Samenvatting
Samenvatting Van der Ploeg - de sociale ontwikkeling van het schoolkind
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
van der ploeg - de sociale ontwikkeling van het schoolkind, samenvatting gedrag in de klas
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
VAN DER PLOEG – DE SOCIALE ONTWIKKELING VAN HET KINDH1 HET SOCIALE ONTWIKKELINGSTRAJECT
1.1 INLEIDING
Geslaagde sociale ontwikkeling = als kinderen goed met andere kinderen omgaan en in staat zijn alledaagse bij de
leeftijd passende problemen op te lossen sociale competentie
Bij sociale competentie is buitengewoon belangrijk en veelzijdig en sterk bepalend voor het toekomstige sociale gedrag
van kinderen
1.2 SOCIALE VAARDIGHEDEN
De kern van sociale ontwikkeling is:
- Participeren en initiatief nemen tot sociale interacties
- Oog hebben voor wat andere kinderen beweegt
- Zich houden aan regels en afspraken
8 basisvaardigheden:
1. Relaties met anderen omgaan, onderhouden
2. Oog hebben voor de ander rekening houden met de ander, zowel verbale als non-verbale signalen goed
interpreteren
3. Overleggen met de ander samenwerken, luisteren, helpen, eigen mening niet opdringen
4. De ander aanvoelen bedoelingen van anderen onderkennen, gevoelens van anderen begrijpen
5. Beheersen van eigen emoties kunnen omgaan met emoties, niet bij het minste of geringste in huilen
uitbarsten
6. Controleren van eigen gedragingen niet als een dolleman tekeergaan, nadenken alvorens te handelen
7. Oplossen van problemen in staat zijn conflicten op te lossen en ruzies bij te leggen, botsingen niet laten
escaleren
8. Respecteren van regels je houden aan afspraken, beloftes nakomen
Kinderen die stap voor stap deze sociale vaardigheden leren beheersen, hebben een geslaagde sociale ontwikkeling
gunstige positie
1.3 ASPECTEN VAN SOCIALE COMPETENTIE
Sociale competentie is sterk gebonden aan situatie: gedrag is in ene situatie wel sociaal competent en zelfde gedrag in
andere situatie niet
Sociale competentie houdt ook in dat niet alleen in alledaagse situaties adequaat wordt gehandeld, maar ook in
situaties waarin sprake is van nieuwe, onverwachte of gespannen situaties
Sociale competentie is een integraal begrip: vormt een ondeelbaar geheel waarin ook emotionele en cognitieve kanten
aanwezig zijn
Vraag of een kind sociaal competent handelt kaan ook bezien worden vanuit het perspectief van betrokken personen:
afhankelijk van het perspectief waaruit men kijkt kan iets sociaal competent zijn
Sociale competentie is geen persoonlijkheidskenmerk, het is een kwaliteit die vooral tot uitdrukking komt in relatie tot
anderen
1.4 HET IK EN DE ANDER
Kind verandert van een egocentrisch naar een sociaal kind
- Jonge kind is sterk op zichzelf geconcentreerd en ervaart vooral de geborgenheid binnen het gezin
3
, - Later ervaart het kind dat het niet alleen op de wereld is, er moet rekening worden gehouden met andermans
belangen
Twee elementaire en contraire uitdagingen:
- Jezelf realiseren, zelforiëntatie
- Je verbonden voelen met een ander, oriëntatie op de ander
1.5 EEN VERWANT BEGRIP
Perspectief nemen = het vermogen om onderscheid te maken tussen het eigen belang en dat van anderen
kinderen die goed perspectief nemen, zijn beter in staat zich te verplaatsen in de positie van de ander
- Gevoelens van zichzelf en de ander begrijpen
- Vermogen om te begrijpen dat het eigen gedrag invloed kan hebben op de gevoelens van anderen
- Leren oog te krijgen voor meerdere aspecten die in een situatie kunnen spelen en die mee te laten wegen in
de bepaling van het eigen gedrag
Door het ontbreken van perspectief nemen, ontwikkelt het kind geen relaties met andere kinderen
Interpersoonlijke sensitiviteit = een ‘antenne’ voor wat er speelt in de onderlinge relaties
1.6 ONTWIKKELINGSVERLOOP VAN SOCIALE VAARDIGHEDEN
Belangrijke stappen in de sociale ontwikkeling zijn:
- 0-2 jaar: rudimentaire interacties met omgeving
- 2-3 jaar: rudimentaire relaties met andere kinderen; het is meer spelen in aanwezigheid van elkaar dan met
elkaar
- 3-5 jaar: relaties buiten het gezin; meer interactief samenspelen
- 6-11 jaar: relaties buiten het gezin nemen in belangrijkheid toe; ontwikkeling van vriendschappen; participatie
in groepsverband; begrip voor regels
Berry en O’Connor (2009): de sociale ontwikkeling is niet lineair, maar heeft een grillig verloop
- In het begin sterk stijgend, dan veel trager (neemt zelfs even af), laatste 2 jaar van basisschool weer hoger
afname door sterke nadruk op cognitieve ontwikkeling
1.7 SOCIALE ONTWIKKELING EN PROBLEEMGEDRAG
Sociaal incompetent gedrag is een van de sterkste voorspellers van toekomstig probleemgedrag
Sociale incompetentie heeft veen negatieve gevolgen:
- Gemis aan vrienden
- Veel gedragsproblemen agressie tot angst en alcoholverslaving tot delinquentie
1.8 SOCIALISATIE
3 gebieden van sociale ontwikkeling: (1e, 2e, 3e (opvoedings)milieu)
1. Gezin – aanvankelijke invloedrijkste socialisatieveld
2. School – school legt steeds meer beslag op het kind
3. Vrije tijd – belangrijk oefenveld
Invloed van de gebieden wordt mede bepaald door de bredere context waarin ze functioneren:
- Sociaaleconomische situatie woonbuurt, behuizing, opleiding
- Gezinsconstellatie eenouder/gebroken gezinnen
- Stressvolle gebeurtenissen werkloosheid
Ook biologische factoren spelen een rol
4
,Figuur 1 Schema sociale ontwikkeling
H2 DE INVLOED VAN HET GEZIN
2.1 INLEIDING
2.2 OPVOEDING
3 basiskenmerken: ondersteunen, controleren en autoritatief opvoeden
2.2.1 ONDERSTEUNEN
4 kenmerken:
1. Warmte bieden (geborgenheid, bescherming en veiligheid bieden)
2. Responsief zijn (reageren op de behoeften en andere signalen van kinderen)
3. Betrokkenheid tonen (zich met de kinderen verbonden voelen, hen volgen en meeleven)
4. Affectie geven (positieve emoties tonen, blijk geven van liefde en zorg)
Overbescherming: ouders die kinderen te veel steunen, reageren op elk signaal van hun kind en belemmeren de
ontwikkeling
Liefdeloos opvoeden: ouders die te weinig ondersteunen en kinderen te veel aan hun lot overlaten, geven geen blijk van
affectie
2.2.2 CONTROLEREN
4 kenmerken:
1. Reguleren (eisen stellen, grenzen aanbrengen en regels opstellen en hanteren)
2. Monitoren (goed op de hoogte zijn van het doen en laten van de kinderen)
3. Belonen van goed gedrag (kinderen positief waarderen als zij iets goed hebben gedaan)
4. Straffen (dit middel doordacht en met mate hanteren)
Autoritair opvoeden: te controlerend en te hard optreden, ouders stellen te veel eisen
Permissief opvoeden: te weinig controle
2.2.3 AUTORITATIEF OPVOEDEN
4 kenmerken:
1. Luisteren en overleggen (kinderen serieus nemen en waar mogelijk in besluiten betrekken)
2. Uitleg geven (laten zien wat de gevolgen zijn van wangedrag)
3. Consistent en flexibel optreden (vaste lijn volgen, maar oog houden voor omstandigheden)
4. Autonomie verlenen (kinderen stap voor stap ruimte en zelfstandigheid geven)
5
, Onverschillige opvoedingsstijl: geen belangstelling voor het kind hebben
Angstig opvoeden: veel met kinderen overleggen en hen te veel ontzien, onderschatten groeimogelijkheden van de
kinderen ouders gedragen zich onzeker en inconsistent
Figuur 2 Schema basiskenmerken van het opvoeden
2.3 OPVOEDEN EN SOCIALE ONTWIKKELING
2.3.1 POSITIEVE KENMERKEN
Kenmerken die sterk bijdragen aan de sociale ontwikkeling van kinderen:
- Warmte (ondersteuning)
o Kind raakt veilig gehecht, leren om controle te krijgen over het eigen gedrag en emoties
- Responsiviteit (ondersteuning)
o Opvoeder reageert adequaat op signalen van het kind, kinderen leren rekening te houden met elkaar
- Regulering (controle)
o Ouders stellen eisen, brengen grenzen aan en hanteren regels, kinderen leren de normen en waarden
overnemen
2.3.2 NEGATIEVE KENMERKEN
Kenmerken die de sociale ontwikkeling belemmeren:
- Agressief opvoeden
o Op een vijandige manier omgaan met de kinderen, kinderen leren niet zich sociaal te ontwikkelen en
gedragen zich later ook agressief
- Permissief opvoeden
o Toegevendheid en onmacht van de ouders, er zijn geen grenzen, kinderen krijgen altijd hun zin en
hebben er grote moeite mee als dat niet gebeurt ze missen het vermogen om zich te beheersen en in
te houden
- Liefdeloos opvoeden
o Ontbreken van warmte en waardering, leidt tot uiteenlopende problemen
2.3.3 DIRECTE BEÏNVLOEDING
Onderzoek heeft aangetoond dat de ouders die hun kinderen expliciet raad geven hoe om te gaan met andere kinderen
en die ook situaties scheppen of opzoeken waarin het kind andere kinderen kan ontmoeten, kinderen hebben die beter
omgaan met andere kinderen dan de kinderen van ouders die deze beïnvloeding achterwege laten.
2.4 DE INVLOED VAN BROERS EN ZUSSEN
De wijze waarop het subsysteem van de brussen functioneert, is sterk afhankelijk van de opvoedingsstijl die ouders
hanteren
- Positieve relatie is belangrijk voor de sociale ontwikkeling
- Vooral de invloed van oudere op jongere kinderen is groot
- Hoe groter de afstand in leeftijd, hoe minder er sprake zal zijn van een subsysteem
2.5 GEDRAG VAN DE OUDERS
Ieder gezin kan te maken krijgen met tegenspoed, zoals ziekten en traumatische gebeurtenissen. Dat kan de sociale
ontwikkeling van kinderen negatief beïnvloeden, maar niet als het gezin zich weet te herstellen en de problemen
overwint
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sinjawildeboer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53249 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen