Samenvatting
Klinische Psychologie Samenvatting
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Dit document vat de hoorcolleges samen op een overzichtelijke manier.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
Voorbeeld 4 van de 48 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
HC1Abnormaal Gedrag
Klinische psychologie is het gebied van de psychologie dat zich bezighoudt met afwijkend,
slecht aangepast en abnormaal menselijk gedrag…
o Binnen een persoon (bijvoorbeeld extreme angsten)
o In relatie tot andere mensen (bijvoorbeeld extreem agressief)
Klinische psychologie classificeert niet alleen psychische stoornissen, maar betreft (vooral)
ook diagnose, behandeling, preventie en onderzoek.
Zeven factoren die bepalen of gedrag als abnormaal wordt beschouwd:
1. Persoonlijk lijden
2. De (dis)functionaliteit van het gedrag: als het dagelijks functioneren ondermijnd wordt
door het gedrag (kan impact hebben op zelf, maar ook anderen)
3. Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag
4. Onvoorspelbaarheid en controleverlies: inconsistentie wordt als abnormaal beschouwd
5. Opvallend en onconventioneel gedrag: mensen nemen hun eigen gedrag als maatstaf
in hoe ze andermans gedrag beoordelen
6. Gedrag dat een ongemakkelijk gevoel bij anderen teweegbrengt
7. Het overtreden van morele normen
Hoe meer er van deze factoren aanwezig zijn, hoe duidelijker het gedrag van een ander als
abnormaal wordt gezien. In ieder geval moet er sprake zijn van één van die factoren.
De definitie van een psychische stoornis volgens APA:
- Een syndroom gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het gebied van
cognitieve functies, de emotieregulatie, of het gedrag van een persoon, dat een uiting
is van een disfunctie in de psychologische, biologische of ontwikkelingsprocessen die
ten grondslag liggen aan het psychologisch functioneren.
o Persoonlijk lijden
o Beperkingen in het functioneren (beroepsmatig, sociaal)
Wanneer geen sprake van een psychische stoornis volgens APA:
Te verwachten en cultureel aanvaardbare reacties
Gedrag dat voortvloeit uit het behoren tot een politieke, religieuze of seksuele
minderheid
Niet voortkomend uit persoonlijk conflict tussen individu en maatschappij
Drie modellen abnormaal gedrag:
1. Statistisch model. Menselijke eigenschappen zijn min of meer normaal verdeeld in de
bevolking (mensen zitten in het gemiddelde). Hoe meer afwijking van het gemiddelde,
hoe minder het voorkomt. Kritiek model:
Grens is arbitrair (Waar leg je de grens precies? Professionals zijn hier niet altijd mee
eens)
Specificeert niet hoe ongewoon gedrag moet zijn
Onduidelijk of er sprake is van individueel lijden
2. Medisch of ziekte model.
1
,Diagnose = opsporen van oorzaken, zowel somatogeen (fysiek) als psychogeen (mentaal).
Kritiek model:
Patiënt speelt een passieve rol
Bij veel psychische stoornissen is geen onderliggend mechanisme aangetoond
Stigmatisering
3. Leer- of onderwijsmodel. Problemen ontstaan door verkeerd gelopen leerprocessen.
Demarcatie- of afgrenzingscriterium (blauwe tekstvak): verantwoordelijkheid en
aanspreekbaarheid. Als niet ‘ziek’ beschouwd.
Bepaling van het leerdoel = vaardigheidstekorten. De kans op stigmatisering wordt zo
kleiner; de leerling heeft een actieve rol.
Neurobiologische Benaderingen van Psychopathologie
Neurobiologische benadering: focus op de rol van genen en neurobiologische processen in de
hersenen (bijvoorbeeld neurotransmitters, afwijkingen in bepaalde hersengebieden) bij
psychopathologisch gedrag. Twee perspectieven:
1. Het genetisch perspectief.
Familiestudies
Ingewikkeld: families delen ook omgevingsfactoren
Tweelingstudies
Concordantie: mate waarin eigenschappen bij twee familieleden voorkomen.
Concordantie bij eeneiige tweelingen is mogelijk een overschatting
Concordantiecoëfficiënt: tussen 0-1. Hoe dichter bij 1, hoe meer het kenmerk
wordt verklaard door genen
Adoptiestudies
Huidige opvatting: predispositie (bepaalde genetische overgevoeligheid) x stressverhoogde
omgeving = psychopathologie
Diathese-stress model Differential susceptibility theory
Als vatbare personen in een negatieve Genetische vatbaarheid maakt
omgeving opgroeien, hebben zij meer personen gevoeliger voor
kans op een negatieve uitkomst omgevingsinvloeden (zowel positief
als negatief)
Genetische factoren leveren een bijdrage aan het ontstaan van psychische stoornissen,
voornamelijk omdat zij een persoon kwetsbaarder lijken te maken voor zijn omgeving. Wat
nog niet duidelijk is, is hoe groot de bijdrage van genen is en hoe genen precies effect
hebben. Wél duidelijk:
- Geen single-gene disorders
2
, - Er wordt geen stoornis overgedragen, maar een kwetsbaarheid daarvoor
2. Het cognitief neurowetenschappelijk perspectief.
- Afwijkingen in bepaalde hersenen worden in verband gebracht met het ontstaan
van (symptomen van) bepaalde psychische stoornissen.
Limbisch systeem → amygdala, hippocampus en hypothalamus → overactivatie →
arousal → angst
Amygdala → hyperactief → gedrukte stemming (kenmerkend voor depressie)
Prefrontale cortex → reguleren emoties, gedrag, abstractie, verbaal geheugen,
psychomotorische snelheid en doelgericht gedrag (bijvoorbeeld impulsiviteit,
emotieregulatie)
Externaliserende Internaliserende stoornissen
stoornissen
Emotie Ondercontrole Overcontrole
Gekenmerkt Agressief, antisociaal en Emotionele instabiliteit en
door impulsief gedrag verstoord affect (bijvoorbeeld
(bijvoorbeeld ADHD, angst- en
gedragsstoornissen) stemmingsstoornissen)
Idee Onderactiviteit van het Overactiviteit van het
autonome zenuwstelsel autonome zenuwstelsel
(hartslag, schrikreflectie,
huidgeleiding)
Vijf emotieregulatiestrategieën:
1. Selectie van de situatie
2. Modificatie van de situatie
3. Verandering in aandacht
4. Cognitieve herwaardering van de betekenis van de stimulus (reappraisal)
5. Expressie van emoties onderdrukken
Comorbiditeit is het gelijktijdig hebben van twee of meer vormen van psychopathologie
(binnen de internaliserende dimensies, binnen de externaliserende dimensies of tussen beide
dimensies).
Leertheoretische Benaderingen van Psychopathologie
Dominante leerparadigma’s:
Klassieke conditionering Instrumentele/operante
conditionering
Idee Onvoorwaardelijke prikkel Gedrag dat tot een
lokt automatisch een aangename uitkomst leidt, zal
onvoorwaardelijke reactie in frequentie toenemen.
uit. Onder bepaalde Gedrag dat tot een
voorwaarden onaangename uitkomst leidt,
(voorwaardelijk) kan een zal in frequentie afnemen: het
andere prikkel dezelfde leren van de consequenties
reactie uitlokken van het gedrag/het
leerprincipe van belonen en
straffen
Andere vormen - Leren gebeurt ook 1) Doelgericht gedrag
als een (respons-uitkomst
oorspronkelijk leren): gedrag wordt in
neutrale prikkel het begin gestuurd
(later door de motivationele
geconditioneerde waarde van de
3
, prikkel) wordt uitkomst en de relatie
opgevolgd door een tussen de respons en
aversieve de uitkomst
ongeconditioneerde 2) Gewoontegedrag
prikkel: aversieve (stimulus-respons
conditionering leren): na verloop van
(bijvoorbeeld Little tijd wordt de respons
Albert) een gewoonte en wordt
- Appetitieve deze niet meer
conditionering: de gedreven door de
ongeconditioneerde uitkomst
stimulus wordt
beloond door
positieve
consequenties
(bijvoorbeeld
alcoholverslaving)
[Onthoud: OP = onvoorwaardelijke prikkel; VP = voorwaardelijke prikkel; S = discriminatieve
prikkel of situatie; R = respons; O = uitkomst; OR = onvoorwaardelijke reactie]
De verklaring voor conditionering is associatievorming in het geheugen. Het ‘geleerde’ wordt
opgeslagen in mentale representaties: interne datastructuren met informatie over een
stimulus of respons.
o Een alternatieve verklaring voor conditionering is de propositionele theorie: leren vindt
plaats door middel van een verwachting (propositie) in het geheugen en de mate van
vertrouwen in de verwachting.
HC2
Cognitieve Benaderingen van Psychopathologie
Informatieverwerking: processen die een rol spelen bij de verwerving, opslag en reproductie
van kennis. Het globale idee is dat psychische stoornissen voortkomen uit de manier waarop
mensen informatie verwerken en selecteren. Bij verschillende psychische stoornissen zijn er
typische informatieverwerkingsprocessen met vertekeningen in aandacht, interpretatie van
informatie en/of herinnering van informatie.
Kennis waarover een persoon beschikt is opgeslagen in schema’s (hetzelfde idee als mentale
representaties). Schema’s:
- Sturen de selectie van informatie (aandacht)
- Bepalen de betekenis die toegekend wordt aan informatie (interpretatie)
- Bepalen de manier waarop informatie tot nieuwe betekenissen verwerkt wordt
(transformatie)
- Beïnvloeden herinneringen
Nadeel: vertekeningen (bias)
In de ontwikkeling bouwen kinderen schema’s over zichzelf, anderen en de wereld om hen
heen op. Negatieve ervaringen vormen ‘negatieve’ schema’s (bijvoorbeeld hechting).
Eenmaal gevormd, weerstand tegen verandering door:
1. Selectiebias
2. Interpretatiebias
3. Schema’s bepalen gedrag
4. Schema’s vertekenen herinneringen
Verandering van schema’s:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wy21. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 48072 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen