100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Literatuur Wetgevingsvraagstukken () €8,69
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Universiteit Leiden (UL)
  4.  
  5. Wetgevingsvraagstukken (23011264)

Samenvatting

Samenvatting Literatuur Wetgevingsvraagstukken ()

1 beoordeling
 5 keer verkocht

Dit document bevat een samenvatting van de voorgeschreven literatuur voor het vak Wetgevingsvraagstukken . Naast een samenvatting van het boek (Wetgeven van S.E. Zijlstra) zijn ook de volgende artikelen samengevat: - P.T.T. Bovend'eert: Machtenscheiding of rechtsstaat (of rechtersstaat?) na Urge...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 68  pagina's

Document informatie

  • Nee
  • Onbekend
  • 12 januari 2023
  • 68
  • 2021/2022
  • Samenvatting

Onderwerpen

Gekoppeld boek

book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:

Meer samenvattingen voor studieboek

Alles voor dit studieboek (13)

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (2)

1  beoordeling

review-writer-avatar

Door: shayajs • 1 jaar geleden

Verkoper

avatar-seller
lauraleonie

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Week 1 – Wetgeven in een
democratische rechtsstaat
Zijlstra H3: Wetgeven in een democratische rechtsstaat
Paragraaf 3.1 - 3.4 (p. 71 - 86)

De wetsfiguur (= wettelijke basis voor overheidsoptreden) heeft een centrale plaats in het
gedachtegoed van de democratische rechtsstaat

Legaliteitsbeginsel
HR 27 juni 1986 (Methadonbrief-arrest)
 Casus: een huisarts in Groningen verstrekt aan drugsverslaafden recepten waarmee ze
bij de apotheek methadon kunnen krijgen. Methadonverstrekking behoort via
gespecialiseerde instellingen te gaan, zodat de ontwikkelingen rondom drugsbeleid in de
gaten gehouden kan worden. De inspecteur voor de volksgezondheid heeft geen
wettelijke bevoegdheid om het gedrag van de huisarts te veranderen dus schrijft een
brief naar de apothekers in de regio Groningen om geen methadon meer te verstrekken.
Huisarts gaan procederen
 HR: dat “de inspecteur, zonder daartoe aan enige wetsbepaling de bevoegdheid heeft
kunnen ontlenen, heeft door middel van een door zijn gezag gedekte en daardoor
effectieve opwekking tot boycot ingegrepen in het recht van Rauwarda om zijn praktijk
naar eigen inzicht uit te oefenen, en dat de inspecteur zich jegens Rauwerda schuldig
heeft gemaakt aan een ORD”
 Annotatie Van der Burg & Scheltema: in arrest en conclusie A-G wordt legaliteitsbeginsel
niet genoemd, terwijl de vraag is of de brief in strijd is met het legaliteitsbeginsel.

Het legaliteitsbeginsel heeft veel verschillende definities. De meest gangbare definitie: een
beperking van de vrijheid van de burgers moet haar basis vinden in een wet die algemene
regels stelt.

Volgens Zijlstra is de Methadonbrief niet in strijd met het legaliteitsbeginsel.
1. ‘Legaliteitsbeginsel’ van het Methadonbrief-arrest is geen beginsel.
- Wiarda/ Scholten: een rechtsbeginsel is geen rechtsnorm waaraan een gegeven
feitelijke situatie kan worden getoetst, maar tendenzen, die wel de rechtsvinding
richting wijzen, doch niet bepalend kunnen zijn voor de conclusie.
- Een rechtsregel heeft een alles of niets karakter, als de regel geldig is treedt het
rechtsgevolg in. VB: het vertrouwensbeginsel is een rechtsregel. Het is een


1

, uitwerking van het rechtszekerheidsbeginsel, dat wel als rechtsbeginsel moet worden
beschouwd.
- Discussies in NL over legaliteitsbeginsel gaan over de vraag hoe ver het beginsel
strekt: alleen vrijheidsbeperkingen behoeven een wettelijke grondslag <-> alle
overheidshandelen behoeft een wettelijke grondslag. Zijlstra: men zoek dan naar de
inhoud van een rechtsregel en niet van een rechtsbeginsel.
- Om van een legaliteitsbeginsel te spreken is onduidelijk, dus in het vervolg wordt
gesproken van een legaliteitsvereiste

2. Het legaliteitsbeginsel is geen beginsel van de democratische rechtsstaat
- Naast het legaliteitsvereiste zoals hiervoor besproken, ook een ‘legaliteitsbeginsel’
onderscheiden dat zich richt op de rechtsvormende arbeid van de wetgever. Volgens
Zijlstra ook dan geen zelfstandige betekenis.
- Binnen idee van democratische rechtsstaat:
o Centrale beginselen = waarden
o Beginselen die een uitwerking vormen van de waarden die dienend zijn

Dimensie Centrale beginselen Nadere beginselen
Democratie  Zeggenschap  Kiesrecht
 Politieke
verantwoordelijkheid
 Decentralisatie
 Openbaarheid
Liberale  Vrijheid  Wetgmatigheid van
rechtsstaat  Rechtszekerheid bestuur
 Rechtsgelijkheid  Machtsverdeling
 Grondrechten
 Rechterlijke controle




 Geen plaats voor ‘legaliteitsbeginsel’, wel plek voor nadere beginselen zoals
‘wetmatigheid van bestuur’ = overheidshandelen volgens kenbare, rationale
standaarden, zodat justiabelen op de hoogte kunnen zijn van hun rechtspositie en
vooraf kenbaar is welk overheidsorgaan welke bevoegdheid heeft + condities
waaronder deze mogen worden uitgeoefend.


2

, o Gebondenheid aan wet/recht: in literatuur legaliteitsvereiste vaak centraal
beginsel van de democratische rechtsstaat, vaak op 2 manieren:
1. Legaliteitsbeginsel = de gedachte dat de overheid aan het recht gebonden
is. Maar niet erg logisch om een beginsel te formuleren dat men zich aan
het recht moet houden, want beginselen zijn richtsnoeren waarvan onder
omstandigheden kan worden afgeweken en de overheid mag nooit van
het recht afwijken
2. Gebruikelijker: legaliteitsbeginsel = wettelijke basis voor
overheidsoptreden. Ook dan geen zelfstandig karakter, want wettelijke
basis overheidsoptreden is geen doel op zich maar beoogt verschillende
andere effecten:
a. Zeggenschap van bevolking door betrokken
volksvertegenwoordiging
b. De algemeenheid van de wettelijke regel bevordert de
rechtsgelijkheid
c. Vastleggen en publiceren van de regel bevordert de
rechtszekerheid justitiabelen
d. Vastleggen van overheidsbeleid voordeel voor effectiviteit en
doelmatigheid, met name als uitgevoerd wordt door meerdere
personen
 Wetsfiguur & legaliteitsbeginsel dus dienend aan centrale beginselen
en kan daar niet als zelfstandig beginsel naast worden geplaatst. Ook
geen nader beginselen, want ook hier bestaat het uit verschillende
componenten die elk naar een achterliggend beginsel verwijzen 
moet worden ontleed naar haar verschillende dimensies

o Legaliteitsbeginsel is dus niet alleen geen beginsel, ook geen democratisch
rechtsstatelijk principe, want het is opgebouwd uit verschillende aspecten die
naar verschillende centrale begrippen verwijzen. VB: bij nadruk op Wifz geen
recht aan schaal van representatie (hoe kleiner hoe democratischer) in welk
licht een gemeentelijke verordening democratischer is dan een WIfz. Of bij
nadruk om algemeenheid van regel voor rechtsgelijkheid, komt daarmee
exactheid van de normstelling en dus rechtszekerheid in geding.

Legaliteitsvereiste
- Legaliteitsvereiste is onderdeel positieve recht en heeft betrekking op de vraag voor
welk soort overheidsoptreden een wettelijke grondslag noodzakelijk is.
- Precieze strekking legaliteitsvereiste lastig vast te stellen. Zijlstra – aansluitend bij
Methadonbrief-arrest: het legaliteitsvereiste = overheidsoptreden dat ingrijp in de
rechten en vrijheden van particulieren behoeft een wettelijke grondslag die weer



3

, terug te voeren is op de Grondwet of een wet in formele zin, op straffe van
onrechtmatigheid.

- In jurisprudentie heeft legaliteitsvereiste een enigszins marginale betekenis. Wordt
veel gedelegeerd aan lagere wetgevers, maar dat levert eerder strijd op met het
delegerende voorschrift, en een te ruime delegatiegrondslag in een Wifz kan niet
worden aangetast vanwege strijd met legaliteitsvereiste, vanwege het
toetsingsverbod met artikel 120 Gw. Als BO wettelijke bevoegdheid te buiten gaat
wordt onrechtmatigheidsoordeel gebaseerd op 3:3 Awb of 3:4 lid 1 Awb. Daarom is
het Methadonbriefarrest uniek, komt bijna nooit voor dat een BO een handeling
verricht waarvoor geen enkele wettelijke bevoegdheid is gegeven én dat een
rechtsgeding wordt aangespannen.

- Ondanks de relativering heeft de wetgever wel te maken met legaliteitsvereiste:
moet zich afvragen of – als een bepaald overheidsoptreden wenselijk wordt geacht –
daartoe een wettelijke grondslag moet worden gecreëerd, is een fundamenteel
juridisch vereiste

De wet in de democratische rechtsstaat: beginselen en veronderstellingen
- Wetsfiguur (gedachte dat overheidsoptreden wettelijke basis moet hebben) heeft
een centrale plaats in het gedachtegoed van de democratische rechtsstaat. Gaat wel
uit van veronderstellingen over betekenis van inhoud en procedure van
totstandkoming van de wet:
o Dat de algemeenheid van een wettelijke regel de rechtsgelijkheid dient
o Dat de adequaat bekendgemaakt wet de rechtszekerheid dient
o Dat de wetsprocedure de democratie dient

- Wetsfiguur staat in het staats- en bestuursrechtelijke discours op verschillende
manieren onder druk. Zijlstra behandelt veronderstellingen + kritiek:

- 1) Zeggenschap: indien de totstandkomingsprocedure van de wet de inbreng van
algemeen vertegenwoordigende organen garandeert, vormt de wetsfiguur een
zekere garantie van zeggenschap van de burgers
 Geldt niet voor alle wetgeving. In democratisch opzicht een hiërarchie,
waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen:
 Democratiewetgeving = door of mede door betrokken
algemeen vertegenwoordigend orgaan vastgesteld
 Bestuur wetgeving = overige daden van wetgeving
 Ook bij de democratiewetgeving kwetsbare veronderstellingen.
 Twijfel aan de democratische functie/ meerwaarde van de wet.
Maar doctrine is nog dat de wet de hoofdlijnen moet bevatten

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraleonie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,69. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis
€8,69  5x  verkocht
  • (1)
In winkelwagen
Toegevoegd