In dit bestand tref je een compacte samenvatting van alle besproken casestudies uit het Handboek Genderstudies van Rosemarie Buikema & Liedeke Plate (red.), tweede druk. Alle termen, theorieën en concepten staan erin waarbij duidelijk onderscheid is gemaakt met kleuren. In de samenvatting zijn ook...
Hoi Ian, Je hebt hopelijk wel gezien dat deze samenvatting zeker 6 jaar oud is voordat je hem kocht? Hij zal zeker niet meer up to date zijn met het nieuwe lesmateriaal ;) Volgende keer even dubbel checken!
Inleiding genderstudies
Genderstudies onderzoekt de machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen in onze
maatschappij. Binnen dit onderzoeksgebied zijn er door de tijd heen verschillende denkstromingen
ontstaan. Deze denkstromingen bieden ieder een andere kijk op genderstudies. De drie verschillende
denkstromingen hangen samen met de verschillende feministische golven.
- 1900: gelijkheids-denken; men stelt de man aan de vrouw gelijk. Men streefde ernaar de
kloof tussen de binaire oppositie man-vrouw te verkleinen.
Voorbeeld: Mannen en vrouwen moeten kiesrecht hebben.
- 1960-1980: verschil-denken; men benadrukt de verschillen tussen vrouwen en mannen.
Voorbeeld: Vrouwen moeten abortus kunnen plegen. Zij zijn zwanger, niet de man.
- Vanaf 1980: deconstructie-denken; men pakt de bestaande ideeën over mannen en vrouwen
vast en trekt deze uit elkaar (=deconstrueren). Men denkt na hoe de verschillen tussen
mannen en vrouwen ontstaan en hoe we deze kunnen oplossen.
Voorbeeld: performativiteit van gender
Argumenten voor de golfmetafoor:
Golven ruimte bieden voor goede en slechte tijden voor het feminisme (dalen en pieken =
continuïteit en discontinuïteit.
Golven geen begin en eind hebben.
Golven altijd in beweging zijn.
Argumenten tegen de golfmetafoor:
Wie bepaalt er wanneer er een top is?
De golfmetafoor is discriminerend. Er wordt geacht dat iedereen hetzelfde is. Er wordt geen
rekening gehouden met andere etniciteiten, achtergronden en seksuele voorkeuren.
De golven ontstaan ten koste van elkaar. Een nieuwe golfbeweging wordt ingeroepen met
behulp van het stereotyperen (rijke vrouwen en klaagfeministen) van de vorige
golfbewegingen:
o De eerst-golffeministen waren volgens de tweede-golffeministen niet radicaal
genoeg en het feminisme was maar aanwezig binnen een bepaalde groep vrouwen:
de rijke vrouwen. Zij hadden volgens de tweede golf al een goed leven die dan een
"klein beetje beter" gemaakt werd. Bovendien was de gelijkheid die was gecreëerd
tussen mannen en vrouwen slechts een papieren gelijkheid.
o De tweede-golffeministen waren volgens de postfeministen/generatie X
'klaagfeministen' omdat ze zich zo openlijk uitspraken over hun seksuele en
professionele leven.
We kunnen niet zeggen dat de strategie van de ene golf beter is dan de andere golf.
Genderstudies gaat niet alleen over gender. Er zijn namelijk ook nog andere assen die een rol spelen
bij de verhouding mannen en vrouwen. Etniciteit, klasse, leeftijd, afkomst etc. hebben ook invloed.
Als er een analyse wordt gemaakt waarbij er meer dan twee van deze assen bekeken worden en
bekeken wordt hoe ze invloed op elkaar en op de betreffende situatie hebben, dan is dit een
intersectionele analyse. De verschillende assen kunnen bekeken worden op verschillende niveaus:
1. Individueel niveau: afkomst, persoonlijke omgeving
2. Structureel niveau: politiek, economie, wetenschap
3. Symbolisch niveau: cultuuruitingen, media-uitingen, ceremonies, uiterlijk
Deze niveaus werken allemaal samen en zijn gevormd door machtsverhoudingen.
H1: Feminisme
Simone de Beauvoir schreef in Le deuxième sexe (1949) over de manier waarop er over vrouwen
gedacht wordt. Ze beweert twee dingen:
Vrouwen zijn t.o.v. mannen tweederangsburgers.
Zowel mannen en vrouwen bevestigen deze verhouding door de keuzes en handelingen
voortkomen uit vastgeroeste patronen.
Dit laatste noemt ze het sociaal constructivisme. Doordat de samenleving bepaalde verwachtingen
van jou heeft, gedraag je je hiernaar.
De Tweede Sekse van De Beauvoir geeft ook een verklaring voor de ongelijke verhouding tussen man
en vrouw. Ze maakt hiervoor drie stappen om haar verklaring te beargumenteren:
1. Noemen van binaire tegenstellingen.
2. Laten zien dat iedere binaire tegenstelling gegenderd is. Iets is gegenderd als iets eerst
seksneutraal is en dan een sekse krijgt. Bv. Timmerman.
3. Laten zien dat de binaire tegenstellingen zich verhouden op een hiërarchische wijze (Vb.
mannen bovenaan en vrouwen onderaan).
De Beauvoir gebruikte in haar boek begrippen uit het existentialisme, de stroming die individualiteit
voorop stelt. Ze gebruikte namelijk de termen 'Zelf' en 'Ander', twee typen van 'zijn'.
'Zelf' = 'pour-soi' = wat een mens is als het dingen een plaats en doel toekent,
verantwoordelijkheid neemt en keuzes maakt.
'Ander' = 'en-soi' = wat een mens is als het geen gebruikt maakt van deze vrijheid.
Volgens Jean-Paul Sartre, de partner van Beauvoir en filosoof van het existentialisme, kan er bij een
ontmoeting van mensen maar één iemand pour-soi zijn. De mens die dan pour-soi wordt, maakt de
ander en-soi. De beauvoir zegt dat dit gebeurt bij de verhouding tussen man en vrouw. De vrouw
vindt het prima steeds als en-soi (de ander) uitgemaakt te worden. Ze accepteert dit volgens De
Beauvoir door te trouwen, kinderen te krijgen en huisvrouw te worden.
H9: mannelijkheid
Er wordt op dit moment gesproken van een mannelijkheidscrisis. Deze crisis gaat al ver terug in de
tijd. Het begon met de sluiting van de mijnen, het verplaatsen van de fabrieken naar lageloonlanden
en de opkomst van de technologie. De mannen hadden geen kracht en autoriteit meer nodig en
verloren dit.
Er zijn verschillende mannelijkheden:
Hegemoniale mannelijkheid = mannelijkheid die we in een specifieke tijd of cultuur zien als
de enige echte mannelijkheid. Bv Rambo
Dominante mannelijkheid = de man die het meer voor het zeggen heeft dan de
ondergeschikte man. Bv heteroseksuele man
Ondergeschikte mannelijkheid = de man die het minder voor het zeggen heeft dan de
dominante man. Bv homoseksuele man
Medeplichtige mannelijkheid = man die profiteert van de hegemoniale mannelijkheid, maar
er niet aan gelijk staat. Bv. vriend van een hegemoniale man
Autoriserende mannelijkheid = de groep mannen die boven aan de hiërarchische ladder
staat. Hierdoor wordt de gemarginaliseerde groep bepaalt:
Gemarginaliseerde mannelijkheid = mannelijkheid die achtergesteld wordt, maar die niet
minder mannelijk is dan de "normale man" Bv Zwarten
In iedere cultuur en tijd zijn deze mannelijkheden toegekend aan andere soorten mannen
De hegemoniale mannelijkheid is de mannelijkheid wordt versterkt door de ondergeschikte
en gemarginaliseerde mannelijkheid.
Intersectionaliteit, emancipatie & religie
Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 12
Agency De Oriënt Iconoclash
Multiple critique White woman’s burden Controverse
Politiek van plaats
Politiek van spreken
Code Switching
Interdisciplinariteit
H2: Religie
Het probleem
In veel debatten wordt religie geassocieerd met onderdrukking en ongelijkheid. Velen denken dat
feminisme en emancipatie alleen samengaan met secularisme en niet met religie. Ze denken dat de
religieuze vrouwen geen agency hebben. Agency is de mogelijkheid voor een persoon om voor
zichzelf op te komen. De strijd van de religieuze feministen is tweestrijdig:
1. Religie niet-moslims verwijten de islam een vrouwonvriendelijke religie te zijn
2. Vrouwenemancipatie moslimmannen willen hun privileges niet opgeven
De oplossing
Om over emancipatie en religie in zijn geheel te praten moeten we volgens Miriam Cooke met de
benadering komen genaamd 'Multiple Critique'. Dit is een manier waarop religieuze vrouwen leren
om te gaan en leren kritiek te geven op verschillende individuen, instituties en systemen die hen
onderdrukken, maar waar ze tegelijkertijd niet worden gevangen in hun eigen retoriek (zoals
hierboven beschreven in de tweezijdige strijd). Hierdoor krijgen de religieuze vrouwen agency. In de
casestudie wordt dit verduidelijkt. Malala paste deze Multiple Critique namelijk toe.
Agency
Het begrip agency wordt meestal in verband gebracht met verzet, maar Saba Mahmood benadrukt
in haar werk Politics of Piety dat niet iedere religieuze vrouw zich wíl verzetten. Sommige vrouwen
vinden het prima dat hun man meer mag dan hen. Ze kiezen ervoor bepaalde ongelijkheden te
accepteren. Om agency dan te verbinden met verzet is niet helemaal correct. Het sluit namelijk
andere gedachtegangen uit zoals van de vrouwen die sommige ongelijkheden accepteren. Mahmood
vindt dat we het begrip agency moet verbreden en alle soorten levenskeuzes van vrouwen in niet-
liberale bewegingen hieronder plaatsen.
Casestudie
Malala Yousafzai schreef een boek genaamd I am Malala en werd een internationaal icoon van
moed en vrouwenemancipatie. Ze kreeg ook de nobelprijs voor de vrede vanwege haar strijd voor
gelijke onderwijskansen voor jongens en meisjes. Malala is een goed voorbeeld om de relatie tussen
religie en emancipatie te bekijken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maritkamp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
