Hoofdstuk 3 Klimaatverandering in perspectief
Paragraaf 1 De geschiedenis herhaalt zich?
Ophef over klimaatverandering
In de afgelopen 1-2 miljoen jaar spelen de Milankovitch-variabelen en de invloed van de
zon een belangrijke rol in de klimaatverandering, maar de laatste decennia gaat het
sneller en heeft de mens er ook invloed op.
Natuurlijke factoren
2 soorten natuurlijke factoren:
Externe variabelen; beïnvloeden het klimaatsysteem van buitenaf en worden zelf niet
beïnvloed door het klimaatsysteem.
Vulkaanuitbarstingen kunnen zorgen voor een lagere luchttemperatuur: stof
reflecteert het zonlicht verkoeling.
Zonneactiviteit beïnvloedt het klimaat: hoe meer donkere zonnevlekken, hoe
actiever de zon meer straling opwarming.
Interne variabelen; beïnvloeden het klimaatsysteem van binnenuit en worden zelf
beïnvloed door het klimaatsysteem.
Zeestromen (El Niño/La Niña) zorgen elke 3-7 jaar voor weersverandering op
een groot deel van de aarde.
Niet de hele temperatuurverandering kan worden verklaard door natuurlijke factoren.
Broeikasgassen
Broeikasgassen: CO2 (kooldioxide, CH4 (methaan), NO2 (stikstofdioxide) en waterdamp.
Deze gassen verhogen de temperatuur op aarde gemiddeld 31°C broeikaseffect.
Toename van deze gassen door bevolkingsgroei, ontwikkeling in de landbouw en de
industrie versterkt broeikaseffect.
De rol van de mens
Snelle bevolkingsgroei vanaf 1800 door daling van het sterftecijfer door betere
hygiënische omstandigheden vraag naar voedsel nam toe akkers en weiden
in plaats van bossen natte rijstvelden en de grotere veestapel produceren
methaan toename methaan in de atmosfeer.
Door bevolkingsgroei en economische ontwikkeling meer CO 2-uitstoot door de
mens en de industrie.
In steden relatief meer CO2-uitstoot dan op platteland.
Door verstening is de temperatuur in steden hoger dan in minder bebouwde
gebieden:
- (regen)water wordt versneld afgevoerd minder verdamping instraling van
de zon wordt meer omgezet in voelbare warmte.
- Steen heeft een grote warmtecapaciteit en houdt langer warmte vast dan
weiland.
- Albedo in de stad is lager dan op het platteland weinig terugkaatsing van
straling.
Toekomst
Fossiele brandstoffen tot 2035 van groot belang voor het energieverbruik.
, Sterke toename in de afgelopen 10 jaar komt vooral door opkomende
industrielanden China en India. Afrika in de toekomst ook? De inzet van
duurzame energiebronnen in de toekomst zal bepalend zijn voor het klimaat.
Gevolgen voor de temperatuur
Er zijn nog veel meer factoren die de temperatuur beïnvloeden.
Verandering in factoren heeft verschillende gevolgen in verschillende gebieden.
Een prognose is wel mogelijk: er wordt uitgegaan van verschillende
toekomstscenario’s, waarbij de natuurlijke factoren gelijk blijven. Er is nog
onzekerheid over hoe de natuur gaat reageren op verhoogde CO 2-uitstoot. Een
conclusie is dat de gemiddelde temperatuurstijging in de wereld 1 tot 4°C zal zijn.
Paragraaf 2 Gevolgen mondiale klimaatverandering
IPCC
Intergovernmental Panel on Climate Change brengt risico’s van klimaatverandering in
kaart. Evaluatie wetenschappelijk onderzoek op verschillende gebieden:
Waterbalans; smelten van landijs en thermische expansie; uitzetten van zeewater
Ecosysteem; bedreiging van biodiversiteit
Kwetsbaarheid van kustgebieden: erosie en overstromingen
Landbouw en visserij: effect op de productiviteit
Industrie: relatie met versterking van het broeikaseffect
Gevaren voor de gezondheid.
Verandering van temperatuur en neerslag
Grootste temperatuurstijging in het Noordpoolgebied: positieve
terugkoppelingsmechanismen. Bij weinig temperatuurstijging heffen verschillende
factoren elkaar deels op: negatieve terugkoppelingsmechanismen.
Relatief grootste neerslagstijging in poolgebieden en evenaar.
Opschuiven van zones
Temperatuur- en neerslagveranderingen zorgen voor verschuivingen van klimaat-,
vegetatie- en biogeografische zones en de manier van landbouw moet worden
aangepast. Overstromingen: meer neerslag en grotere neerslagvariabiliteit.
Door temperatuurstijgingen zet zeewater uit, smelten ijskappen en komt er (gesmolten)
landijs in oceanen. Door binnendringen van zout ontstaat verzilting, door afname van
neerslag of stijging van verdamping ontstaat verdroging. Langdurige droogte kan ook
bosbranden veroorzaken.
Verschillende belangen
Wat voor het ene gebied of belangengroep een positief gevolg van klimaatverandering is,
is voor een ander gebied of belangengroep negatief:
Warmer klimaat: meer toeristen in kustgebieden maar minder in skigebieden
Minder neerslag in de zomer: meer toeristen maar slecht voor scheepvaart en
elektriciteitscentrales
Vaarroutes ijsvrij betere bereikbaarheid delfstofrijke gebieden. Economisch
positief maar fysisch negatief.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper demiwdmdejong. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,65. Je zit daarna nergens aan vast.