Kijk op de Nederlandse Jeugd
Van der Ploeg, 2015
Hst 1 – Typeringen van generaties
Generatie = een cohort mensen die onder gelijke maatschappelijke omstandigheden zijn opgegroeid
en herkenbaar zijn aan bepaalde typerende kenmerken (volgens Karl Mannheim in 1952). Periode
van ongeveer 15 tot 20 jaar. Kenmerkend voor een bepaalde generatie zijn de eigenschappen
waarmee de huidige generatie zich onderscheidt van de vorige.
- Veteranengeneratie: 70-plussers, geboren voor 1945. Heeft de tweede wereldoorlog
meegemaakt en de crisisjaren daar aan vooraf. (voor)oorlogse generatie, stille of traditionele
generatie. Drie karakteristieken:
Hoog arbeidsethos
Gezag is een autoriteit waar je respect voor hebt
Traditie en discipline
- Babyboomers: 50 tot 70 jaar, tussen 1946 en 1964. Protestgeneratie. Heeft de wederopbouw
meegemaakt, periode van welvaart, feminisme en emancipatie. Gezag is niet langer
vanzelfsprekend, legt veel nadruk op zelfontplooiing.
- X-generatie: 30 tot 50 jaar, tussen 1965 en 1980. Verloren generatie. Ouders waren meer met
zichzelf bezig dan met hun kinderen. Staat sceptisch tegenover autoriteit, veel werkloosheid, no-
nonsense houding.
- Y-generatie: 15 tot 30 jaar, tussen 1982 en 1999. Grenzeloze generatie. Opgegroeid in de digitale
wereld. Flexibel en aanpassingsvermogen. Kieskeurige en verwende generatie, scheiding tussen
werk en persoonlijk leven.
- Z-generatie: 0 tot 15 jaar, geboden na 2000. Ik-generatie. Groot ego, hoog zelfbeeld. Internet is
vanzelfsprekend, brengen meer tijd door in huis, fysiek minder actief.
Spangenberg en Lampert (2009) hebben vanuit onderzoek de grenzeloze generatie getypeerd, met
de volgende kenmerken:
- Fascinatie voor geweld
- Hedonistische insteek
- Exhibitionistische neiging
- Oog voor sociale netwerken
Deze generatie onderscheid zich van de vorige generaties met de volgende kenmerken:
- Minder maatschappijkritisch
- Minder gehecht aan gemeenschapszin
- Minder prestatiegericht
- Minder idealistisch
Twenge, Campbell en Gentile (2012) hebben uit onderzoek gezien dat de zelfbewuste en
zelfingenomen generatie hoger scoort op; zelfwaardering, narcisme, spreken in het openbaar, leiding
geven, ijdelheid, uiterlijk, afkerigheid van kritiek, agressie en pesten.
Wetenschappers komen tot uiteenlopende typeringen doordat een generatie op veel verschillende
aspecten wordt beoordeeld, omdat analyses gebaseerd zijn op verschillende publicaties met
persoonlijke interpretaties en beschouwingen, en omdat er weinig empirisch onderzoek is.
1
, Hst 5 – Ouders en het gebruik van internet
Ouders moeten kinderen wegwijs maken met het gebruik van internet. Deze begeleiding kent drie
aspecten:
- Voorlichting. Het leren van het gebruiken van internet, zoekfuncties, social media, etc. Wijzen op
de gevaren van internet.
- Maatregelen. Grenzen en regels stellen, samenhangend met de leeftijd.
- Controle. Op het naleven van de regels.
Twee benaderingen die ouders kunnen hebben op het gebruik van internet door kinderen:
- Restrictieve benadering: strenge regels opstellen en met veel controle handhaven, ouders komen
alleen in actie als er een regel is overschreden. Minder gericht op het volgen van het
internetgedrag en wat dit voor de kinderen betekend.
- Actieve benadering: niet alleen reageren als regels worden overschreden, ook belangstelling
tonen door mee te kijken en praten over de inhoud.
Een positief opvoedklimaat is ook van belang bij internetgebruik. Drie manieren van opvoeden:
- Respectvol en democratisch: positieve waardering, rekening houden met de belangen van het
kind. Regels komen tot stand door overleg, kind wordt aangesproken op verantwoordelijkheid.
- Permissief: kind staat te veel centraal, ouders laten te veel toe. Weinig tot geen regels of
afspraken, worden niet consequent gehanteerd.
- Autoritair: strenge regels, ouders eisen onvoorwaardelijke gehoorzaamheid. Geen ruimte voor
overleg, naleving van regels wordt streng toegezien. Ontstaat gemakkelijk een sfeer van
wederzijds wantrouwen.
Omstandigheden die invloed hebben op het leren omgaan met internet:
- De leeftijd van ouders
- Opleidingsniveau van ouders
- Gebruik van internet door ouders
- Houding van ouders tegenover internet
- Aantal kinderen in het gezin
De rol van ouders is samen te vatten in drie kerntaken:
- Voorlichtende- en informerende taak
- Evaluatieve taak
- Controlerende taak
School leert kinderen vaak alleen computer en internet gebruiken met een educatief kader. School
en ouders zouden meer samen kunnen werken in het voorlichten van kinderen over internet.
Hst 7 – Cyberpesten, een uitwas van het internetverkeer
Volgens het CBS wordt ruim 10% van de jongeren tussen 15 en 19 jaar gepest via internet. Pestweb
zegt dat 12% wel eens gepest wordt, de Open Universiteit heeft onderzocht dat 21% wel eens gepest
wordt via internet. Het aantal daders van cyberpesten schommelt tussen 15 en 25%.
Verschillende vormen van cyberpesten:
- Roddelen, belasten - Bedreigen - Toesturen van kwetsend beeldmateriaal
- Beledigen - Stalken - Online plaatsen van kwetsend beeldmateriaal
- Schelden - Uitsluiten
- Belachelijk maken - Chanteren
2