Samenvatting Jeugdrecht
Jeugdige
De minderjarige (-18)
De meerderjarige op wie jeugdstrafrecht is toegepast
De meerderjarige die verlengde ontvangt (18-23 jaar)
Ouder
Gezag ouder, adoptieouder, stiefouder of een ander die de jeugdige feitelijk al behorend tot
het gezin verzorgt, behalve een pleegouder op basis van een contract met een
pleegzorgaanbieder. (art. 1.1 en 2.3 jw) blz. 132.
Pleegouder informeel of formeel (via pleegzorgaanbieder)
Bijeenkomst 1, kinderrechten, relatievormen, ouderschap en gezag
Mensenrechten worden onderscheiden in
Klassieke grondrechten vrijheids of gelijkheidsrechten
Sociale grondrechten de overheid dient zich actief in te spannen voor het nakomen van
deze rechten
Nationaal recht = Ieder land is vrij en bepaalt zijn eigen rechtsregels op het
grondgebied van het land.
Internationaal recht = regelt de rechtsrelaties tussen verschillen de staten. Deze
rechtsrelaties wordt doorgaans vastgelegd in internationale verdragen.
EVRM Het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en
Fundamentele Vrijheden, 1950. (Opgesteld raad van Europa)
EVRM Heeft veel invloed op bijvoorbeeld ons personen en familierecht en ons strafrecht.
Beschermd het recht op eerbiediging van het privé en gezinsleven “family life”
Uitgangspunt = de staat of overheid laat ouders vrij in de wijze waarop zij hun gezinsleven en
de opvoeding willen vormgeven.
Wanneer ouders hun kind mishandelen of niet goed opvoeden kan de overheid ingrijpen met
gronden van recht. Wettelijke regelgeving gaat dan gelden
(kinderbeschermingsmaatregelen).
Burgers kunnen een beroep doen op dit artikel bij de rechter. Dit komt veel voor in
rechtspraak over kinderbeschermingsmaatregelen (OTS of gezag beëindiging)
IVRK Het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (kinderrechtenverdrag)
Het doel van het IVRK bestaat erin de specifieke rechten van kinderen te beschermen. Het
IVRK erkent hun burgerlijke, politieke, economische, sociale en culturele rechten. (Opgesteld
VN)
Burgers kunnen GEEN beroep doen op artikelen uit de IVRK.
Vastgelegde kinderrechten
Het discriminatieverbod
Het belang van kind dient bij iedere beslissing voorop te staan
De mening van het kind moet bij iedere beslissing worden meegewogen
Het hoorrecht van kinderen
De overheid is verplicht de opvoed verantwoordelijke
In kinderrechtenverdrag zijn 2 taken voor de overheid weggelegd
, - Het bieden van vangnet als ouders in opvoeding tekortschieten
- Het bieden van ondersteuning de overheid moet zorgen voor
opvoedondersteuning en voldoende kwaliteit van jeugdhulp, gezondheidszorg en
onderwijs
Niet-gouvernementele organisaties (Nationale & Internationale)
Naast toezicht op basis van wetgeving, zijn er niet-gouvernementele organisaties
(ngo’s) die toezien op het naleven van kinderrechten.
Dit zijn organisaties die geen onderdeel zijn van een staats- of
overheidsorganisatie.
Zijn opgericht door burgers.
Kinderombudsman
- Naast ngo’s is er de kinderombudsman in NL.
- De nationale kinderombudsman maakt deel uit van de Rijksoverheid, maar heeft een
onafhankelijke positie.
De taken van de kinderombudsman zijn:
Controleren Toezicht houden op de naleving van kinderrechten in Nederland.
Niet alleen de overheid (gemeenten en Raad voor de Kinderbescherming) wordt
gecontroleerd, ook private organisaties, zoals jeugdhulpaanbieders en
gecertificeerde instellingen.
Adviseren De kinderombudsman geeft advies aan het parlement, gemeenten,
professionals en jeugdigen.
Een familierechtelijke relatie = een juridische relatie tussen gezins- of familieleden waaruit
rechten en plichten ontstaan.
Juridische moeder (= de biologische moeder)
Moeder vrouw uit wie het kind geboren is.
Voor draagmoederschap bestaat er nog geen wet. Wel ligt er sinds 2020 een
wetsvoorstel klaar
Juridische vader (= de man)
Die bij de geboorte met de moeder is gehuwd;
Die de jeugdige heeft erkend;
Van wie door de rechter het vaderschap is vastgesteld; of
Die de jeugdige heeft geadopteerd.
- Baart een getrouwde vrouw een kind, dat wordt haar man automatisch de juridische
vader.
- Man overlijdt tijdens het huwelijk en de vrouw brengt een kind ter wereld binnen 306
dagen na het overlijden overleden man wordt gezien als juridische vader.
Erkennen/ontkennen
Erkennen = dat de man bij de Burgerlijke Stand van de gemeente verklaart dat hij de
juridische vader van het kind wil zijn (hoeft dus niet de biologische vader te zijn).
Erkenning is niet mogelijk:
Door een man die, vanwege te nauwe verwantschap, geen huwelijk met de
moeder zou mogen sluiten. Daarom kan de broer, vader of de zoon van de
moeder haar kind niet erkennen.
Door een man die nog geen 16 is.
Door een man die onder curatele staat, tenzij toestemming van de kantonrechter
gekregen.
, De jeugdige al twee juridische ouders heeft.
Vaderschap ontkennen kan
Vrouw en kind kunnen de rechtbank verzoeken vaderschap dat door een huwelijk
is ontstaan, te ontkennen. Voorwaarde is dat de man niet de biologische vader is.
Ook wanneer de man door de vrouw is bedrogen
Kunnen niet ontkennen:
Bij een ingestemde met kunstmatige inseminatie.
Met in-vitrofertilisatie met donorzaak.
Of als hij wist dat de vrouw zwanger was van een ander toen hij met haar
trouwden.
Gezag
(uit elkaar houden juridische ouders en gezag)
Gezag juridische ouders → ouderlijk gezag
Gezag niet-ouders → voogdij
Alle minderjarigen staan onder ‘gezag’:
1. Opvoeden en verzorgen
2. Beheer van het eventuele vermogen van de jeugdige
3. Verrichten van juridische handelingen namens de jeugdige, zoals het sluiten van een
overeenkomst, toestemming geven voor hulpverlening, of het voeren van een proces
Ouderlijk gezag = Ouders mogen hun kind opvoeden en zeggenschap over hen hebben.
Hierbij komt de zorg en verantwoordelijkheid voor het geestelijk en lichamelijk welzijn van het
kind en het bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid
Juridische ouders zijn onderhoudsplichtig
- Dienen kosten te dragen voor verzorging en opvoeding
- Tot het 21e levensjaar
- Wanneer de jeugdige trouwt vervalt het
Beide ouders voeren gezag uit
Ouders van de jeugdige zijn getrouwd Beide ouders oefenen gezag uit.
Moeder en haar partner hebben een Voor 2023 → erkenner wordt juridisch
informele relatie (niet getrouwd) ouder maar heeft geen gezag. Voor gezag
moet de erkenner samen met de moeder
het gezamenlijk gezag inschrijven in het
gezagsregister.
Vanaf 2023 → door de erkenning ontstaat
er automatisch gezag. Uitzonderingen:
- Als de moeder geen gezag heeft
- Als de moeder de erkenning niet
wilde maar de rechter daarvoor
vervangende toestemming heeft
gegeven
- Als de moeder al samen met een
ander dan een ouder het gezag
uitoefent.
Gezag nadat de relatie is verbroken Ouders oefenen gezag na de breuk samen
het gezag uit. Als een ouder het gezag
, alleen wil moet de rechter dit goedkeuren.
Dit gebeurt als blijkt dat dit in het belang
van de kinderen is.
Ouderlijk gezag door één ouder
Één van de ouders van de Na het overlijden zet de langstlevende ouder het gezag
jeugdige is overleden automatisch alleen voort
Uitzondering: juridische ouder zonder gezag krijgt niet
automatisch gezag, dit beslist de rechter
De jeugdige heeft alleen een Oefent zij het gezag alleen uit
moeder
Ouders van de jeugdige In uitzonderlijke situaties geeft de rechter het gezag
verbreken relatie aan één ouder na een breuk
Gezag door een ouder en een Als een ouder alleen het gezag heeft, kan hij samen
niet-ouder met een niet-ouder de rechter verzoeken hun
gezamenlijk gezag te geven. De niet-ouder moet dan
wel een nauwe persoonlijke betrekking tot het kind
hebben en ze moeten minstens een jaar in
gezinsverband leven.
Onbevoegd om gezag uit te oefenen?
- Minderjarige kan geen gezag uitoefenen (kan een beroep doen op de kinderrecht om
haar meerderjarig te verklaren indien ze in staat is voor het kind te kunnen zorgen)
- Mensen die onder curatele gesteld zijn
- Mensen die langdurig in een zeer slechte psychische toestand verkeren
Voogdij = gezag uitgevoerd door een niet ouder
De voogdij kan worden uitgevoerd door een natuurlijk persoon (opa/oma/tante), of door een
door de minister van justitie erkende rechtspersoon, de gecertificeerde instelling.
Voogdij na overlijden beide 1. Aanwijzing in testament of in gezagsregister
ouders (testamentaire voogdij)
De ouders hebben op papier iemand aangewezen om
de voogd te zijn mochten overlijden
2. Benoeming door de rechtbank (datieve voogdij)
Rechter wijst een voogd toe in overleg met de familie
Voogdij na gezamenlijk gezag Als een ouder en een niet-ouder samen het gezag
door de ouder en zijn partner hebben en de ouder overlijdt, zet de niet-ouder dit
gezag voort. Dit wordt nu voogdij genoemd
Gezamenlijke voogdij van de Zelfde verhaal als bij een ouder en niet-ouder
voogd en een niet-voogd
Ouderlijk gezag in een schema: