Deze samenvatting van de zesde druk het boek De kern van het ondernemingsrecht van M.J. Kroeze, L. Timmerman en J.B. Wezeman bevat een samenvatting van alle hoofdstukken (hoofdstuk 1 t/m 10).
SAMENVATTING KERN VAN HET ONDERNEMINGSRECHT
Boek 2 BW, Boek 7A titel 9 BW en Wetboek van Koophandel
HOOFDSTUK 1 ONDERNEMINGSVORMEN
Het ondernemingsrecht kent drie hoofdthema’s:
1) Hoe steekt de interne structuur van een onderneming in elkaar? (Juridische organisatie).
2) Wie mogen er voor de onderneming transacties afsluiten? (Vertegenwoordiging)
3) Hoe zijn de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de gang van de onderneming
uitgewerkt?
Ondernemingen zijn gericht om winst en het ondernemingsrecht dient zo te zijn ingericht dat het
ruimte laat voor het maken van winst.
BESLOTEN VENNOOTSCHAP (BV)
Art. 2:175 BW geeft een omschrijving van de BV. Kenmerkend voor een BV is dat deze een in een of
meer overdraagbare aandelen verdeeld kapitaal heeft. Men kan slechts participeren in een BV via een
aandeel (kapitaalassociaties/kapitaalvennootschappen). Bij de oprichting moet er in ieder geval één
aandeel worden uitgegeven. Bij het uitgeven van meerdere aandelen, mogen deze in handelen zijn
van één persoon (eenpersoons-BV).
Functies van het aandeel
1. Een middel om vermogen aan te trekken. In ruil oor een aandeel, brengt een aandeelhouder
vermogen in. Het vermogen moet in beginsel ter grootte zijn van het nominale bedrag
waarvoor aandelen worden genomen. In de statuten van de BV staat vermeld hoe hoog het
nominale bedrag voor een bepaalde soort aandelen is.
2. Zeggenschapsfunctie. Aan een aandeel is stemrecht in de aandeelhoudersvergadering
verbonden (art. 2:228 BW). Hoe meer aandelen iemand houdt, des te meer stemmen iemand
in de aandeelhoudersvergadering heeft. In de statuten van de BV kan dit echter anders zijn
geregeld. Er bestaat namelijk ook een mogelijkheid om aandelen zonder stemrecht toe te
laten.
3. Winstverdelingsfunctie. In beginsel heeft ieder aandeel recht op een gedeelte van de winst
(dividend) (art. 2:216 BW). Hierop zijn ook afwijkingen mogelijk volgens lid 6 en 7.
4. (Voor een aandeelhouder heeft een aandeel de functie van vermogensobject. Aandelen zijn in
beginsel verhandelbaar en met de handel kan dus geld worden verdiend).
Beslotenheid BV
De uitgegeven aandelen van een BV staan op naam en overdracht kan in beginsel niet vrijelijk
plaatsvinden. Volgens art. 2:195 lid 1 BW moet een aandeelhouder die zijn aandelen wil overdragen,
dit eerst aanbieden aan de andere aandeelhouders. In de blokkeringsregelingen in de wet staat
uitvoering beschreven binnen welke grenzen de vrije overdraagbaarheid van aandelen beperkt kan
worden.
De overdracht van aandelen in een BV kan slechts bij notariële akte plaatsvinden. Alle
aandeelhouders worden opgenomen in een register, zodat de BV weet wie aandeelhouders zijn (art.
2:194 BW).
Aansprakelijkheid
In beginsel zijn aandeelhouders niet aansprakelijk voor hetgeen in naam van de BV is verricht. Een
aandeelhouder is niet persoonlijk aansprakelijk en is niet gehouden boven het bedrag dat op zijn
aandelen behoort te worden gestort in de verliezen van de vennootschap bij te dragen (art. 2:175
BW). Als een BV failliet gaat, dan kunnen schuldeisers onbetaald blijven. Via
bestuurdersaansprakelijkheid kan hiervan worden afgeweken.
, Jaarrekening & bestuursverslag Art. 2:360 – 446 BW
Wet op de Ondernemingsraden
De BV wordt geregeerd door haar statuten. Dit zijn interne regels van specifieke aard opgesteld door
de oprichters/aandeelhouders van de BV zelf. De wet geeft aan wat de minimale inhoud van de
statuten dient te zijn in art. 2:177 BW.
Sinds 2012 is het BV-recht minder regulerend geworden om te stimuleren dat ondernemers geen
reden meer hebben om te vluchten in buitenlandse rechtsvormen die aantrekkelijker zijn en die op
grond van het EU-vestigingsrecht vrijelijk gebruikt mogen worden.
NAAMLOZE VENNOOTSCHAP (NV)
De NV wordt vaak gebruikt voor grotere ondernemingen. Grote ondernemingen gaan voor het
aantrekken van vermogen vaak naar de diensten van de effectenbeurs Euronext Amsterdam. Via
Euronext kan een NV aandelen verhandelen. Dit is alleen mogelijk als de onderneming een
beursnotering heeft. Het minimumkapitaal van een NV bedraagt € 45.000 (art. 2:67 lid 2 BW).
Een NV kent een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal (art. 2:64 BW). Dit verschilt met de
BV waarbij een maatschappelijk kapitaal facultatief is. Wat wel overeenkomt is dat er sprake is van
een kapitaalassociatie. Het aandeel vervult dezelfde functies.
De aandelen bij een NV hoeven niet op naam te luiden. Er mogen ook aandelen aan toonder worden
uitgegeven. De namen van houders van toonderaandelen worden niet in een register opgenomen.
Hierdoor kan het zijn dat een NV niet weet wie haar aandeelhouders zijn. Een NV mag wel aandelen
op naam uitgeven, maar moet dan ook een register bijhouden.
Toepasselijke wetsbepalingen
Speciale NV-bepalingen Art. 2:64 – 164 BW
Overige bepalingen die ook op een BV van toepassing zijn.
MAATSCHAP EN DE VENNOOTSCHAP ONDER FIRMA (VOF)
Maatschap Strekt tot een actieve samenwerking van de maten die erop gericht is om door middel
van hun inbreng voor gemeenschappelijke rekening voordeel te behalen dat aan hen allen ten goede
komt (art. 1655 – 1688 BW, boek 7A BW).
Het is een obligatoire, wederkerige overeenkomst tot samenwerking van twee of meer personen. Het
sluiten van de overeenkomst is in beginsel vormvrij. De maatschap is opgericht als een middel tot
samenwerking voor het behalen van vermogensrechtelijk voordeel dat aan de vennoten ten goede
komt. De samenwerking zal inhouden dat de opbrengsten die met de gezamenlijk verrichte activiteiten
worden behaald volgens een in de maatschapsovereenkomst opgenomen verdeelsleutel over de
vennoten wordt verdeeld. Ieder der vennoten is gehouden iets in te brengen in de maatschap (gebouw
of arbeid).
VOF De maatschap wordt een VOF genoemd als de maatschap onder gemeenschappelijke naam
een onderneming of een bedrijf uitoefent. De artikel 16 – 34K zijn dan ook van toepassing.
In een maatschap zijn de vennoten voor gelijke delen aansprakelijk voor de verbintenissen van de
maatschap (art. 7A:1680 BW), terwijl in een VOF geldt hoofdelijke verbondenheid van de vennoten
voor verbintenissen van de VOF (art. 18K).
Samenwerking/personenassociatie
De vennoten dienen op voet van gelijkheid samen te werken. Een vennoot mag niet in een positie van
ondergeschiktheid verkeren (omdat er dan sprake is van een arbeidsovereenkomst). De
samenwerking zal grotendeels bestaan uit overleg over de wijze waarop de gezamenlijke activiteit
wordt uitgeoefend, omdat de vennoten gezamenlijk het beleid van de maatschap of VOF bepalen. De
samenwerking geeft het vennootschapscontract een bijzonder karakter, omdat het gaat om een
duurzame relatie.
De persoon van de vennoot is voor het ontstaan als het voortbestaan van de maatschap of VOF van
beslissend belang. Een vennootschapsovereenkomst sluit je niet met een willekeurig iemand af.
,Verschil met BV/NV (samenwerkingsvorm)
Een BV en een NV zijn rechtsfiguren en geen overeenkomsten. Bij een BV/NV staat een
aandeelhouder via het aandeel n een relatie tot de BV/NV. Aandeelhouders van een BV of NV hoeven
niet samen te werken op dezelfde intensieve wijze als bij een maatschap/VOF (mag overigens wel).
Aandeelhouders moeten wel rekening houden met elkaars belangen, maar dat gaat doorgaans minder
ver dan een verplichting om samen te werken.
In een BV worden tussen aandeelhouders vaak wel een verdergaande samenwerkingsverplichting
aangegaan door middel van een aandeelhoudersovereenkomst. De aandeelhouders zijn nauw
betrokken en dan wordt er ook wel gesproken over een joint venture. Het BV-recht wordt verder
aangevuld met de aandeelhoudersovereenkomst. De interne verhouding tussen aandeelhouders kan
dan gaan lijken op de interne verhouding tussen vennoten.
Stille en openbare maatschap
Maatschappen worden vaak gebruikt voor de gezamenlijke uitoefening van een beroep zoals
advocaat of arts. VOF wordt vaak gebruikt voor de gezamenlijke uitoefening van een bedrijf.
Stille maatschap Naar buiten toe blijkt doorgaans niets van een gezamenlijke beroeps- of
bedrijfsuitoefening.
Openbare maatschap Een gezamenlijke bedrijfsuitoefening onder een gemeenschappelijke naam
die naar buiten toe kenbaar is. Er moet van één naam sprake zijn.
Beroeps- en bedrijfsuitoefening
Voor een gezamenlijke bedrijfsuitoefening onder gemeenschappelijke naam als gevolg van het
wettelijke regime voor de VOF gelden strengere aansprakelijkheidsregels dan voor de
beroepsuitoefening.
Beroepsuitoefening Persoonlijke dienstverrichting waarbij persoonlijke kwaliteiten van de
dienstverrichter voorop staan. Een beroepsbeoefenaar wordt geacht het welzijn van zijn cliënt te
behartigen. De diensten van de beroepsbeoefenaar veronderstellen een zekere mate van
vertrouwelijkheid tussen cliënt en dienstverlener (beroepsgeheim).
Bedrijfsuitoefening Persoonlijke dienstverrichting en vertrouwelijkheid staan minder voorop.
Bedrijfsbeoefenaren gaan vaker transacties aan met derden (leveranciers).
Het onderscheid tussen beroep en bedrijf is aan het vervagen. Beroepsbeoefening vindt steeds meer
bedrijfsmatig plaats (in de vorm van een BV of NV). Omdat een vennootschap een overeenkomst is
zin ook de bepalingen uit Boek 6 BW en Boek 3 BW van toepassing.
Maatschap en VOF
De verschillen tussen de maatschap en de VOF komen tot uiting op twee punten:
1. Bij een VOF is ieder der vennoten in beginsel bevoegd om namens de VOF te handelen (art.
17 lid 1 K), maar dit mag worden beperkt in de vennootschapsovereenkomst. Bij een
maatschap mag een vennoot in beginsel slechts namens andere vennoten optreden indien
deze hem daartoe een volmacht hebben gegeven (art. 7A:1679 BW). Het idee van de
wetgever hierachter is dat een maatschap een meer intern gerichte samenwerkingsvorm is die
minder is gericht op het aangaan van transacties met derden en er is minder behoefte aan
een vertegenwoordigingsbevoegdheid van rechtswege. De VOF is meer extern gericht
waardoor er wel behoefte is aan een naar buiten optredende vertegenwoordiger.
2. Voor schulden van de VOF zijn alle vennoten hoofdelijk verbonden (art. 18K). Bij een
maatschap zijn de vennoten is beginsel slechts voor gelijke delen verbonden voor schulden.
Art. 29K bevat een zeer streng voorschrift voor een VOF. Dit artikel beschrijft de gevolgen als de
inschrijving van de VOF in het Handelsregister niet heeft plaatsgevonden. Als dit niet heeft
plaatsgevonden, dan zijn alle zaken voor onbepaalde tijd aangegaan. De
vertegenwoordigingsbevoegdheid is onbeperkt waardoor een vennoot zijn medevennoten voor alle
mogelijke transacties kan verbinden.
VERSCHILLEN TUSSEN NV/BV EN DE MAATSCHAP/VOF
BV/NV Maatschap/VOF
, Aansprakelijkheid Aandeelhouders (in beginsel) niet Vennoten zijn aansprakelijk voor
aansprakelijk voor hetgeen in de gelijke delen bij de maatschap en
naam van de BV/NV is verricht. bij een VOF zijn de vennoten
hoofdelijk aansprakelijk.
Jaarrekening Opmaken, vaststellen en openbaar Geen verplichting.
maken van de jaarrekening.
Opzegging Aandeelhouder kan de Mogelijkheid om uit de
kapitaalvennootschap niet opzeggen vennootschap te stappen.
en kan alleen van zijn aandeel af door
deze over te dragen.
Organisatiestructuur Duale organisatiestructuur: Vennoten zijn het bestuur.
aandeelhoudersvergadering en een
bestuur met bevoegdheden.
TUSSENVORMEN: COMMANDITAIRE VENNOOTSCHAP (CV) EN COÖPERATIE
CV Een samenwerkingsovereenkomst tussen een of meer gewone vennoten (hoofdelijk
aansprakelijke vennoten) en een of meer commanditaire vennoten. Een commanditaire vennoot is tot
niet meer gehouden dan het bedrag van zijn inbreng (art. 20 lid 3 K) (vergelijkbaar met een
aandeelhouder). Een commanditaire vennoot heeft recht op zijn deel van de winst in de CV, maar zijn
bijdrage in het verlies is beperkt tot het bedrag van zijn inbreng.
In art. 19, 20 en 21 K van het Wetboek van Koophandel zijn bepalingen opgenomen die gelden voor
naar buiten tredende CV’s. Zo’n CV is als gevolg hiervan ook steeds een VOF en dus geldt wat voor
een VOF geldt ook voor een CV. Uit artikel 20 lid 2 K volgt dat een commanditaire vennoot geen
bestuurs- of beheershandelingen mag verrichten, maar mag zich wel bemoeien met het intern
uitstippelen van het beleid van de CV. Als de commanditaire vennoot toch een daad van bestuur of
beheer uitvoert, dan is hij in beginsel jegens hen hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenissen van
de CV. Deze aansprakelijkheid wordt verlicht als dit in onevenredige verhouding staat tot de aard en
de ernst van de overtreding.
Het bedrag van de commanditaire vennoten wordt ingeschreven in het Handelsregister, maar de
namen is niet nodig, tenzij de commanditaire vennoot een UBO (eigenaarsbelang van meer dan 25%).
Coöperatie (art. 2:53 – 63j BW) De coöperatie dient zich ten doel te stellen te voorzien in
bepaalde stoffelijke behoeften van haar leden. Het is vergelijkbaar met een vereniging, maar mag wél
winst uitkeren aan haar leden (art. 2:53a BW). De statuten van een coöperatie mogen bepalen dat
overeenkomsten als die welke zij met haar leden sluit, ook met anderen mogen worden aangegaan
(lid 3). De overeenkomsten mogen echter niet van ondergeschikte betekenis zijn.
De aansprakelijkheid is mild. Art. 2:55 BW bepaalt dat de leden van de coöperatie bij ontbinding
aansprakelijk zijn tegenover de coöperatie, maar deze aansprakelijkheid kan in de statuten worden
uitgesloten. Dit is alleen van toepassing als de coöperatie de woorden U.A. (Uitgesloten
Aansprakelijkheid) of B.A. (Beperkte Aansprakelijkheid) in haar naam voert.
COMBINATIEVORMEN: CONCERN
Een concern is een geheel aan rechtsvormen. Bijvoorbeeld een NV die de meerderheid van de
aandelen in een aantal BV’s houdt. De NV is de moedermaatschappij en de BV’s zijn
dochtermaatschappijen (art. 2:24a BW).
Het Nederlands vennootschapsrecht staat toe dat BV’s of NV’s als aansprakelijke vennoten in een
maatschap of VOF participeren. Ook dan ontstaat er een combinatievorm. Op deze manier probeert
men de strenge aansprakelijkheid van de VOF door te trekken door via een aparte BV in de
persoonsvennootschap deel te nemen.
RECHTSPERSOON
Volgens art. 2:3 BW zijn onder andere de BV, NV en de coöperatie rechtspersonen. Als belangrijkste
gevolg zorgt rechtspersoonlijkheid ervoor dat een rechtspersoon de drager is van rechten en plichten
en is rechtssubject. De leden/aandeelhouders hebben niet de rechten die de rechtspersoon
toebehoren en dragen in beginsel niet de plichten die op de rechtspersoon rusten. Een rechtspersoon
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LauraMarieke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
