De strafrecht samenvatting 2022-
2023
Vak Strafrecht
Bestanden
Soort Samenvatting
Status In progress
Deze samenvatting bevat informatie van:
-Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht - mr. M.J. Kronenberg en dr. B. de Wilde;
-Het beslissingsmodel van 348/350 Sv - F.A.J. Koopmans;
-Aantekeningen/slides/schemas van:
Hoorcolleges door S. Brinkhoff;
Werkcolleges door V. van Mierlo;
-De (door UvA) voorgeschreven Strafrecht Reader 2022-2023 met teksten van o.a;
Materieel strafrecht - Mr. J. de Hullu
Criteria voor strafbaarstelling - Mr. dr. S.S. Sanne Buisman
Onbeschermde seks op de grens tussen opzet en onachtzaamheid - F. de Jong
Rechtspraakrubriek, ‘etnisch profileren bij proactief politieoptreden, mag dat van de
strafrechter? - A. Bouwman
De strafrecht samenvatting 2022-2023 1
, ⚠ Disclaimer:
Dit is niet een complete, geverifieerde samenvatting van het Strafrecht. Er kunnen
fouten, incompletheden enzovoort in zitten. Hoofdstukken zitten door elkaar i.v.m. de
week constructie van de UvA, het is op week gesorteerd. Ook zullen bepaalde
onderwerpen uit hoofdstukken missen, omdat die reeds al besproken waren in andere
hoofdstukken. De auteur is niet aansprakelijk voor misinformatie/misinterpretatie.
Alle crediet gaat naar Vincent Nap, dit document is auteursrechtelijk beschermd
Algemeen overzicht
H1 De vragen
H2 De voorvragen - 348 Sv
Geldigheid van de dagvaarding.
Redenen voor nietigheid
H3 Artikel 350 - Hoofdvragen
Gedraging
Delictsomschrijving (hierna DO)
Wederrechtelijkheid
Schuld
Vrijspraak
Ontslag Van Alle Rechtsvervolging
Wederrechtelijkheid ontbreekt
Schuld ontbreekt
H4 Schuld en Wederrechtelijkheid als bestanddelen van de DO
Wederrechtelijkheid als bestanddeel
Schuld als bestanddeel
H1. De Plaats van het strafrecht
Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht.
Commuun en bijzonder strafrecht
De invloed van internationaal en supranationaal recht
H16 Strafrechtelijke rechtsvinding
Een methode van rechtsvinding
Rechtsregels en interpretaties
Jurisprudentie
Verdragen
Rechtsvinding in het formele strafrecht
2.2 De opbouw van het strafbare feit in vier component
De strafrecht samenvatting 2022-2023 2
, De menselijke gedraging
De wettelijke delictsomschrijving
De wederrechtelijkheid
Schuld
2.4: Bestanddelen en elementen
Voorbeelden
2.5 Wederrechtelijkheid als bestanddeel; een moeilijk geval
2.6 Soorten delicten
2.6.1 Misdrijven en overtredingen
2.6.2 Formele en materiële delicten
2.6.3 Commissie- en omissiedelicten
2.6.4 Gekwalificeerde en geprivilegieerde delicten
H6 - Deelneming
6.1 Inleiding
6.2 Wettelijke regeling
6.5 Doen plegen
H2.7 Causaliteit
Conditio sine qua non
Causa-proxima leer
Voorzienbaarheidsleer
Redelijke toerekening
H3 Opzet en schuld
Opzet
Voorwaardelijke opzet
Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn
De wijze waarop de opzet in de wet is omschreven
Opzet en geobjectiveerde delictsbestanddelen
Culpa
Bewust en onbewuste culpa
De grens tussen bewuste culpa en voorwaardelijke opzet
Objectivering
Normalisering
H4 Strafuitsluitingsgronden
Rechtvaardigingsgronden
Schulduitsluitingsgrond
Noodweer
1. ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding
2. op het lijf, eerbaarheid of goed
3. noodzakelijke en geboden verdediging
De strafrecht samenvatting 2022-2023 3
, Noodweerexces
Psychische overmacht
Overmacht als noodtoestand
Bevoegd en onbevoegd gegeven ambtelijk bevel
Wettelijk voorschrift
Ontoerekeningsvatbaarheid
Ongeschreven strafuitsluitingsgronden
AVAS
Ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid
H5 Poging en voorbereiding
Poging
Subjectieve theorie
Objectieve theorie
Cito-criterium
Zichtbaarheid
Absoluut ondeugdelijke poging
Relatief ondeugdelijke poging
Voorbereiding
Vrijwillig terugtred
In casu
tot slot
H7 Strafprocesrecht
Een degelijk proces
1. De feiten
2. Aangifte + proces-verbaal
3. Opsporing
4. Aanhouding
5. Verhoor
6. Verklaring
7. Dagvaarding (vervolging)
8. Rechtswijzing slachtoffer
9. Onderzoek ter terechtzitting
10. Beraadslaging
11. Vonnis
12. Hoger Beroep
13. Cassatie
14. Uitvoering
Procesdeelnemers
Verdachte
De strafrecht samenvatting 2022-2023 4
, Raadsman
Getuige
Slachtoffer
Deskundige
Rechterlijke macht
Politie
Openbaar Ministerie
Reclassering
Bestanddelen van de bevoegdheidverlenende norm
Beginselen van een behoorlijk procesorde
Beginsel van redelijke en billijke belangenafweging
Beginsel van zuiverheid van oogmerk
Vertrouwensbeginsel
Gelijkheidsbeginsel
H8 Opsporingsonderzoek
Controle, preventief
Aanvang opsporing
Twee categorieën opsporingsambtenaren
Het OM als leider van de opsporing
Opsporingsbevoegdheden
Staande houden
Aanhouding
Heterdaad
Buiten heterdaad
Ophouden voor onderzoek
Inverzekeringstelling
H15: Mensenrechten en strafrecht
Bronnen van mensenrechten
Inbreuken op mensenrechten
Rechtspraak door het EHRM
Het legaliteitsbeginsel
Straftheorieën
Absolute theorieën
Relatieve theorieën
Verenigingstheorieën
Schuldbeginsel
Criteria voor strafbaarstelling
Legitimatie: de drempelcriteria schade, onrechtmatigheid en rechtsgoed
Rechtsgoed
De strafrecht samenvatting 2022-2023 5
, Rechtvaardiging: prospectieve proportionaliteit, ultima ratio en effectiviteit ter begrenzing van het gebruik
van het strafrecht.
Proportionaliteit en subsidiariteit
Ultima ratio
Effectiviteit
De hanteerbaarheid
De capaciteit
Generale preventie
Formulering van de strafbaarstelling: interne subsidiareit, legaliteit en retrospectieve proportionaliteit
Interne subsidiariteit
Legaliteit
Evidence-based strafwetgeving
De nuttige informatie
A.A.G. Peters
Hermeneulogie
Hypothetica
Voorwaardelijke opzet
R. Frank
Quantivering
Kwantitatief
Kwalitatief
Samengevat
Bezwaren
Relevante uiteenzetting
Het strafbare feit: bestanddelen & elementen
Het strafbare feit: wederrechtelijkheid als bestanddeel
Het strafbare feit: culpa als bestanddeel
Het strafbare feit: opzet als bestanddeel
IRAC Methode
H13: Straffen en maatregelen
Strafrechtelijke sancties
Straf
Maatregelen
Strafbedreiging
Hoofdstraffen
Gevangenisstraf en hechtenis
Voorwaardelijke invrijheidstelling
Aftrek voorrarrest
Taakstraf
De strafrecht samenvatting 2022-2023 6
, Geldboete
Bijkomende straffen
Maatregelen
Ontnemingsmaatregel
Onttrekking aan het verkeer
Schadevergoedingsmaatregel
Terbeschikkingstelling
Plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders
Vrijheidsbeperkende maatregel
Bijzondere sanctieregelingen
Straftoemeting
Wenselijk om een sanctie op te leggen
Relevante aspecten
Uitgangspunten
Wettelijke bandbreedtes
Samenloop van strafbare feiten
Eendaadse samenloop
Meerdaadse samenloop
Sanctiemodaliteit: voorwaardelijk veroordeling
Het onderzoek ter terechtzitting
10.5 op chronologie
Opening van de zitting
Identiteit, oplettendheid, cautie
Voordracht van de zaak
Ondervraging door de rechter
Requisitoir
Pleidooi
Repliek
Dupliek
Laatste woord
Sluiting
Bijzonderheden
Preliminaire verweren
Algemeen overzicht
Het wetboek van Strafvordering verplicht de rechter ertoe na afloop van het onderzoek ter
terechtzitting antwoord te geven op een aantal vragen. Deze moeten in een vaste volgorde
De strafrecht samenvatting 2022-2023 7
, worden beantwoord. Het beslissingsmodel behoort tot de kern van ons strafprocesrecht. Het geeft
de structuur van beraadslaging weer.
H1 De vragen
Artikel 348 Sv Artikel 349, lid 1
a. Is de dagvaarding geldig? Zo niet: de dagvaarding is nietig
b. Is de rechter bevoegd? Zo niet: de rechter is onbevoegd
c. Is de OvJ ontvankelijk? Zo niet: de OvJ is niet-ontvankelijk
d. Zijn er redenen voor schorsing van de Zo ja: de vervolging wordt geschorst
vervolging?
Artikel 350 Sv Artikel 352 Sv
e. Is het ten laste gelegde feit bewezen? Zo niet: vrijspraak
f. Is het bewezen verklaarde feit strafbaar? Zo niet: Ontslag Van Alle Rechtsvervolging
g. Is de verdachte strafbaar? Zo niet: Ontslag Van Alle Rechtsvervolging
h. Welke sanctie wordt opgelegd?
H2 De voorvragen - 348 Sv
De term voorvragen kan verwarring verwekken, maar desondanks de naam worden de voorvragen
pas gesteld nadat het onderzoek ter terechtzitting is gesloten. Verweren die in het stadium van art.
331 jo. art. 328 Sv worden gevoerd en strekken tot art. 349 lid 1, noemen we preliminaire
verweren.
Geldigheid van de dagvaarding.
Een strafzaak wordt ter terechtzitting aanhangig gemaakt doordat de OvJ de verdachte dagvaardt.
Een dagvaarding bestaant uit een document, dat 4 functies bevat
1. De persoonsaanduidingsfunctie - duidt de persoon van verdachte aan
De strafrecht samenvatting 2022-2023 8
, 2. De oproepingsfunctie - roept de verdacht op om op een bepaalde datum voor de rechter te
verschijnen
3. De informatiefunctie - de dagvaarding informeer de verdachte van zijn rechten, en
informeert hem over diverse processuele mogelijkheden
4. De beschuldigingsfunctie - de dagvaarding brengt de verdachte op de hoogte van het ten
laste gelegde feit.
Redenen voor nietigheid
Kleine spelfouten doen er niet erg aan toe, zoals een verkeerde letter in de naamspelling, het gaat
erom dat een van de functies grovelijk tekortschiet.
Persoonsaanduiding en juridische informatie zijn niet goed
Als de naam van de verdachte niet bekend is, mag ook worden volstaan met een signalement, een
foto of een vingerafdruk. In de dagvaarding zelf wordt de verdachte via de voorgedrukte tekst -
onder meer- geïnformeerd dat hij getuigen kan laten oproepen (art. 260 lid 4 Sv), een
bezwaarschrift tegen de dagvaarding kan indienen (art. 260 lid 4 jo. art. 262 lid 1 Sv) en dat de
rechter kan bevelen dat hij in persoon moet verschijnen (art. 260 lid 4 jo. 278 lid 2 Sv). De
verdachte krijgt ook te zien welke getuigen de OvJ heeft opgeroepen, als die er zijn.
Soms is er iets mis met de oproeping van de verdachte, bijv. als de verkeerd of niet aan de
verdachte is betekend. Soms schiet de tenlastelegging simpelweg tekort. Soms deugt de oproeping
niet.
Oproeping deugt niet
Een oproeping moet het juiste adres van de rechtbank/hof/hr bevatten, zo niet dan kan het nietig
worden verklaard. Is de dagvaarding onduidelijk maar de verdachte verschijnt toch ter zitting, dan
wordt de nietigheid van de dagvaarding voor ‘gedekt’ gehouden.
De dagvaarding geldt niet als:
a. die vermelding ontbreekt dan wel onbegrijpelijk is
b. de verdachte niet ter zitting verschijnt
c. als de verdachte niet fatsoenlijk op de hoogte is gebracht van waar en wanneer hij moet
verschijnen.
De strafrecht samenvatting 2022-2023 9
, Hoe de verdachte ter kennis moet worden gebracht is voorgeschreven in art. 36 e.v. Sv. Daarin
wordt bijvoorbeeld beschreven dat de verdachte de dagvaarding te hand gesteld moet ontvangen,
niet zomaar in een postbus dus. Dit is mede omdat de ontvangst getekend moet worden, dit mag
door (parket)politie ontvangen worden, of door een speciaal daartoe aangewezen functionaris. Het
uitreiken geschiedt uit beginsel door de post. Ook kan het digitaal worden gestuurd, dit wordt
beschreven in art. 36f Sv.
Tenlastelegging schiet tekort
De tenlastelegging is feitelijk de grondslag ter terechtzitting, de verdachte wordt geïnformeerd
waarvoor hij terecht moet staan, en de taak van de rechter wordt beperkt tot het ten laste gelegde
voorval. Artikel 261 lid 1 Sv stelt een aantal minimumeisen aan de tenlastelegging.
1. Het feit dat ten laste wordt gelegd;
2. Omstreeks welke tijd en waar ter plaatste het begaan zou zijn;
3. De wettelijke voorschriften waarbij het feit is strafbaar gesteld.
Als de tenlastelegging in de dagvaarding tekort schiet aan deze in art. 261 lid 1 Sv gestelde
criteria, dan wordt hij als nietig ervaren. Ook in art. 6 EVRM wordt de inhoud besproken, daarin
staat dat eenieder tegen wie vervolging is ingesteld, onverwijld, in een taal die hij verstaat, op de
hoogte worden gesteld van de aard en de reden van de tegen hem ingebrachte beschuldiging.
Art. 261 eist slechts dat tijd en plaats worden vermeld en niet dat die vermeldingen juist zijn, als
de vermelding onjuist is, kan de tenlastelegging nog steeds als grondslag dienen. Het OM moet
specifiek zijn in de omschrijving, zo werd in het Pornoboekjes arrest de tenlastelegging nietig
gesteld omdat het OM de afbeeldingen niet had beschreven, en de rechtbank dus niet wist of het
daadwerkelijk schadelijk was, als beschreven in het ten laste gelegde feit (art. 240a Sr).
Een tenlastelegging mag geen kwalificatie voor het feit bevatten, dit acht de rechtbank als nietig,
omdat de beschrijving niet voldoende objectief en specifiek is. Het is degelijk van belang want de
verdachte moet zich eenmaal kunnen voorbereiden op de terechtzitting.
H3 Artikel 350 - Hoofdvragen
nadat de rechter de voorvragen heeft beantwoord kan hij overstappen naar 350. Deze gaan over
het feit, en beslissing daarvan. De beraadslaging van dit onderdeel leidt naar 3 mogelijke einden;
1. OVAR
2. Vrijspraak
De strafrecht samenvatting 2022-2023 10
