Structureel functionalisme, een theorievormend kader waarin de samenleving als een complex systeem
wordt gezien en waarvan de samenwerking tussen de verschillende delen van het systeem solidariteit
en stabiliteit bevordert.
Conflictsociologie, waarin de samenleving als een arena van ongelijkheid wordt gezien.
Sociobiologie, het is een theoretische benadering die bestudeert hoe de biologie van de mens het tot
stand komen van culturen beïnvloedt.
Sociaalbehaviorisme
Sociologie - Hoofdstuk 1 – Wat is sociologie?
Lesdoelen:
1 De student omschrijft het begrip sociologie en weet wat sociologisch perspectief en sociologische
verbeeldingskracht inhoudt.
Sociologie, het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving
Sociologisch perspectief (visie), het gezichtspunt van sociologie.
In het gedrag van afzonderlijke individuen kunnen we algemeen sociologische patronen ontdekken.
Sociologisch verbeeldingskracht, een beter inzicht krijgen in het functioneren van de samenleving en de
wijze waarop deze hun leven beïnvloedt.
En individuele problemen veranderen naar maatschappelijke vraagstukken.
Externaliseren, probleem ontstaat door te doen van buitenaf, sociale omgeving
Depolitiseren, probleem is eigen schuld.
Mondiaal/globaal perspectief, het bestuderen van de wereld in zijn geheel en de plaats die onze
samenleving daarin inneemt.
Landen ingedeeld op levensstandaard, hoge/midden/lageinkomenslanden
Rijke westerse landen vergelijken met andere landen 4 redenen
- Het leven dat we leiden wordt gevormd door het land waarin we leven
- De contacten tussen samenlevingen zijn zeer sterk toegenomen
- Veel sociale problemen waarmee de westerse wereld geconfronteerd wordt, zijn elders veel
ernstiger
- Globaal denken helpt ons om meer inzicht in onszelf te krijgen.
In een wereld waarin de onderlinge contacten tussen mensen voortdurend toenemen, kunnen we
onszelf alleen begrijpen naar de mate waarin wij anderen begrijpen. Sociologie helpt hiermee.
De sociologie heeft vier positieve effecten
- Aan de hand van het sociologisch perspectief kunnen we nagaan wat er wel en niet klopt aan
het alledaags denken
- Het sociologisch perspectief geeft ons een beter inzicht in de mogelijkheden end e hindernissen
die we in het dagelijks leven tegenmoet komen.
- Het sociologisch perspectief geeft ons de mogelijkheid een actieve rol te spelen in de
samenleving waarvan we deel uitmaken
, - De sociologie helpt ons om in een wereld te leven die zich kenmerkt door diversiteit.
Sociologie; sociale werkelijkheid als resultaat van menselijk (sociaal) handelen.
Sociale werkelijkheid verandert voortdurend
, 2 De student heeft inzicht in de processen van modernisering en rationalisering.
De industrialisering, explosieve groei van steden, nieuwe opvattingen over democr. en polit. rechten.
Moderniteit, sociale patronen die het resultaat zijn van de industrialisering
Modernisering is een sociaal veranderingsproces welke ingezet was door de industriële revolutie
- Verdwijnen kleine traditionele gemeenschappen
- Individuele keuzemogelijkheid
- Grote sociale diversiteit
- Oriëntatie op toekomst en tijdbewustzijn.
Positivisme, inzicht verwerven op basis van wetenschappelijk onderzoek
Van traditionele samenleving naar een moderne samenleving
Traditioneel, gemeischaft: groepsbelang, positie in de groep, saamhorigheid, schaamte (eer)
Ondanks als factoren veranderen blijft het een hechte gemeenschap.
Modern, gesellschaft, individuele vrijheid, gelijkheid, mening, eigenbelang, schuld
Kan overgaan in eenzaamheid
Mechanische solidariteit, het is je tante dus je moet op bezoek, gedeelde waarden
Organische solidariteit, je gaat pas op bezoek als je een connectie voelt, steun uit eigen belang.
3 De student heeft inzicht in belangrijke sociologische theorieën van Durkheim, Marx, Weber en
Tonnies.
Vragen of de transitie leidt tot veranderingen in (on)gelijkheid tussen groepen mensen (Marx), tot
veranderingen in de sociale orde (Durkheim) of dat mensen steeds rationeler met elkaar en de wereld
omgaan (Weber).
Durkheim, mensen met meer sociale integratie zullen minder snel zelfdoding doen.
Meer vrijheid lijdt ook tot meer zelfdoding, vrije protestant vs traditie gebonden katholiek.
Gevaar voor anomie, samenleving biedt het individu weinig collectieve waarden en gedeelde normen.
Anomie, een situatie waarin een samenleving het individu weinig morele richtlijnen te bieden heeft.
Mensen kunnen egocentrischer worden.
Modernisering werd gekenmerkt door een toenemende arbeidsverdeling, mensen waren niet alleen
boeren maar meer gespecialiseerde rollen.
De mechanische solidariteit was vervangen door een organische solidariteit.
Van verwantschap en naaste omgeving naar verdeling van de arbeid
Tönnies, industrialisering, urbanisatie en commercialisering leiden tot verzwakking affectieve bindingen
(solidariteit)
Theorie over gesellschaft en gemeinschaft
Weber, steeds meer aspecten van sociaal leven wordt onderworpen aan berekening en beredenering
- Economie, productieproces
- Politiek/bestuur, bureaucratische organisaties en rechtsstelsels
- Onderwijs, wetenschappelijke kennis
- Religie, onttovering van de wereld.