Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 5. Aandacht en bewustzijn
Inleiding in de psychologie. Onderdeel van bundel
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: stephanieambagtsheer • 7 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Aandacht en bewustzijn5.1 Selectieve aandacht: Hoe goed kunnen we ons concentreren
Selectieve aandacht: Proces waarbij een boodschap uit de omgeving geselecteerd wordt voor bewuste
verwerking en de andere onderdrukt worden.
Volgens Tichener(1908) een van de belangrijkste onderwerpen van de experimentele psych.
Capaciteit om aandacht te richten en verdelen het grootst bij jongvolwassenen
Modellen voor selectieve aandacht
Filtertheorie. Filter tussen sensorische geheugen (zorgt voor gewaarwording van stimuli) en het
kortetermijngeheugen (zorgt voor bewuste waarneming en manipulatie van stimuli). Sensorische geheugen
onbeperkte capaciteit waaruit korte termijngeheugen signaal selecteerde voor verdere verwerking.
Kortetermijngeheugen werkt op seriele manier (1 informatiebron kan worden verwerkt per moment).
Ongebruikte informatie uit sensorische geheugen gaat verloren. Filtertheorie ook wel aandachtstheorie met
vroege selectie genoemd. Signalen op het niveau van gewaarwordingen al geblokkeerd.
Theorie met late selectie en de attenuatietheorie.
Er lijken echter lekken te zijn in filter. Deze lekken zijn op drie manieren te verklaren.
- Tijdelijke verplaatsing filter. (Verveelde tvkijker)
- Onbewuste identificatie van signalen (Theorie met late selectie)
- Attenuatie(afzwakking) van signalen uit sensorische geheugen naar kortetermijngeheugen
Attenuatietheorie beste verklaring voor werking selectieve aandacht.
Hoe meer aandacht nodig voor verwerking, hoe minder overblijft voor andere stimuli. Begint dan meer te
lijken op filtertheorie. Er bestaat verschil tussen auditieve en visuele signalen qua selectieve aandacht
Wat doet de selectieve aandacht?
Feature-integration theory (kenmerkintegratie-theorie). Model van zoeken naar rode S tussen zwarte S-en
vs rode S tussen zwarte S-en en rode T’s
- Zoektocht naar een kenmerk
- Zoektocht naar een conjunctie van kenmerken kost meer moeite
Selectieve aandacht is dus nodig om verschillende kenmerken van voorwerpen samen te voegen tot een
kenmerkenlijst die gebruikt kan worden voor patroonherkenning.
Volgens Treisman en Gelade:
Visuele aandacht verloopt in twee stadia:
- detectie kenmerken. Gebeurt automatisch. Pop-out effect veroorzaakt door preattentief proces (vindt plaats
voordat aandacht rol speelt)
- Verschillende kenmerken van stimulus geintegreerd tot een geheel. Proces kost energie en loopt serieel.
Hier komt selectieve aandacht bij kijken.
1
, Discussiepunten
Binnen onderzoek naar selectieve aandacht aantal vragen centraal:
Selectieve aandacht als een zaklantaarn of zoomlens.
- Zaklantaarn op verschillende plaatsen in visuele veld zetten.
- Zoomlens kan gericht worden op een scene, maar als stimulusverwerking gemakkelijk is kan uit
worden gezoemd en een breder visueel veld verwerkt worden.
Bottom-up vs. top-down controle van de aandacht.
- Top-down (endogene) controle bepaalt onze geest waar onze aandacht op wordt gericht.
- Bottom-up (exogene) controle wordt aandacht gevangen door gebeurtenis in omgeving.
Bottom-up prikkels hebben voorrang op top-down prikkels. Bottom-up prikkels trekken onwillekeurig de
aandacht enkel wanneer dit in overeenstemming is met doelen die persoon nastreeft op dat moment.
Is selectieve aandacht plaatsgebonden of voorwerpgebonden?
Uit onderzoek blijkt aandacht ook voorwerpgebonden
Aandacht en inhibitie
Er zijn fenomenen waaruit blijkt dat selectieve aandacht niet alleen bestaat uit selectie van relevante
stimulus, maar ook onderdrukking van irrelevantie stimuli:
Positieve priming wanneer een stimulus wordt voorafgegaan door een gerelateerde stimulus.
Negatieve priming: wanneer een stimulus wordt voorafgegaan door een ongerelateerde stimulus.
Inhibitie: Onderdrukken van
Terugkeerinhibitie:
Mechanisme dat bijhoudt waar we al geweest zijn en dus niet meer naar hoeven terug te keren.
Beperkingen ten gevolge van selectieve aandacht
Veranderingsblindheid. Feit dat we niet alles in onze omgeving bewust opnemen, betekent dat we blind
zijn voor een aantal veraderingen. (Experiment over change blindness)
Verdeelde aandacht: Hoe goed kunnen we twee taken uitvoeren?
Verdeelde aandacht: Wanneer we verschillende taken tegelijk uitvoeren. Worden bestudeerd d.m.v.
dubbeltaakstudies.
Uit onderzoek blijkt dat de interferentie van de tweede taak op de eerste taak afhangt van reeks variabelen:
- Gelijkheid taken (sterk op elkaar lijkende taken interfereren meer)
- Feit of tweede taak beroep doet op hetzelfde zintuig of een andere.
- Hoeveel beschikbare middelen elke taak nodig heeft om correct uitgevoerd te worden.
Hoeveel aandacht heeft een taak nodig?
Mate van aandacht wordt bepaald door moeilijkheidsgraad en ervaring
Gecontroleerde processen: Staan onder bewuste controle, vergen mentale inspanning, kunnen
gemakkelijk onderbroken worden en zijn relatief traag.
Automatische processen: Gebeuren snel zonder bewuste aandacht en moeilijk te onderbreken. Kunnen
gemakkelijk gecombineerd worden met andere taken.
Gecontroleerde processen worden door bijv. ervaring automatische processen. Wanneer deze processen
moeilijker dreigen te worden worden ze meer gecontroleerd.
Strooptaak (‘stroeptaak’): Meest gebruikt om te zien of proces automatisch loopt. Kleuren opnoemen van
balkjes, willekeurige woorden, woorden van kleuren, etc.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper u0051e1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 55628 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen