Zeer complete samenvatting van de voorgeschreven literatuur van het vak 'internationaal publiekrecht'. Alle belangrijke stof wordt zo duidelijk mogelijk omschreven. Daarnaast zijn alle relevante wetsartikelen benoemd en dikgedrukt.
,Inhoudsopgave
Kern van het internationaal publiekrecht....................................................................................................... 1
Hoofdstuk 1 – Begrip en aard van het internationaal publiekrecht..................................................................2
Hoofdstuk 13 – Doorwerking in de nationale rechtsorde..............................................................................76
Hoofdstuk 1 – Begrip en aard van het internationaal publiekrecht
, 1.1 Inleiding
Het internationaal publiekrecht is grotendeels wereldwijd van toepassing. Het belang van
internationaal publiekrecht vloeit voort uit onderlinge afhankelijkheden tussen de staten. Het geeft
niet alleen vorm aan, maar het internationaal publiekrecht is ook van belang voor het nationale recht
binnen de staten. Internationale afspraken hebben namelijk pas effect als staten hier binnen hun
nationale rechtsorde toepassing aan geven.
Het internationale recht is van groot belang in Nederland. De Grondwet maakt het mogelijk dat de
Nederlandse rechter bepaalde internationale rechten en verplichtingen rechtstreeks toepast. In het
geval van botsing van het internationale recht met het nationale recht heeft het internationale recht
voorrang boven formele wetgeving en boven de Grondwet (art. 90, 93, 94 Gw).
1.2 Geschiedenis
Vrijheid en gelijkheid van staten worden gewaarborgd door een systeem van rechtsregels (het
internationaal publiekrecht), dat voor alle staten op gelijk voet van toepassing is.
In het Handvest van de Verenigde Naties (VN-Handvest) werd in 1945 het rechtsbeginsel
zelfbeschikking aanvaard. Dit gaf alle volkeren het recht om over hun eigen lot te beschikken.
1.3 Omschrijving
1.3.1 Algemene omschrijving
Het internationaal publiekrecht regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale
gemeenschap. Het geeft bevoegdheden aan entiteiten die publiek gezag uitoefenen (denk aan staten
en internationale organisaties) en biedt een juridisch kader voor deze bevoegdheden.
1.3.2 Het internationale element
Het internationale element onderscheidt internationaal recht van nationaal recht. Het karakter van
een rechtsregel wordt bepaald aan de hand van de rechtsbron waaruit deze regel voortvloeit.
Rechtsbronnen zijn feiten, gebeurtenissen of procedures die een rechtsorde als rechtscheppend
erkent. De Nederlandse rechtsorde erkent de wet en contracten als rechtscheppend. De
internationale rechtsorde erkent gewoonterecht, verdragen, besluiten van internationale
organisaties en algemene beginselen.
- Gewoonterecht: recht dat ontstaat uit de praktijk van staten in combinatie met een
rechtsovertuiging.
De dualistische opvatting:
Ontwikkeld door Triepel en Anzilotti. Zij stellen dat de internationale en de nationale rechtsordes
geheel gescheiden rechtssystemen zijn. De soevereine staat is hierin het belangrijkst. Deze
soevereiniteit brengt met zich mee dat internationaal recht niet boven de staat kan gaan. Omdat
internationaal recht voorkomt uit de wil van de staat, is het afhankelijk van en onderworpen aan
soevereiniteit. Een staat kan het internationale recht gebruiken om zijn macht te verwerkelijken. De
dualistische leer beschermt de nationale rechtsorde tegen de invloed van internationaal recht.
De monistische opvatting:
Het monisme gaat ervan uit dat er één rechtsorde bestaat, waar zowel internationaal als nationaal
recht deel van uitmaakt. Statelijke macht is hierbij onderworpen aan het internationale recht. Bij de
monistische leer wordt het internationaal recht niet gezien als iets ‘externs’, het kan juist de macht
van de staat beperken.
Gezien vanuit het geldende internationale recht is er duidelijk een formele scheiding tussen
internationaal en nationaal recht:
, - De internationale en nationale rechtsorde hebben elk hun eigen rechtsbronnen. Ze zijn
autonoom, wat betekent dat elke rechtsorde zelf bepaalt of en onder welke voorwaarden
zijn juridische effecten toekent aan rechtsregels uit een andere rechtsorde.
- In beginsel heeft een regel van nationaal recht geen juridische betekenis in de internationale
rechtsorde. Dit zodat één staat niet internationale rechtsregels kan vaststellen met
rechtsgevolgen voor alle andere staten.
- De formele scheiding betekent ook dat internationaal recht niet kan bepalen welke
rechtsgevolgen het heeft in de nationale rechtsorde. Het rechtsgevolg van internationaal
recht wordt namelijk bepaald door nationaal recht.
- Het internationale en nationale recht hebben eigen rechtsorde, met beide eigen organen. Zo
heb je in de Nederlandse rechtsorde rechtbanken en gerechtshoven, en zij passen in beginsel
ook alleen Nederlands recht toe. In de internationale rechtsorde heb je het Europees Hof
voor de Rechten van de Mens (EHRM), het Internationaal Strafhof (ISH) en het Internationaal
Gerechtshof (IGH), en zij passen het internationale recht toe.
1.3.3 Het publieke element
Het publieke element onderscheidt internationaal publiekrecht van internationaal privaatrecht. Het
publieke karakter ligt besloten in twee kenmerken:
1. Het internationaal publiekrecht legitimeert en reguleert de uitoefening van publiek gezag in
de internationale gemeenschap. Dit vooral voor het gezag van staten en internationale
organisaties. Hoewel internationaal recht ook van belang is voor de rechtspositie van
individuen tegen staten, heeft het slechts indirect betrekking op rechtsbetrekkingen tussen
particulieren.
2. Het internationaal publiekrecht beschermt publieke belangen. Denk aan veiligheid, welzijn
en bescherming van natuur en milieu. In principe zijn dit de belangen van individuele staten,
die door middel van internationale afspraken proberen hun (publieke) belangen te
beschermen. Maar het internationale publiekrecht beschermt ook bovennationale publieke
belangen. Denk aan belangen van staten gezamenlijk en in sommige gevallen de belangen
van de internationale gemeenschap als geheel.
1.3.4 Het juridische element
Het juridische element onderscheidt internationaal publiekrechtelijke normen van andere
(internationale) normen.
Het onderscheid tussen juridische regels (rechtsregels) en politieke/morele regels worden aan de
hand van twee criteria bepaald:
7. De bron van een regel. De internationale rechtsorde kent een beperkt aantal rechtsbronnen,
bovenal verdragen, gewoonterecht, besluiten van internationale organisaties en algemene
rechtsbeginselen. Alleen regels uit deze rechtsbronnen vloeien behoren tot het internationale
recht.
o Dit is een kenmerk van het positivisme, de heersende theoretische opvatting over
het internationaal recht.
8. Rechtsregels zijn onderdeel van een systeem dat schending van een norm verbindt met een
sanctie.
De internationale rechtsorde heeft geen centraal gezag en kan recht dus niet afdwingen. Hiermee
kan dus niet worden voldaan aan het tweede criterium en dus zou internationaal recht niet als ‘recht’
gezien kunnen worden.
De internationale rechtsorde beschikt wel over procedures voor handhaving en afdwingen van
rechtsregels. De handhaving in de internationale rechtsorde ligt grotendeels in handen van de staten
zelf. Ze kunnen door middel van diplomatiek protest en sancties andere staten ertoe brengen het
recht na te leven. Daarnaast hebben internationale organisaties de mogelijkheid om toezicht te
houden op naleving van internationale rechtsnormen. Dit wordt gedaan door internationale politieke
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper egklarenbeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.
