De verlegenheid is het domein van mensen die besef hebben van hun vrijheid. Vrijheid is het
onderwerp van ethiek. Ethiek handelt over morele dillema’s, dilemma’s met de vraag: wat is de
“juiste” keuze?
Aan waarden hecht je; je wilt ze waarmaken of verwezenlijken.
Aan normen houd je je (of niet); je volt ze en verwacht dat ook anderen ze volgen.
Waarde norm gedrag
Gevolg: we krijgen waardering van anderen. Een deugd is een goede karaktereigenschap die blijkt uit
de manier waarop we ons gedragen. Je weet al van vroeg wat wel en niet deugd. Door middel van
opvoeding, school, vrienden, tijd en cultuur leer je allemaal normen die grotendeels tot gewoonte
worden. Ze bieden houvast.
Een moraal is een stelsel van normen die binnen een bepaalde groep feitelijk gelden. Ethici proberen
onder meer criteria (maatstaven) te ontwikkelen, die je bij de beoordeling van normen kunt
hanteren.
Inzicht vergroot je vrijheid, maar hoe groter je vrijheid, des te groter je verantwoordelijkheid voor
wat je doet. Savater stelt: de enige plicht die we hebben in het leven, is om geen imbeciel te zijn. Hij
stelt 5 soorten imbecielen:
1. Mensen die niets willen, de verveelden.
2. Mensen die alles tegelijk willen en niet kunnen kiezen, de besluiteloze.
3. Mensen die niet weten wat ze willen en ook geen moeite doen om erachter te komen,
conformisten. (de volgelingen)
4. Mensen die weten wat ze willen en waarom, maar het niet doen, de slappelingen of
halfslachtige.
5. Mensen die zeker en met alle geweld iets willen, maar een verkeerde kijk op de werkelijkheid
hebben, de koppigen.
Je hebt dertien ethische posities: wie in zijn gedrag, al dan niet bewust, een bepaalde norm volgt,
keurt die norm kennelijk goed en neemt daarmee als vanzelf een of andere ethische positie in. In die
ethische positie ligt de antwoord op de vraag: “Waarom doe je dat of waarom doe je dat zo?”
1. Deugdethicus:
- onderzoekt de belangrijkste voorwaardes voor een goed leven
- goede eigenschappen hebben is het belangrijkst
2. egoïst
- alleen eigenbelang telt
- iets doen voor de ander, maar zelf voordeel in hebben
3. hedonist
- alleen handelingen goed die plezier of genot bevatten
- genot op lange termijn
4. altruïst
- tegenovergestelde van een egoïst, stelt anderen op de eerste plaats
5. utilist
- een rekenaar
, - keuze gebaseerd op zo veel mogelijk voordeel oplevert voor zo veel mogelijk mensen
6. intuïtionist
- gelooft dat je goed handelt als je je intuitie volgt
7. gelovige
- volgt de moraal, wetten en regels die de Heilige Schrift voorschrijft.
8. Universalist
- Gelooft dat er rechten en plichten zijn waar iedereen zich aan moet houden
- Stel dat iedereen dit zou doen, wat dan? Onmogelijk? Van de situatie afzien.
9. Relativist
- Niemand kan over andermans handelingen oordelen
10. Legalist
- Vind houvast in het geldende recht, de wet. Goed is wat mag van de wet.
11. Existentialist
- Geen enkele norm valt absoluut te rechtvaardigen.
- Je bent overal zelf voor verantwoordelijk
12. Pragmatist
- Handeling is goed als hij een bepaald doel dient.
- “Levert het iets op?’
13. Nihilist
- Gelooft in god noch gebod.
- Al het denken over goed en kwaad is zinloos, onze instincten zullen altijd de doorslag
geven.
Paragraaf 3
Kant: rijk van de natuur – alle gebeurtenissen noodzakelijk, causaliteit
Rijk van de vrijheid: de wetten van de rede
Zijn wij mensen wel zo brij als we denken? – kant. De rede is onze vrijheid, animal rationale. Via
redenering kun je concluderen of de handeling op basis van het principe te rechtvaardigen is. Er zijn
vier soorten manier om te antwoorden op de vraag: “wat is goed?”
toegepaste ethiek
o oplossen van praktische ethische vraagstukken. Wat is in dit geval de beste
oplossing?
Descriptieve ethiek
o Beschrijven van feitelijk gestelde normen of normenstelsels.
o Wat vind men goed in die tijd of cultuur etc.
Normatieve ethiek
o De zoektocht naar criteria ter beoordeling of ter rechtvaardiging van
menselijk handelen.
o Zijn er redenen om de ene handeling moreel te verkiezen boven een andere?
o Geeft richtlijnen
Meta-ethiek
o Je onderzoekt de betekenis van begrippen die in moraal en ethiek een rol
spelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nienkebeishuizen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.