In deze samenvatting (Nectar hoofdstuk 13: Zenuwstelsel, vwo 5) staat alles wat je moet weten over het zenuwstelsel. In deze samenvatting staat alle noodzakelijke informatie voor een proefwerk en/of examen. Veel succes met leren!
H13 Zenuwstelsel
13.1 Het centrale zenuwstelsel
Het zenuwstelsel kent 2 delen
Het centrale zenuwstelsel (CZS) → bestaand uit neuronen (zenuwcellen) van
de hersenen en het ruggenmerg met hun ondersteunende cellen.
Het perifere zenuwstelsel → alle zenuwen samen, die zintuigen verbinden
met het CZS, toevoeren en het CZS met spieren en klieren.
Het centrale zenuwstelsel
De hersenen en het ruggenmerg bestaan allebei uit een witte en een grijze stof:
Grijze stof is afkomstig van cellichamen van de miljarden neuronen.
Witte stof, bestaand uit uitlopers van neuronen met een extra isolerende
omhulsel van myeline → een witgele vetachtige stof.
Bij de hersenen ligt de grijze stof aan de buitenkant en de witte aan de binnenkant.
In het ruggenmerg is dat andersom.
Het ruggenmerg ligt beschermd in het wervelkanaal en is omgeven door drie
ruggenmergvliezen. De hersenen liggen beschermd in de schedel en zijn omgeven
door drie hersenvliezen. De endotheelcellen van de haarvaten in de hersenen
zitten strak tegen elkaar door tight-juncions. Om de haarvaten heen liggen
uitlopers van astrocyten (gliacellen, steuncellen met veel uitlopers → vormen
gesloten kring rondom de haarvaten) Samen vormen ze de bloedhersenbarrière,
deze laat selectief stoffen door → bescherming tegen schadelijke stoffen, maar
ook nuttige medicijnen.
Grote hersenen
De grote hersenen bestaan uit 2 delen die met elkaar verbonden zijn via de
hersenbalk.
In de hersenschors (grijze deel) geven neuronen informatie aan elkaar door.
Informatie loopt via zintuig → zenuwen → ruggenmerg → hersenstam →
grote hersenen
Functies van de grote hersenen:
o Ordenen en verwerken informatie
o Logisch redeneren
o Je wil en bewustzijn
o Geheugenfuncties
o Emoties
, Thalamus
Selecteert welke impulsen van zintuigen naar welk deel van de hersenschors
gaat.
Kan impulsen remmen.
Hersenschors
Wanneer impulsen binnenkomen gaan ze naar de sensorische centra van het
zintuig. Vb: luisteren.
Eerst komen de impulsen binnen in het primaire gehoorcentrum, waar dan
bewustwording van het geluid plaatsvindt.
Het koppelen van geluid aan geheugeninformatie in het secundaire
gehoorcentrum maakt interpretatie van het geluid mogelijk.
Elk type zintuig heeft een eigen primair en secundair gebied.
Neuronen in de hersenschors ‘bedenken’ bewegingen. Dit begint in de
primaire motorische schors → kleine gebieden met neuronen die spieren
aansturen, dit is verbonden met gebieden in de secundaire motorische schors
→ bevat ‘geheugen’ informatie over hoe spieren bewegingen gecoördineerd
uit kunnen voeren.
De motorische schors van de linkerhersenhelft stuurt de rechterkant van het
lichaam aan en andersom. Links en rechts werken nauw samen.
Hypothalamus
Betrokken bij de homeostase → aansturen van de hypofyse.
Thermostaat regelt je lichaamstemperatuur.
Regeling biologische klok.
Kleine hersenen
De kleine hersenen spelen een rol in het coördineren van bewegingen. Dit gebeurt
in samenwerking met de grote hersenen, de hersenstam en het
ruggenmerg.
Hersenstam
De hersenstam bestaat uit de middenhersenen, de pons en het verlengde merg. De
middenhersenen spelen een rol bij reflexen met betrekking tot zien en horen. De
pons verbindt grote en kleine hersenen en is een tussenstation tussen je
evenwichtszintuig en de kleine hersenen. Het verlegde merg verbind de hersenen
met het ruggenmerg. Hier kruisen de zenuwbanen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Faxri. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
