Samenvatting
Samenvatting Psychologie & Sociologie Hoofdstuk 6
Psychologie & Sociologie Hoofdstuk 6
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
§6.1 Het begrip perceptiePerceptie is het proces waarbij iemand prikkels selecteert, ordent en betekenis geeft. Prikkels komen
binnen via een zintuig. Onze hersenen filteren de meeste prikkels weg. Een gering aantal wordt
doorgegeven, zodat we ons ervan bewust kunne worden.
Soms lukt het niet om te ordenen, dan kun je er ook geen betekenis aan geven.
Perceptie kan heel snel gaan, soms te snel om er bewust iets van te merken. Bij sublimatie perceptie
worden prikkels zo kortdurend aangeboden dat je ze niet opmerkt. Ze blijven onder je
waarnemingsdrempel. Toch blijk je ze onbewust wel te hebben waargenomen. Lees hiervoor 131.
§6.2 Het selecteren van prikkels
Ons primair belang is overleven. Zijn er geen prikkels die daar betrekking op hebben, dan volgt de
waarneming van emoties. Daarna volgt de verwerking van de rest van de prikkels. Wat de waarnemer
selecteert uit de binnenkomende prikkels hangt af van:
- Kenmerken van de prikkels, waarnemer en sociaal-culturele omgeving.
6.2.1 Kenmerken van prikkels
Het kunnen waarnemen van prikkels heeft te maken met de grenzen en mogelijkheden van onze
zintuigen. Een opvallende prikkel zullen we eerder waarnemen. De relatieve grootte van een visuele
prikkel of de lange duur van een auditieve prikkel zijn bij het selecteren van belang. Ook de intensiteit
speel een rol, zoals het harde geluid van een sirene of intense stank. Verder is het contrast van belang;
wanneer iedereen in een jurk is, valt een spijkerbroek op.
Herhaling leidt ook tot meer aandacht. Ook kun je aan dingen wennen, je hoort of ziet bepaalde
dingen niet meer omdat het gewoon is geworden. Er treedt als het ware een verzadiging op. Dit heet
habituatie.
Andere belangrijke prikkelkenmerken zijn beweging en de mate van nieuwheid van de prikkel.
6.2.2 Kenmerken van de waarnemer bij het selecteren van prikkels
Persoonlijkheid
Extraverte mensen zijn meer gericht op sociale prikkels. Ze zien sneller dan introverte mensen dat
iemand zin heeft om een praatje te maken. Introverte mensen kunnen beter signalen opvangen en
kunnen zich vaak beter concentreren. Angstige of neurotische mensen zullen sneller van slag zijn bij
bepaalde harde of intensieve prikkel.
Leerprocessen
Kennis en ervaring beïnvloeden onze waarneming. iemand die veel kennis en ervaring heeft met
bijvoorbeeld een apparaat, valt sneller op als er wat mis is met het ding. Ook andere leerprocessen
spelen een rol, zoals conditionering.
Motivatie
De selectie van prikkels vindt ook plaats op basis van onze behoeften, emoties en belangen.
Bijvoorbeeld wanneer we zin hebben in iets lekker, vallen ons advertenties over eten meer op.
Referentiekader
= is een geheel van ervaringen, waarden, normen, overtuigingen en attitudes die iemand gebruikt bij
het ordenen en betekenis geven van een waarneming. Wij geven aan dingen onze betekenis. Een
, nieuwe situatie word hieraan toegevoegd, zodat je later wanneer je in een zelfde situatie terechtkomt,
je dan dingen om je heen mogelijk wel een betekenis kan geven.
Verwachtingen
Wij selecteren prikkels ook op wat we verwachten te gaan zien, horen, proeven, voelen.
§6.3 Het ordenen van prikkels
We filteren en ordenen de prikkels die binnekomen en geven er betekenis aan. Ook kun je
achtergrond geluiden wegfilteren. Bijvoorbeeld wanneer je in een drukke hal met iemand een gesprek
voert. Er zijn ook mensen bij wie dit niet lukt, die houden het niet lang vol.
6.3.1 Gestaltpsychologie
Max Wertheimer ontwikkelde samen met zijn collega’s Köhler en Koffka, theoretische concepten over
de relatie tussen het geheel en de delen waaruit dat geheel bestaat. Met name onderzochten ze hoe
wij dingen ordenen, niet alleen bij het waarnemen, maar ook in het denken en voelen. Zij stellen dat
we eerst het geheel zien en dan pas de delen. Zij keerde zich terug van de traditionele opvatting dat
waarneming een soort optelsom is van losse details. Bijvoorbeeld een gezicht: gezicht is het geheel, de
neus, ogen, mond, lippen etc. zijn de delen. Het geheel dat we zien heet het gestalt.
Wat in dit kader van waarnemen heel belangrijk is: deze onderzoekers toetsen hun theorieën met
experimenten. Freud deed dit bijvoorbeeld nauwelijks. Dit heeft geleid tot de gestaltwetten.
De kunststroming die bij het gestalt hoor heet Bauhaus.
6.3.2 Gestaltwetten
De wet is zo te formuleren: ‘onze hersenen proberen alle waarnemingen zo te ordenen dat het
resultaat zo eenvoudig (compact) mogelijk is.
Onze waarnemingen worden zo geconstrueerd dat er zo veel mogelijk gehelen (gestalten) ontstaan
die gesloten en symmetrisch zijn, op elkaar lijken en een eenheid vormen. We bespreken 4 van de 9
gestaltwetten.
Wet van de overeenkomst / wet van gelijkheid
Gelijke prikkels of vergelijkbare prikkelpatronen groepeer je bij elkaar. Als je op straat kort na elkaar 2
mannen in Schotse rok tegenkomt, dan denk je dat ze bij elkaar horen.
Wet van de nabijheid
Twee prikkels of prikkelpatronen kunnen in tijd of ruimte dicht bij elkaar zijn. Je hebt dan de neiging ze
als een geheel of bij elkaar horend waar te nemen. Bijvoorbeeld: je hoort 2 knallen, je denkt dat ze bij
elkaar horen. Je ziet een man en vrouw op een bankje zitten, je denkt dat ze bij elkaar horen. Je ziet
een tafel en een plant, die horen niet bij elkaar. Je ziet een tafel en een stoel, die horen bij elkaar.
Wet van goede voortgang
Je hebt de neiging voor de meest eenvoudige, overzichtelijke voortgang van een lijn of ander
prikkelpatroon te kiezen. Voorbeelden blz. 139
Wet van de geslotenheid
Prikkels of prikkelpatronen worden als eenheid gezien wanneer daarvoor een eenvoudiger, gesloten
structuur kan ontstaan. Mensen vullen bijvoorbeeld cirkels aan tot een geheel, wanneer deze niet
volledig is getekend. Ook bij reclames maken ze hier gebruik van, door bijvoorbeeld een onvolledige
zin of een bekend melodietje te laten horen. De consument bedenkt dan zelf de rest. Zie blz. 139 voor
voorbeelden.
6.3.3 Figuur-achtergrondrelatie
Ook het organiseren van de waarneming met behulp van de figuur-achtergrondrelatie komt uit de wet
voort. Daarmee wordt bedoeld dat er bepaalde prikkels belangrijker worden gemaakt (het figuur) en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IrisCarolina. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen