STAATSRECHT
,Hoofdstuk 1
De Nederlandse staat en zijn bewoners.
De kenmerken van een staat
Grondgebied, territorium.
Een territorium kent grenzen die soms na talloze oorlogen tot stand zijn gekomen en in een verdrag
(overeenkomst tussen een of meer staten) met buurlanden zijn vastgesteld. De zee (ongeveer 22
km) en lucht hoort ook bij een grondgebied van een staat.
Gemeenschap
Een gemeenschap kan bestaan uit; taal, godsdienst, cultuur en geschiedenis. Mensen die zich met
elkaar verbonden voelen.
Gezag
De staat heeft exclusief zeggenschap op en over zijn gehele grondgebied. Het hoogste gezag van de
staat is gericht op het scheppen en handhaven van orde en recht.
Alleen het hoogste gezag van de staat mag geweld gebruiken -> geweldsmonopolie
Dit gezag geld voor burgers die de nationaliteit van de staat bezitten en voor vreemdelingen.
Erkenning door andere staten
De staat heeft 2 betekenissen en bestaat uit 2 onderdelen:
1. Een land (grondgebied met de bevolking van de staat)
2. Overheid (gezag van de staat, verdeeld over verschillende niveaus)
De staat is soeverein. De staat kan worden beschouwd als een zelfstandige en ondeelbare eenheid. De staat
is zelfstandige drager van rechten en plichten en kan als staatsmacht optreden in het juridische verkeerd
binnen Nederland en staat in contact met andere staten.
De Nederlandse staat is soeverein:
- Iedere staat heeft het recht om het gezag binnen zijn staat uit te oefenen.
- Andere staten mogen zich niet bemoeien met binnenlandse aangelegenheden.
Wat zijn de hoofdlijnen van het staatsrecht?
- Inrichting staat en de verdeling van de bevoegdheden.
- Handhaving individuele vrijheden van de burger.
- Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid.
- Totstandkoming, gelding en handhaving van het recht.
Het koninkrijk der Nederlanden
4 staten: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten.
3 overzeese gemeenten: Bonaire, Saba en Sint-Eustatius.
Het Nederlanderschap: alle burgers die tot het koninkrijk der Nederlanden behoren hebben de NL-
nationaliteit.
,Rechtsgevolgen Nederlandse nationaliteit
1. Nederlanders hebben vrije toegang tot Nederland en mogen hier vrij verblijven. Nergens in wet
vastgesteld, historisch zo gegroeid.
Nederlanders zijn altijd in Nederland toegelaten en worden hier nooit uitgezet.
2. Wetboek van strafrecht ook grotendeels van toepassing buiten het territorium van het Koninkrijk
exterritoriale werking.
3. Diplomatieke bescherming, wanneer een Nederlander in het buitenland gevangen wordt genomen.
-> vertegenwoordigers van Nederland zich ervoor zullen inzetten dat hij door de buitenlandse staat
goed wordt behandeld. Ze kunnen proberen dat de Nederlander hun straf in Nederland mag
uitzetten.
4. Als niet zeker is dat de Nederlander zijn straf in Nederland mag uitzetten, dan kan er geen uitlevering
plaatsvinden (overgedragen om berecht te worden). Anders wel.
5. Art. 4 GW actief en passief kiesrecht.
6. Bepaalde openbare functies alleen door Nederlanders worden vervuld. Bijvoorbeeld:
Burgermeester, rechter, vertrouwfunctie als ambtenaar.
7. Nederlanders kunnen aanspraak maken op voorzieningen of uitkeringen zoals bijstand, kinderbijslag
en huurtoeslag.
Een vreemdeling kan ook aanspraak maken op voorzieningen (alleen punt 7 dus), alleen als hij rechtmatig in
Nederland verblijft.
Nederlandse nationaliteit krijgen
- Nederlandse ouders
Derde generatie Art. 3 RWN
Adoptie Art. 5 RWN
Optieverklaring Art. 6 RWN (2e generatie of 3 jaar verblijf in NL bij gehuwde partner).
Verklaring van een vreemdeling dat hij door optie Nederlander wil zijn.
1. Gemeentehuis ->
2. Optieverklaring ->
3. Onderzoek burgemeester ->
4. Bevestigd.
Neutralisatie Art. 7 RWN (na 5 jaar verblijfsvergunning), Geen noemenswaardig strafblad en slager
voor het inburgeringsexamen. (Afstandsplicht Art. 9 lid 1 sub b RWN).
Verkrijging van het Nederlanderschap door een besluit van de Nederlandse overheid, wanneer er
niet in aanmerking komt met optie.
1. Verzoek tot naturalisatie indienen bij immigratie- en naturalisatiedienst ->
2. Onderzoek->
3. Instemmen met het verzoek ->
4. Naturalisatietoets (ingeburgerd in Nederlandse samenleving)
Nederlanders kunnen het Nederlanderschap ook verliezen.
Bijvoorbeeld als: Nederlanders onherroepelijk zijn veroordeeld wegens een misdrijf waarbij de essentiële
belangen van het Koninkrijk of één van de daartoe behorende landen zijn geschaad. Art. 14 RWN.
Vreemdeling -> iedereen die de Nederlandse nationaliteit niet bezit.
, Hoe kan je je identificeren?
Art. 1 van de Wet op de identificatieplicht geeft aan met welke documenten iemand zijn identiteit, dus ook
zijn nationaliteit, kan aantonen.
- Paspoort
- Het rijbewijs
- Vreemdelingendocument (visum of verblijfsvergunning)
In het EU-verdrag is onder andere vastgelegd dat burgers uit de EU-landen zich vrij door Europa mogen
bewegen. Mede met het oog hierop heeft een aantal Europese staten in 1985 het Verdrag van Schengen
gesloten, waarbij de paspoortcontroles aan de binnengrenzen van Europa zijn afgeschaft. Als gevolg hiervan
is de noodzaak om in Nederland iemands identiteit te kunnen controleren, toegenomen.
Art. 2 Wet op Identiteitsplicht iedereen vanaf 14 jaar, dus zowel Nederlanders als niet-Nederlanders, een
identiteitsbewijs kunnen laten zien bij politiecontroles.
Koppelingsbeginsel, Voor vreemdelingen geldt het zogeheten koppelingsbeginsel. Volgens art. 10 lid 1
Vreemdelingenwet (Vw) kan een vreemdeling die niet rechtmatig in Nederland verblijft, behalve in
uitzonderingsgevallen (zie lid 2), geen aanspraak maken op de toekenning van verstrekkingen, voorzieningen
en uitkeringen zoals een bijstandsuitkering. Behalve school tot 18 en noodzakelijke zorg.
De rechten van een vreemdeling zijn dus gekoppeld aan zijn rechtmatig verblijf.
Art. 3 Vw
Verhindert de toegang tot Nederland aan een vreemdeling:
- Die geen geldig identiteitsbewijs heeft
- Die een gevaar is voor de openbare orde en veiligheid
- Die geen geld heeft voor zijn verblijf in Nederland en zijn terugreis
Nederlandse ambassade -> stukje Nederlands grondgebied in het buitenland, waar de Nederlandse
staatsmacht geldt.
Reguliere vreemdelingen
Visum aanvragen in zijn eigen land bij Nederlandse ambassade
Kort verblijf
Toerist, voor zaken, familiebezoek, een ziekenhuisopname
Maximaal 3 maanden
Machtiging tot voorlopig verblijf aanvragen in zijn eigen land bij Nederlandse ambassade
Lang verblijf
Werk, studie of gezinshereniging
Na machtiging tot voorlopig verblijf kan je in Nederland daarna een zo genoemde verblijfsvergunning
regulier aanvragen. Wordt altijd afgegeven onder de beperking, dat wil zeggen voor het doel van het
verblijf.
Asielzoekers
Vreemdelingen die hun toevlucht (asylum) zoeken tot Nederland vanwege een bedreigende situatie
of slechte economische omstandigheden in hun eigen land.
- Asielzoekers moeten een verblijfsvergunning asiel aanvragen in een Nederlands
aanmeldcentrum.
1. Rust- en voorbereidingstermijn van zes dagen.
2. Algemene procedure die maximaal acht dagen duurt aan de asielzoeker duidelijk
gemaakt of zijn verzoek om een rechtmatig verblijf fin Nederland kans van slagen heeft.
3. IND meer tijd nodig Verlengde Asielprocedure, kan enkele maanden duren.