Het betreft een samenvatting geschreven aan de hand van het hulpboek medische kennis, de powerpoint en leerdoelen van de HvA. In deze samenvatting word gesproken over:
- COPD
- kanker
- angststoornissen
- hartfalen
- depressie
- nierinsufficiëntie
- diabetes
- anemie
- CVA
- dementie
- ...
COPD
Begrippen
Chronische aandoening = een aandoening die minstens één jaar of langer duurt en doorlopend om
medische aandacht vraagt en/of de dagelijkse activiteiten beperkt.
Het kan hierbij gaan om:
- Een lichamelijke aandoening (DM, COPD of diverse vormen van reuma)
- Een psychische of cognitieve aandoening (depressie, middelenmisbruik of dementie)
Comorbiditeit = de aanwezigheid van een aandoening naast een primaire, centraal staande ziekte of
aandoening.
Multimorbiditeit = de aanwezigheid van twee of meer chronische aandoeningen waarbij de ene
aandoening niet méér centraal staat dan een andere.
Fysiologie
Regulatie ademhaling
Het gladde spierweefsel in de wand van de bronchioli staat onder invloed van het autonome
zenuwstelsel (sympathicus en parasympathicus). Het zenuwstelsel maakt hierbij gebruik van
neurotransmitters (= boodschapperstoffen) zoals (nor)adrenaline en acetylcholine.
De cellen van het weefsel in de luchtwegen bezitten receptoren (=ontvangers) die gevoelig zijn voor
deze stoffen.
• De sympathicus (bij activiteit):
o maakt gebruik van de neurotransmitter adrenaline → verwijding luchtwegen
o b-adrenerg receptoren = receptoren gevoelig voor adrenaline
• De parasympathicus (in rust):
o maakt gebruik van de neurotransmitter acetylcholine → vernauwing luchtwegen.
o Cholinerge receptoren = receptoren gevoelig voor acetylcholine
De frequentie en diepte van de ademhaling word gereguleerd via zenuwen die vanuit het
ademcentrum in de hersenstam naar de ademhalingsspieren toe lopen (middenrif en
tussenribspieren).
Het ademcentrum word geactiveerd als het bloed te veel zuur (H+) bevat. Dit komt door de toename
van CO2. Naast het ademcentrum bevatten de aortaboog en de halsslagaders ook chemosensoren die
gevoelig zijn voor de hoeveelheid H+.
1) Wanneer er teveel H+-ionen worden gemeten gaan er via de zenuwen prikkels naar het
ademcentrum → ademhaling neemt toe → CO2 word via de longen verwijderd.
,Pathofysiologie COPD
COPD = Chronic Obstructive Pulmonary diseases (= een chronische, niet reversibele obstructie met
progressieve inflammatie van de onderste luchtwegen)
- Longemfyseem
- Chronische bronchitis
Risicofactoren:
- Roken
- Leeftijd
- blootstelling aan fijnstof en andere chemicaliën
Chronische bronchitis
chronische bronchitis = chronische ontsteking van de kleine luchtwegen (bronchi en bronchioli),
ontstaan door prikkelende stoffen uit de omgeving, meestal sigarettenrook. (erfelijke factoren en
luchtverontreiniging spelen ook een belangrijke rol).
- Door de chronische ontsteking verkrampt het gladde spierweefsel in de wand van de kleine
luchtwegen → productie slijm neemt sterk toe → kortademigheid, hoesten en opgeven van
slijm.
- Als de prikkeling van de luchtwegen (meestal door roken) doorgaat, raakt het longweefsel
beschadigd en kan de longfunctie sterk afnemen.
- Er zijn voortdurend klachten (deze ontstaan pas op latere leeftijd en naarmate men ouder
word).
Roken:
- Er word veel extra slijm geproduceerd en de activiteit van het trilhaarepitheel neemt door
het roken af. → hierdoor verminderd de zuivering van de luchtwegen en neemt de afweer
ter plaatse af. → patiënt hoest veel en geeft hierbij slijm op.
- De chronische ontsteking leidt tot afbraak longweefsel en verlies van wanden in de
longblaasjes. → ontstaan longemfyseem, waarbij longblaasjes minder elastisch worden →
leid tot kortademigheid en hartfalen.
Longemfyseem
Longemfyseem = een afwijking van de longblaasjes: de wand is beschadigd en minder elastisch
geworden. Dit heeft een aantal gevolgen:
- Normaal houden de uitmondingen van de longblaasjes de bronchioli open, maar door
beschadiging van de longblaasjes lukt dit niet meer → bronchioli gaan dicht en de lucht kan
niet meer worden uitgeademd.
- De veerkracht van de longblaasjes neemt af → ze worden slappe zakjes, waardoor de lucht
bij uitademing in de longblaasjes achterblijft.
- De wand van de longblaasjes raakt beschadigd → dit betekent dat er longweefsel met daarin
bloedvaten verloren gaat. → gaswisseling neemt af (en in ernstigere gevallen neemt de
bloeddruk in de longen toe (pulmonale hypertensie). → de rechter kant van het hart kan
deze hoge druk niet meer aan → rechtsdecompensatie (cor pulomonale)
Chronische bronchitis en longemfyseem treden vaak samen op en noemen we dan COPD.
Bij COPD staat een chronische obstructie van de kleine luchtwegen centraal → deze leid tot een
beperking in de luchtstroom door de kleine luchtwegen tijdens uitademing. → er blijft meer lucht in
de longen achter na uitademing.
COPD leid uiteindelijk tot een afwijkende gaswisseling: de hoeveelheid zuurstof in het bloed neemt af
en als de ziekte ernstiger wordt, neemt het koolzuurgas toe. → daling zuurstof in het bloed verhoogt
,de productie van EPO in de nier → rode beenmerg maakt meer erytrocyten aan → hierdoor ontstaat
een verhoogd aantal erytrocyten (en Hb) = polycytemie.
Niet alle rokers ontwikkelen COPD. Slecht behandelde astma kan uiteindelijk ook tot COPD leiden.
Er bestaat een zeldzame erfelijke ziekte waarbij er
door een gebrek aan een enzym (a1-antitrypsine)
in de longen de longblaasjes sneller beschadigd
raken: deze mensen krijgen al vroeg emfyseem.
In de winter neemt vaak de COPD in ernst toe,
omdat men vaak luchtweginfecties krijgen. Een
verminderde plaatselijke afweer en een
verergering van het ontstekingsproces kunnen
voor mensen met COPD ernstige gevolgen
hebben.
Astma
Astma (= astma bronchiale) = hierbij treden aanvallen van benauwdheid, piepen en hoesten op. Dit
komt doordat het gladde spierweefsel in de kleinere luchtwegen samentrekt, waardoor deze nauwer
worden.
- Hierbij spelen ontstekingsreactie en slijm ook een rol
- De aanvallen worden veroorzaakt door prikkels (pollen, huisstofmijt, parfum of koude),
waarvoor de luchtwegen overgevoelig reageren.
- De gevoeligheid varieert per persoon en kan in tijd variëren.
- Tussen de aanvallen door hebben ervaart men geen klachten.
De klachten van astma kunne gedurende het leven sterk wisselen, soms bestaan er perioden waarin
er helemaal geen klachten zijn. Astma is niet te genezen.
Verschil astma en chronische bronchitis:
Verschil tussen astma bronchiale en chronische bronchitis zijn de verschillende
ontstaansmechanismen:
- Bij astma treed de obstructie in aanvallen op, met tussendoor weinig klachten. Zo’n aanval is
vaak het gevolg van blootstelling aan prikkels waarop de luchtwegen overgevoelig reageren.
- Bij chronische bronchitis is de invloed van een dergelijke overgevoeligheid minder duidelijk,
hoewel blootstelling aan bepaalde prikkels de obstructie wel kan verergeren: zoals rook,
baklucht, koude lucht of parfum. Er zijn dus voortdurend klachten (deze ontstaan pas op
latere leeftijd en naarmate men ouder word).
In vergelijking met astma is de luchtwegobstructie bij COPD altijd aanwezig.
Bij COPD is de reactie op prikkels minder bepalend voor het ontstaan van klachten dan bij astma.
Astma reageert vaak beter op medicijnen die de luchtwegen verwijden.
, Verschil Astma en COPD
GOLD classificatie COPD:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper TessaStofberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,00. Je zit daarna nergens aan vast.
