Thema 1 Afstamming & Gezag
Voorbeeld: diagnostiek/behandeling bij dyslexie
- toestemming van de ouders, niet altijd!
- degene moet beslissingsbevoegd zijn
Afstamming
- Vaak zijn biologische ouders ook juridisch ouders, maar niet altijd
- denk aan adoptie / zaaddonor
- maximaal 2 juridische ouders
- 2 extra voor deelgezag, info bij leraren, recht op omgang…
- levenslange band tussen ouders en kinderen
Juridisch ouderschap ontstaat door
- Geboorte / erkenning / adoptie
- Erkenning door de man (vanaf 16 jaar) als zij niet getrouwd zijn, als zij samenwonen
- Spermadonor kan kind erkennen, kan geweigerd worden door juridische
moeder. Dan kan de spermadonor de rechter om vervangende toestemming
vragen. Er moet dan worden aangetoond dat er sprake was of zou gaan
worden van ‘family life’
- Bij 2 vrouwen als zij getrouwd/geregistreerd ouderschap zijn, dan zijn zij beide
juridisch ouder met gezag. Duo-moeders
- Wonen zij samen, dan kan de duomoeder het kind erkennen. En samen met
de moeder het gezamenlijk gezag aanvragen
- Eindigt niet wanneer ouders overlijden
- Moet wel geconsulteerd worden door de gezaghebbende bij beslissingen over het
kind als hij/zij geen gezag heeft over het kind
Gevolgen:
- naam / nationaliteit / erfrecht
- rechten / plichten van de ouders
Afstamming is niet gelijk aan zeggenschap
- Kan alleen als hij ook gezag uitoefent
Gezag
- Minderjarigen onder het wettelijk vereiste gezag
- Burgerlijk Wetboek: ‘Recht en plicht van ouders om kinderen te verzorgen en
op te voeden’
- Zorg voor het geestelijk en lichamelijk welzijn en veiligheid van het
kind
- Bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid
- beheer van vermogen, wettelijk vertegenwoordiger
- eindigt wanneer kinderen 18 jaar worden - alleen minderjarigen staan onder gezag
,Ouders hebben een grote mate van vrijheid:
- inenting
- medische behandelingen
- naar welke school
- vakantie
- verhuizen
- hobbies
Beperkingen:
- Leerplicht
- Overheid beschermt kinderen bij misbruik gezag
- ‘Geen geestelijk of lichamelijk geweld of enige andere vernederende
behandeling toepassen’
Gezag kan beperkt of beëindigd worden → thema kinderbeschermingsmaatregelen
Gezag door niet-ouder
- Alleen uitgeoefend worden door meerderjarig persoon
- bijvoorbeeld bij tienermoeder
- Dit heet dan voogdij
- Als ouder zijn kind misbruikt dan kan de overheid ingrijpen en krijgt een
organisatie/gecertificeerde instelling (NIDOS alleenstaande minderjarige
vluchtelingen) de voogdij
- Die zorgt dan dat het kind ergens wordt opgevoed
,Rol van een kind bij beslissingen
- Leeftijdsgrenzen dat een kind zelf ook een beslissing mag nemen
- 12 tot 16 jaar is toestemming van ouders en kind vereist
- vanaf 16 mag de beslissing zelfstandig genomen worden
- Vervangende toestemming, want ouder wilde wat anders
- Begrip situatie, lange termijn gevolgen overzien, abstracte zaken
- Communicatie, het onder woorden kunnen brengen
Gezagsvacuüm:
- Er is niemand meer die gezag uitoefent over het kind
- In testament of in Centraal gezagsregister kunnen de ouders een voogd hebben
aangewezen. Testamentaire voogdij
- Indien deze bereid is de voogdij op zich te nemen dan gebeurt dit
- Is dit niet het geval dan benoemt de rechter, in overleg met familie, een
voogd
- Datieve voogdij
Een meerderjarigheidsverklaring is mogelijk voor tienermoeders vanaf 16 jaar.
Als een meisje 15 jaar oud is bij de geboorte van een kind, zal er een voogd voor het
kind benoemd worden.
Herijking
- als > meer dan 2 opvoeders, ouderschap zoals in de wet nog wel passend?
- achtergrondrapport
- tegenwoordig mer vormen van ouderschap
-
voordelen - meerderheidsbelang? - meerouderschap & -gezag, bewuste keuze…
- ongelijkwaardigheid
- emotionele band met het kind
- wettelijke juridische
- erfbelasting
- gelijkwaardigheid wordt vergroot
- overlijden van ouder
- praktisch
nadelen
- discussies, conflicten
- grens? ingewikkeld voor kind
- hulpverlening
Leerdoelen
- Wat is afstamming en gezag?
- Hoe ‘ontstaat’ afstamming en gezag?
- Welke rechten en plichten komen voort uit afstamming en gezag?
- Wat is voogdij en hoe kan dit ontstaan?
- Wanneer is (ook) toestemming van kinderen vereist?
, Thema 2 Kinderbeschermingsmaatregelen
Straatman, E. (2016). Het eerste jaar herziening kinderbeschermingsmaatregelen: het kind
meer centraal maar de werking is nog niet optimaal. Tijdschrift Jeugdrecht in Praktijk, 1,
18-22.
Hoofdstuk 7
Ouders moeten zich aan wettelijke verplichtingen houden bij het uitvoeren van het gezag
over hun kinderen:
- Leerplicht
- Verbod op kinderarbeid
- Overheid kan ingrijpen als de lichamelijke of geestelijke ontwikkeling van het kind
wordt bedreigd
- Kinderrechter kan het gezag afnemen of beperken
- Ondertoezichtstelling
- Beëindiging van het gezag
- Voorlopige ondertoezichtstelling
- Voorlopige voogdij
- Kinderbeschermingsmaatregelen
- Zijn erop gericht de jeugdige te beschermen tegen de
falende opvoeding van de ouders
Drie uitgangspunten voor kinderbeschermingsmaatregelen
- Alleen toegestaan als echt niet anders kan
- Alleen worden opgelegd als vrijwillige hulpverlening (met toestemming van
de ouders) niet voldoende (meer) helpt
- Zo min mogelijk ingrijpt in de bestaande gezinsverhoudingen
- Zo dicht mogelijk bij huis
- Zo kort mogelijk duren
- Alleen als het noodzakelijk is om de belangen van de jeugdige te
beschermen
- Kan aan alle jeugdigen die in ons land verblijven worden opgelegd
- Ongeacht nationaliteit of verblijfsstatus
Raad voor de Kinderbescherming
- Voorbereiding en in gang zetten van kinderbeschermingsmaatregelen
- Overheidsinstelling met als kerntaak het beschermen van de belangen van alle
minderjarigen die in ons land verblijven (en van Nederlandse minderjarigen die in het
buitenland verblijven)
- Misstanden worden gemeld door bijv. ouders, jeugdige, politie familie, buren, Veilig
Thuis, wijkteams, hulpverlener, huisarts
Jeugdbeschermingstafels
- Samen beoordelen of er een raadsmelding moet worden gedaan, of dat de inzet van
vrijwillige hulp ‘voorlopig’ volstaat
