Wetenschapsfilosofie – vragen bij het boek
Hoofdstuk 1
Common sense visie:
- Wetenschappers doen onderzoek → leidt tot theorieën over de werkelijkheid → deze worden
getoetst a.d.h.v. feiten. Wetenschap heeft het bij het juiste eind, ze spreekt met gezag.
- Wetenschap is logische gevolgtrekking en empirisch vastgestelde feiten. Normen, waarden en
externe invloeden doen er niet toe.
- Wetenschap is daarom autonoom, neutraal, onafhankelijk, waardevrij en niet normatief.
Wetenschappelijk artikel:
- Samenvatting (vraagstelling, methode, conclusie in < 200 woorden), inleiding, materialen, resultaten,
discussie (interpretatie, evaluatie, vergelijking, suggesties), conclusie, referenties, dankwoord.
- Bevestigt de common-sense visie dat wetenschap zuiver en rationeel is, dit komt door passief
taalgebruik en zakelijke stijl.
Sciëntistische visie:
- De enige vorm van kennis is wetenschappelijke kennis, de rest is ongeldig of bestaat niet.
- Natuurwetenschappen kunnen alle verschijnselen beschrijven en verklaren.
o Somatisch onvoldoende verklaarde klachten bestaan dus niet. Dit indiceert grenzen aan de
wetenschap.
- Alles is gebaseerd op materiële processen en zijn daarom te herleiden tot wetten van fysica.
Freeman Dysons traditionele visie:
- Tegenover sciëntistische visie
- De wereld kent veel vormen van kennis, namelijk ook van goed en kwaad, schoonheid, etc.
- De menselijke natuur kan ook van geschiedenis, literatuur, religie en omgang van andere mensen
afhankelijk zijn.
Normen van Merton:
- Communism: wetenschap is gemeenschappelijk bezit, mogelijk door gemeenschapsgeld. Resultaten
moeten openbaar zijn, ook omdat het erkenning is van hun voorgangers werk.
- Universalism: wetenschappelijke uitspraken moeten voldoen aan onpersoonlijke criteria zoals
overeenstemming. De beoordeling moet universeel en objectief zijn.
- Disinterestedness: persoonlijkheid van onderzoeker heeft geen invloed op het onderzoek. Hun werk
moet onderworpen worden aan kritische beoordeling van andere wetenschappers.
- Organized scepticism: basishouding van wantrouwen, vooral bij peer review.
Hoofdstuk 3
Artistieke impressie van het leven van de neanderthalers:
, - Allerlei waarden en gewoontes die in de huidige maatschappij een zekere vanzelfsprekendheid
hebben, worden geprojecteerd op die van neanderthalers, terwijl de makers hier niet zeker van
kunnen zijn.
- Onderzoek gaat gepaard met allerlei subjectieve en normatieve opvattingen (wat niet hoort volgens
de common sense).
Invloed van externe factoren in vakpublicaties is soms moeilijk zichtbaar:
- Omdat sommige waarden zo diep verankerd liggen in onze kijk op de wereld is het lastig om ze te
identificeren en om ze ter discussie te stellen.
- Het is moeilijker om de geldigheid van iets ter discussie te stellen als het door iedereen als
vanzelfsprekend wordt geaccepteerd.
Studies van Lombroso over de criminele mens:
- Kunnen worden gezien als een spiegel van verborgen culturele aannames en gedeelde vooroordelen
uit die tijd. Dit heeft invloed op wetenschappelijke resultaten. (racistische wetenschap)
- Wetenschap staat nooit los van de tijd, plaats en gewoonten van een bepaalde samenleving of
cultuur.
Theorieën van Sherwoord Washburne en Sarah Hrdy over de evolutie van de mens:
- Georganiseerde jacht zou de grootste factor voor ons ontwikkelingsproces zijn geweest, hierbij werd
de aanname gedaan dat alleen mannen jaagden. De man is dus de drijvende kracht achter evolutie,
vrouwen waren niet belangrijk.
- In jaren 70: andere hypothese die de cruciale factor van plantaardig voedsel verzamelen door
vrouwen weergeeft. Vanuit een feministisch uitgangspunt kom je ergens anders op uit.
- Wetenschap staat niet los van de maatschappij waar zij deel van uitmaakt. Bepaalde uitgangspunten
(feminisme) hebben invloed op de uitkomsten.
Intelligent design wordt scherp afgewezen binnen de levenswetenschappen:
- Omdat de ongeschreven regel van naturalistische wetenschap niet wordt nageleefd.
Controverse rond Homo Floresiensis laat zien dat:
- Schedel gevonden van ‘nieuwe’ mensensoort.
- Wat zorgt ervoor dat een bepaalde interpretatie dominant wordt.?
- Externe overwegingen meegenomen worden, vooral als er weinig bewijsmateriaal/feiten
beschikbaar is.
- Misschien spelen deze externe factoren altijd een rol en dus niet alleen bij beperkte gegevens.
