Dit is een samenvatting van H1 van filosofie uit het boek 'ik denk/cogito'. In mijn samenvatting heb ik het vooral over de verschillende mensbeelden die de filosofen hadden.
1.1 De mens is een dier dat kan denken
Hoofdvraag wijsgerige antropologie: ‘Wat is de mens?’
Mens is tegelijkertijd subject en object, we zijn de onderzoeker en we worden onderzocht.
Mensbeeld Aristoteles:
- ‘de mens is een dier dat kan denken’.
- Lichaam en geest niet gescheiden (monisme).
- We moeten volgens hem proberen gevoel en verstand met elkaar in evenwicht te
brengen.
Van nature kunstmatig
Mensbeeld Nietzsche:
- ‘mens is een nog niet vastgesteld dier’.
- mens is net als alle levende wezens ‘wil tot macht’ en moet vanuit natuur begrepen
worden.
- Mens is Mangelwesen (=gebrekkig wezen) dat denkvermogen heeft ter compensatie
voor gebreken van mens (geen vacht, snelheid of kracht).
- Dieren doen instinctief dat wat nodig is om te leven, mensen kunnen dat niet zonder
bewustzijn en denkvermogen.
- God is dood, de mens is ‘Meester en vormgever van zichzelf’. In tegenstelling tot
dier, van wie gedrag voor groot deel vast ligt, moet mens door reflectie zijn eigen
leven vormgeven.
Mensbeeld Plessner:
- in veel opzichten met Nietzsche eens
- mensen zijn ‘van nature kunstmatig’. We zijn onderdeel natuur en cultuurwezens,
door culturele activiteiten proberen we ‘zin’ te geven aan wereld.
- Als mensen kunnen wij door zelfbewustzijn reflecteren op ons eigen bestaan. We
kunnen afstand nemen van onszelf en daarbij onszelf of de situatie waar we in zitten
anders voorstellen en wensen. Dieren niet, die zijn altijd zichzelf.
- Mensen maken cultuur, maar cultuur maakt ook mensen: onze (waarde)oordelen
worden voor een groot deel bepaald door de cultuur waarin we zijn opgegroeid (ook
wel enculturatie genoemd).
Copernicaanse wendingen
Mensbeeld Freud:
- mensbeeld van mens heeft volgens hem 3 zware slagen te verduren gekregen:
1. Copernicus (1514): Zijn theorie: zon is middelpunt, niet aarde (copernicaanse
wending)
2. Darwin (1859):
- Het boek The Origin of Species by Means of Natural Selection. Zijn
evolutietheorie: soorten zijn toevallig ontstaan door natuurlijke
selectie; het best aangepast dier overleeft, anderen sterven uit.
- Van mens als evenbeeld van god bleef niets over, afkomst mens was
net zo toevallig als die van dieren. Mens had geen recht zich boven
dieren te plaatsen.
, 3. Freud zelf: beschouwde mens als ziek dier, dier dat therapie nodig heeft. Hij
begon met gesprekstherapie (psycho-analyse). Volgens hem hebben we van
veel belangrijke drijfveren geen weet, door psycho-analyse wel.
- deelt menselijke geest in drieën:
- Ich: persoonlijkheid, wordt voornamelijk bepaald door Es.
- Es: dierlijk, (seksuele) driften. Mens wordt hierdoor voor een
groot deel bepaald.
- Über-Ich: geweten dat opgebouwd wordt door opvoeding. Als
je slaapt komen deze gedachten vervormd in dromen, die ons
veel vertellen over onze onbewuste drijfveren. Droomduiding
was dus belangrijk deel van zijn therapie.
Middeleeuws mensbeeld: god heeft mensen geschapen, die moeten heersen over dieren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukkloppenborg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.