Dit is een samenvatting van het vak Privaatrecht 3 (goederenrecht). Ik heb geprobeerd de stof zo kort en duidelijk mogelijk samen te vatten. Ik heb ook veel voorbeelden gebruikt om de theorie te verduidelijken. Ik hoop dat jullie er wat aan hebben!
Hoofdstuk 1 - Inleiding
1.1 Vermogen = het geheel van op geld waardeerbare – althans in de
economische sfeer liggende – rechten en verplichtingen die iemand heeft, dus
het geheel van zijn activa en passiva. Activa zijn bijvoorbeeld
eigendomsrechten en vorderingen. Passiva is bijvoorbeeld een schuld uit een
hypothecaire lening.
Vermogensrecht = ‘recht’ betekent zowel het geheel aan geldende regels
als een aan iemand toekomende bevoegdheid. Er is een onderscheid te maken
tussen objectief recht en subjectief recht. Objectief = het geldende recht binnen
een bepaald rechtsgebied op een bepaald tijdstip. Subjectief = een aan iemand
toekomende bevoegdheid. Hiermee wordt in het vermogensrecht bijvoorbeeld
een eigendomsrecht bedoeld.
De subjectieve vermogensrechten zijn te onderscheiden in rechten met
betrekking tot goederen (persoon en een goed, bijvoorbeeld een huis of een
auto) en rechten met betrekking tot personen (persoon tegenover een ander
persoon, bijvoorbeeld als er een overeenkomst is gesloten). Dit is ook het
verschil van het vermogensrecht in goederenrecht en verbintenissenrecht.
Het verschil tussen goederenrecht en verbintenissen recht gaat nog een stukje
verder. In het goederenrecht heb je telkens te maken met rechten op goederen
die je tegenover iedereen kan inroepen en daarom wordt dit recht ook wel een
absoluut recht (ook wel goederenrechtelijk recht) genoemd. In het
verbintenissenrecht hebben we in beginsel te maken met rechten die niet
tegenover iedereen inroepbaar zijn, maar slechts tegenover een bepaalde
persoon, namelijk degene tot wij jij in een verbintenisrechtelijke verhouding
staat (waarmee je een overeenkomst bent aangegaan bijvoorbeeld). Dit recht
wordt ook wel een relatief recht genoemd.
1.3 Het vermogensrecht is geregeld in het Burgerlijk Wetboek (BW). Boek 1
BW: Personen- en Familierecht. Hier vinden we wettelijke regelingen van de
natuurlijke personen. Boek 2 BW: Rechtspersonenrecht. Dit boek regelt de
rechtspersonen, lichamen die in het vermogensrecht kunnen optreden als
persoon. Boek 3 BW: Vermogensrecht in het algemeen. Hier vind je vooral
belangrijke algemene begripsomschrijvingen van bijvoorbeeld ‘goederen’ en
‘zaken’. Boek 4 BW: Erfrecht. In dit boek staat wat er met iemands vermogen
gebeurt als deze komt te overlijden. Boek 5 BW: Zakelijke rechten. Het
zakenrecht is een onderdeel van het goederenrecht. Een zaak is een voor
menselijke beheersing vatbaar stoffelijk object. Boek 6 BW: Verbintenissen in
het algemeen. Dit boek bevat bepalingen die voor alle verbintenissen van
belang zijn. Een bijzonder onderdeel van het verbintenissenrecht is bijvoorbeeld
het overeenkomstenrecht. Boek 7 & 8 BW: Bijzondere overeenkomsten en
Verkeersmiddelen en vervoer. Deze overeenkomsten uit boek 7 krijgen
nadere regelgeving in dit boek. Bijvoorbeeld koop en ruil, schenking, huur,
opdracht, reisovereenkomst etc. Boek 8 behelst het vervoersrecht. Bijvoorbeeld
het vervoer van personen. Boek 10 BW: Internationaal privaatrecht.
De wetgever heeft bij de indeling van het vermogensrecht gekozen voor de
, systematiek van algemeen naar bijzonder. Boek 3 is het meest algemene
boek. Hier vind je de begrippen en regels die een meer algemene strekking
hebben. Bijvoorbeeld begrippen als goed, zaak, vermogensrecht, registergoed,
goede trouw zijn hier te vinden. Boek 5 vormt een meer bijzonder deel met de
regeling van de zakelijke rechten als eigendom, erfpacht etc. Zonder boek 3 zou
deze regeling echter niet compleet zijn. Boek 6 is zowel een bijzonder als een
algemeen deel. Een algemeen deel omdat het voor alle verbintenissen
gemeenschappelijke regels geeft en een bijzonder deel omdat het
verbintenissenrecht tot het vermogensrecht behoort waarvan boek 3 het
algemene deel vormt. Boek 6 bevat zelf ook weer bijzondere delen. En ten
opzichte van boek 7 is boek 6 weer een algemeen deel, aangezien boek 7 voor
overeenkomsten nadere regels geeft. Men spreekt hierdoor van de gelaagde
structuur van het BW.
Hoofdstuk 2 – Absolute rechten op goederen
2.1 Eigendom
Eigendom is geregeld in boek 5 titel 1. Art 5:1 BW -> eigendom is het meest
omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben. Lid 2 -> de
eigenaar kan anderen van het genot van de zaak uitsluiten (vrije genot). De
eigenaar kan dus iedereen buitensluiten als hij dit wil.
Naast het vrije genot is de eigenaar de enige die het recht heeft te bepalen wie
er over zijn eigendom kan beschikken. Kort gezegd kan dus alleen de eigenaar
een ander tot eigenaar van de zaak maken.
De eigenaar kan wel het beschikkingsrecht door een ander laten uitoefenen.
Dit is bijvoorbeeld het geval als je een schilderij wil verkopen, maar geen
verstand hebt van de markt en het verkopen van jouw schilderij aan een ander
overlaat, bijvoorbeeld aan een galeriehouder.
Het genots- en beschikkingsrecht van een eigenaar is niet onbeperkt (art 5:1 lid
2). Het mag namelijk niet in strijd zijn met rechten van anderen en de op
wettelijke voorschriften en regels van ongeschreven recht.
Als anderen behalve de eigenaar ook recht hebben op gebruik van de zaak dan
beperkt dit het vrije gebruik van de eigenaar. Hier kan je bijvoorbeeld denken aan
door de eigenaar aan anderen gegeven gebruiksrechten met betrekking tot
een zaak.
Er zijn ook wettelijke regelingen die de eigenaar in zijn genots- en
beschikkingsrecht beperken. Bijvoorbeeld als een huis op de monumentenlijst
staat, dan beperkt de monumenten wet de eigenaar om het naar zijn eigen
inzicht te verbouwen.
Ook het ongeschreven recht kan de eigenaar beperken. Bijvoorbeeld bij
misbruik van (eigendoms)recht en hinder.
Misbruik van eigendomsrecht -> Art 3:13 geeft een algemene bepaling:
Degene aan wie een bevoegdheid toekomt, kan haar niet inroepen, voor zover hij
haar misbruikt. Er moet een onevenredige grote schade bij een ander zijn
tegenover de uitoefening van de eigendomsbevoegdheid van de eigenaar. Hierbij
is het Watertorenarrest en het arrest Grensoverschrijdende garage (zie
bladzijde 13 en 14 boek).
Hinder -> het gaat erom dat de één de ander zodanig belemmert dat de ander
dit niet hoeft te accepteren. Art 5:37 -> hinder van een nabijgelegen erf. Omdat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottesophiehoek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
