteed aan de rechten en gerechtvaardigde belangen van indirect
betrokkenen.
,Vraag 4 Ambtenaar en ondernemer
Er zijn nog andere ambtenaren die authentieke akten kunnen opmaken. Wat is het verschil in de bevoegdheid tot
het opmaken van authentieke akten tussen die andere ambtenaren en een notaris?
Een verschil tussen deze ambtenaren en de notaris is dat de bevoegdheid van de notaris niet beperkt is tot het
opmaken van bepaalde, bij of krachtens de wet aangewezen authentieke akten. Ook indien de wet het opmaken
van een akte niet specifiek aan de notaris opdraagt, is hij bevoegd authentieke akten op te maken. Indien voor de
totstandkoming van een rechtshandeling de vorm van een authentieke akte niet is vereist dan is de notaris toch
bevoegd tot het opmaken daarvan, indien een partij zulks verlangt.
Waarom zou je een akten laten opmaken bij de notaris, terwijl onderhandse akten ook dwingende bewijskracht
heeft tussen partijen? Je kan executeren (executoriale titel) door middel van de grosse, je hoeft dus niet naar de
rechtbank voor een executoriale titel. Je voorkomt jarenlang procederen en kan gelijk innen. De kracht van de
notariële akte is dus gelijk aan een rechterlijk vonnis.
Vraag 5 Ambtenaar en ondernemer
Tegen notaris N is door een andere notaris een klacht ingediend bij de Kamer voor het Notariaat. De klacht ziet
onder meer op de wijze waarop N via zijn websiteoffertes uitbrengt voor leverings- en hypotheekakten. De notaris
rekent een basistarief en brengt daarbovenop extra bedragen in rekening zoals het inschrijven van een
koopovereenkomst in de openbare registers of extra werkzaamheden die voortvloeien uit een levering van een
appartementsrecht. Verder wordt geklaagd over een passage in hypotheekakten van N waarin de cliënt verklaart
dat hij zich niet negatief zal uitlaten over N op enige website. Wat vindt u inhoudelijk van de klachten?
Klachten indienen tegen de notaris, kandidaat-notaris en toegevoegd notarissen kunnen worden gedaan zoals
omschreven staan in art. 99 Wna: ‘schriftelijk en met redenen omkleed’.
ECLI:NL:GHAMS:2014:274, hof 4 februari 2014
De notaris is vrij in het betalen van zijn tarieven. Maar hij mag niet een supermarkt actie opzetten zoals 1+1 gratis,
want het past niet bij de uitoefening van het ambt. Kosten die redelijkerwijze te verwachten zijn bij de aankoop
van een product/dienst, moeten in de daarbij horende offerte staan. In deze casus hadden de genoemde kosten in
de offerte moeten staan van de notaris, omdat zij onlosmakelijk zijn verbonden met het verlijden van een akte. Je
presenteert iets maar eigenlijk is dat tarief zelden tot nooit van toepassing, omdat er altijd extra kosten bij komen.
Je moet de kosten noemen waarmee de client rekening moet houden.
Wat betreffende de passage in hypotheekakten van N waarin de cliënt verklaart dat hij zich niet negatief zal
uitlaten over N op enige website, is dit geen juiste gang van zaken. De notaris mag niets over of voor zichzelf laten
regelen in de hypotheekakten, want deze akten wordt in principe opgesteld tussen twee andere partijen.
Vraag 6 Taken notaris
De notaris heeft een belangrijke functie bij de ordening van het (civiele) rechtsverkeer. Wat zijn in dat verband zijn
twee hoofdtaken? Vermeld bij iedere taak een arrest van de Hoge Raad dat daarover handelt. Geef de kern van de
door u gemelde arresten weer.
De bevordering van de zorgvuldigheid
HR 27 maart 1992, ECLI:NL:HR:1992:ZC0557 (Pretense ontslag hoofdelijk schuldenaarschap). Zorgplicht ter zake
van hetgeen nodig is voor het intreden van de rechtsgevolgen welke zijn beoogd met de in de akte opgenomen
rechtshandelingen. Telefoon is altijd onbetrouwbaar.
De bevordering van de rechtszekerheid
HR 22 maart 1996, NJ 1996/668 door het trachten van een grote mate van zorgvuldigheid,
arrest-Kromjongh/notaris.
, Nog beter: HR 18 december 1992, ECLI:NL:HR:1992:ZC0802 (Dicky Trading I). Notaris moet weten wat partijen
doen en zicht daarop houden. Ondanks gemaakte afspraken kan je er niet op vertrouwen dat het goed gaat. Ieder
is gerechtigd tot eigen schade. Als notaris moet je je cliënten wijzen op de nodige risico’s. Je kan ook risico’s
hebben waar je niet aan mee wil werken.
De notaris heeft bovendien een ministerieplicht in de zin van art. 21 lid 1 Wna, die hem verplicht de hem bij of
krachtens de wet opgedragen of de door een partij verlangde werkzaamheden te verrichten. De tenzij-regel staat
in lid 2: de notaris is verplicht zijn dienst te weigeren wanneer zijn redelijke overtuiging of vermoeden de
werkzaamheid die van hem verlangd wordt leidt tot strijd met het recht of de openbare orde, wanneer zijn
medewerking wordt verlangd.
De bevordering van de rechtsbescherming
HR 20 januari 1989, ECLI:NL:HR:1989:AD0586 (Groningse huwelijksvoorwaarden)
De Hoge Raad benadrukt in dit arrest dat ‘de functie van de notaris in het rechtsverkeer met zich meebrengt dat hij
beroepshalve is gehouden naar vermogen te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt van juridische onkunde en
feitelijk overwicht. Hij dient daartoe niet alleen voorlichting te geven maar moet – in bijzondere gevallen – ook
waarschuwen tegen de specifieke, bezwarende rechtsgevolgen die rechtshandelingen met zich meebrengen voor
de partijen die hij bijstand verleent. Hij behoort zich daarbij dus actief op te stellen. Gesproken wordt van een
Belehrungspflicht van de notaris.’
Vraag 7 Taken notaris
Notaris Herder te Leeuwarden krijgt het echtpaar Fopma, op bezoek. Zij komen met de notaris spreken over een
eventuele wijziging van hun huwelijksvoorwaarden. Vooral de man is aan het woord. Mevrouw Fopma is zwanger
van hun eerste kind. In het gesprek stelt de notaris vast dat mevrouw Fopma al helemaal in de wolken is met haar
zwangerschap en dat zij zich in het geheel niet bezighoudt met haar huwelijksvoorwaarden.
Geef gemotiveerd aan welke hoofdtaak van de notaris in dit geval van groot belang is. Vermeld bij uw antwoord
een relevant arrest van de Hoge Raad.
In dit geval is het bieden van rechtsbescherming/zorgplicht (art. 17 en 43 Wna) door de notaris aan mevrouw
Fopma aangaande de rechtsgevolgen van haar voorgenomen rechtshandeling van groot belang. Op grond van het
standaardarrest Groningse Huwelijksvoorwaarden heeft de notaris immers een zogenoemde Belehrungspflicht. Dit
houdt in dat de notaris zich actief behoort op te stellen, door de partijen die hij bijstand verleent tijdig te
waarschuwen tegen de specifieke, bezwarende rechtsgevolgen die rechtshandelingen met zich meebrengen. Nu
het de notaris opvalt dat mevrouw Fopma niet scherp is, moet hij haar goed informeren over wat de gevolgen zijn
van haar eventuele rechtshandeling.
Vraag 8 IDS
Een notaris en een advocaat die samenwerken binnen een interdisciplinair samenwerkingsverband, hebben een
declaratiegeschil met een cliënt. Ze starten een incassoprocedure tegen die cliënt. In die incassoprocedure voegt
de notaris een afschrift van een notariële verklaring van die cliënt toe. Kan de notaris dat zonder meer doen? Waar
kunt u daarover regels vinden?
Nee dit mag dit. Dossiers moeten gescheiden blijven, IDS 2015 art. 7 lid 2. Je moet je eigen praktijk zien te runnen,
art. 6 IDS 2015. Chinese Walls: advocaten en notarissen mogen hun dossiers in principe niet met elkaar delen,
vanwege hun geheimhoudingsplicht. Dit ongeacht of er sprake is van een interdisciplinair samenwerkingsverband.
Alleen met toestemming van de client kan dit doorbroken worden.
Gescheiden boekhoudsysteem en administratie.
