Hoofdstuk 6
Aannames: Mensen streven naar het handhaven van een stabiel positief zelfbeeld.
Sociaal psychologen hebben ontdekt dat een van de sterkste determinanten van menselijk gedrag worstelt in
onze behoefte om een stabiel en positief zelfbeeld in stand te houden. De meesten van ons hebben een
gemiddeld tot hoog gevoel van eigenwaarde. (The better than the average effect)
Hoofdstuk 6.1.1
Cognitieve dissonantie: drijfveer of onaangenaam gevoel van spanning dat wordt veroorzaakt door twee of
meer onverenigbare cognities. Volgens latere definities wordt cognitieve dissonantie veroorzaakt door het feit
dat men een handeling verricht, die in tegenspraak is met de gebruikelijke positieve opvatting van zichzelf
Cognitieve dissonantie veroorzaakt altijd ongemak en daarom zullen we, als reactie, deze proberen te
reduceren. Het gevoel van ongemak zal groter zijn naarmate we meer zelfbewust zijn. Uit later onderzoek bleek
duidelijk dat niet alle cognitieve tegenstrijdigheden even onaangenaam zijn. In plaats daarvan ontdekte men
dat dissonantie het sterkst en het meest verontrustend is als mensen zich gedragen op manieren die hun
zelfbeeld bedreigen. Juist dat is zo aangenaam, omdat het ons dwingt om de discrepantie onder ogen te zien
tussen wie we denken dat we zijn en hoe we ons in werkelijkheid gedragen.
Het opheffen van andere onaangename sensaties kan de oorzaak zijn van fascinerende veranderingen in de
manier waarop we naar de wereld kijken en hoe we ons gedragen. Er zijn drie fundamentele manieren waarop
we dissonantie kunnen reduceren:
- Door ons gedrag te veranderen zodat het in overeenstemming
komt met de dissonante cognitie
- Door te proberen ons gedrag te rechtvaardigen, door een van
de dissonante cognities te veranderen
- Door te proberen ons gedrag te rechtvaardigen door nieuwe
cognities toe te voegen
Zelfbevestiging: in de context van de dissonantietheorie is dit
een manier om dissonantie te verminderen; door onszelf te
herinneren aan één of meer positieve eigenschappen.
Inzicht in dissonantie maakt ons duidelijk dat menselijk denken
vaak niet rationeel is, maar rationaliserend,. Hoe intelligent we
ook zijn, als we volop bezig zijn de dissonantie te verminderen,
zijn we zo druk bezig onszelf ervan te overtuigen dat we het goede doen, dat we ons vaak irrationeel en
onaangepast gedragen.
Mensen onthouden de plausibele argumenten die hun eigen standpunt ondersteunen en de ongeloofwaardige
argumenten die de tegengestelde opinie ondersteunen.
Het reduceren van dissonantie verloopt grotendeels onbewust. Een interessant gegeven is dat we in veel
gevallen niet anticiperen op de mogelijkheid om een bepaalde dissonantie te reduceren. Als we over onze
reacties op toekomstige negatieve gebeurtenissen nadenken, blijken we een impact bias te hebben;
bijvoorbeeld na een ontslag of het verbreken van een relatie.
Impact bias: de neiging om de intensiteit en duur van onze reacties op toekomstige negatieve gebeurtenissen
te overschatten.
Dissonantie is het meest pijnlijk, en de motivatie om die te reduceren is het sterkst, wanneer een van die
cognities te maken heeft met ons zelfconcept of zelfbeeld; wanneer ons zelfbeeld geweld wordt aangedaan
doordat we iets gedaan hebben dat daaraan afbreuk doet. Mensen met de hoogste eigenwaarde voelen de
meeste dissonantie als ze zich gedragen op een manier die botst met de hoge dunk die ze van zichzelf hebben.
Zij zullen er meer moeite voor doen om die te reduceren dan mensen met een gemiddelde eigenwaarde.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jamie199956. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.