Dit is een samenvatting van deel 2 en 3 van het boek Samen opvoeden: oriëntatie op pedagogische werkvelden. Onder deel 2 en 3 vallen de hoofdstukken 3 t/m 8. Het is een samenvatting van de derde herziene druk van het boek.
Hoofdstuk 3: It takes a village to raise a child: Het werkveld welzijnswerk.
Pedagogisch professionals nemen de opvoeding niet over maar brengen actief de betrokkenen uit
de verschillende opvoedingsomgevingen formeel en informeel met elkaar in contact.
Pedagogisch professionals in de buurt hebben tot taak om de opvoeding en ontwikkeling van
kinderen en jongeren te (helpen) ondersteunen, hun leefomgeving te optimaliseren en hen te
stimuleren tot maatschappelijke participatie. Ook dragen pedagogisch professionals er aan bij dat
jeugdigen veilig en gezond kunnen opgroeien, groeien naar zelfstandigheid en voldoende
redzaamheid, en maatschappelijk participeren, conform de Jeugdwet.
Belangrijke begrippen
• Participatiemaatschappij: een maatschappij die zich kenmerkt door een terugtrekkende
overheid en waar van de burgers wordt verwacht dat ze meer zelf bijdragen aan en
verantwoordelijkheid nemen voor het oplossen van problemen
• Contextuele benadering: in deze benadering worden het kind en de jongere gezien als
onderdeel van het netwerk van relaties die elkaar over en weer beïnvloeden.
• Empowerment: het versterken van de kracht en mogelijkheden van kinderen en hun
opvoeders.
• Selectief preventief te werk gaan: het werk richt zich op groepen mensen die een risico
lopen.
• Pedagogische civil society: de pedagogische samenleving die door burgers – ouders,
vrijwilligers en informele netwerken wordt vormgegeven.
Werkwijzen en methoden
Een belangrijk uitgangspunt voor pedagogisch professionals is dat ze niet voor maar met cliënten
werken, ongeacht of dat nu opvoeders, kinderen of jongeren zijn. Hierbij is het ook belangrijk dat
professionals de ruimte geven aan jeugdigen en ouders om zo veel mogelijk zelf de beslissingen te
nemen over de aanpak.
Restorative practices → methode waarbij het uitgangspunt is om de doelgroep
medeverantwoordelijk te maken
De vreedzame wijk
Het Nederlands Jeugdinstituut richt haar methodieken op ondersteuning bij opvoeden en
opgroeien. Movisie beschrijft haar methodieken op een breder gebied van maatschappelijke
participatie. Bij deze werkwijzen en methodieken is het van belang dat de ouders, kinderen en
jongeren een duidelijke stem hebben in de besluitvorming over de aanpak en in de aanpak zelf, dat
ze gestimuleerd worden zelf (mede) verantwoordelijkheid te nemen voor het veranderen van de
situatie.
3 adviezen om mensen te stimuleren zelf verantwoordelijkheid te nemen
• Betrek belanghebbenden en ondersteuners bij beslissingen door ze om hun mening te
vragen en bied hun de mogelijkheid om hun eigen ideeën in te brengen.
• Geef uitleg aan alle betrokkenen zodat ze begrijpen waarom een bepaalde beslissing wordt
genomen.
• Creëer zodra een beslissing is genomen duidelijke verwachtingen door opnieuw heldere
regels op te stellen, zodat iedereen de nieuwe grenzen en consequenties begrijpt.
Competenties van de pedagogisch professional in het welzijnswerk
• Gemeenschapsgevoel opbouwen.
• Verantwoordelijkheid daar laten waar die hoort.
• De ander accepteren en erkenning geven.
• Niet voor maar met anderen werken.
• Vertrouwen hebben in mensen.
• Betrokken zijn.
• Anderen kunnen betrekken.
,Praktijkontwikkelingen
Young Leaders
Dit programma richt zich op risicojongeren in kwetsbare wijken. Via training en coaching worden
jongeren voorbereid om een voorbeeldfunctie te vervullen voor andere jongeren in de wijk. De
‘Young Leaders’ hebben veel direct contact met leeftijdgenoten en weten wat er in de eigen wijk
afspeelt.
De Vreedzame Wijk
Bij deze methode leren kinderen en andere buurtbewoners elkaar positief te benaderen en
conflicten op een vreedzame manier op te lossen. De methode stelt kinderen in staat conflicten
vreedzaam op te lossen, verantwoordelijkheid te nemen en de ander positief tegemoet te treden.
Buurtvaders
Bij dit project houden buurtvaders elke dag of enkele dagen per week toezicht in de wijk, om
jongeren te bereiken. De vaders leggen contact met de jongeren en spreken het indien nodig aan
op hun gedrag. Daarnaast organiseren ze activiteiten voor de jongeren. De buurtvaders werken
nauw samen met de gemeente en de politie.
Hoofdstuk 4: Partnerschap in opvangen en opvoeden: Het werkveld kinderopvang
Kinderopvang: formele opvang van kinderen tussen 0 en 13 jaar als ze niet thuis of op school
zijn.
• Kinderdagverblijf: opvang voor kinderen van 0 tot 4 jaar.
• Buitenschoolse opvang: opvang buiten schooltijd voor kinderen van 4 tot 13 jaar.
• Gastouderopvang: kleinschalige opvang van kinderen van 0 tot 13 jaar.
• Integraal kindcentrum: opvang en school voor kinderen van 0 tot 13 jaar
Historie
• De oudste vorm van kinderopvang is het inhuren van een kindermeisje of gouvernante
door de gegoede burgerij om de kinderen te verzorgen op te voeden.
• 19e eeuw: ontstaan van de bewaarscholen in de steden. Door de industrialisatie trokken
gezinnen naar de steden om in de fabrieken te werken. Hierdoor was er grote vraag naar
opvang van de kinderen. Zo ontstonden de bewaarscholen, de taak van deze scholen was
opvang, er was weinig aandacht voor opvoeding en de omstandigheden waren vaak slecht.
Later ontstonden de kinderbewaarplaatsen. Hier was meer aandacht voor het welzijn van
de kinderen.
• 2e wereldoorlog: tijdens deze oorlog waren de kinderdagverblijven in alle landen, dus ook
in NL vol omdat vrouwen moesten werken. Dit leidde tot inzichten in de pedagogiek en
kinderpsychologie maar in NL niet. Wel veranderde de naam van ‘bewaarplaats’ in ‘crèche’.
• Jaren 80: veranderende rolverdeling tussen mannen en vrouwen kreeg vorm. In grote
steden werken kinderdagverblijven opgericht vanuit pedagogische idealen, met als
uitgangspunt dat opvoeding in de groep een waardevolle aanvulling kan zijn op de
opvoeding in het gezin.
• Jaren 90: de overheid komt met stimuleringsmaatregelen met als doel om de
kinderopvang uit te breiden en zo ouders (vooral moeders) te stimuleren om betaald werk
te zoeken. De financiering werd gezien als de verantwoordelijkheid van de overheid, de
ouders en het bedrijfsleven.
• Ontwikkeling laatste jaren: de waarde van de kinderopvang als basisvoorziening voor
de ontwikkeling van de kinderen wordt steeds meer erkend. Naast een voorziening voor
werkende ouders is er meer aandacht voor de kwaliteit van de kinderopvang op gebied van
hygiëne en pedagogische kwaliteit. De kwaliteit van de kinderopvang is nu belangrijk voor
de ontwikkeling van het kind.
, Wetgeving
• Wet kinderopvang
o 2005: door het groeiende gebruik van de kinderopvang moesten er pedagogische
kwaliteitskaders worden gesteld om een veilige en verantwoordelijke kinderopvang
te kunnen waarborgen waardoor in 2005 de wet kinderopvang ontstond.
o Doel: de combinatie van arbeid en zorg vergemakkelijken en de kwaliteit van
kinderopvang waarborgen.
o 4 pedagogische doelen volgens de wet
1. Zorgen voor emotionele veiligheid
2. Het stimuleren van de persoonlijke competentie van een kind.
3. Het stimuleren van de sociale competentie van een kind.
4. Het overdragen van normen en waarden.
o Functie oudercommissie: recht op advies geven over zaken die spelen in de
kinderopvang.
Naar aanleiding van een Amsterdamse zedenzaak is de wet kinderopvang uit 2005 herzien in 2012.
Hierbij is er meer aandacht en regelgeving gekomen met betrekking tot het veiligheidsperspectief.
De onderstaande wetten zijn hierdoor sinds 2018 van kracht.
• Wet harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk
o 2018: alle geregistreerde peuterspeelzalen zijn per 1 jan. 2018 omgezet naar
kinderdagverblijven. Het systeem van de kinderopvangtoeslag geld nu ok voor de
voormalige peuterspeelzaal.
• Wet innovatie en kwaliteit kinderopvang (Wet IKK)
o 2018: deze wet verbeterd de kwaliteit en toegankelijkheid van de kinderopvang.
Hierbij zijn 4 kwaliteitseisen opgedeeld in thema’s
1. De ontwikkeling van het kind centraal.
2. Veiligheid en gezondheid.
3. Stabiliteit en pedagogisch maatwerk.
4. Kinderopvang is een vak.
Doelgroep
De kinderopvang is bedoeld voor kinderen van 0 tot 13 jaar. Deze kinderen gaan naar de
kinderopvang omdat hun ouders werken of naar school gaan. Alle kinderen zijn welkom bij de
kinderopvang, echter gaat niet ieder kind hier heen. De kinderopvang is een basisvoorziening waar
kinderen vanaf een jonge leeftijd al heen gaan. Op deze jonge leeftijd is veel
ontwikkelingsproblematiek nog niet te zien, daarom heeft de kinderopvang een belangrijke rol in
het signaleren van ontwikkelingsproblematiek.
De pedagogisch professional in de kinderopvang; functie
• Maatschappelijke functie
o De kinderopvang levert een bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen. Door de de
kinderopvang worden de kansen van kinderen in het onderwijs en de maatschappij
vergroot.
o De kinderopvang werkt samen met het onderwijs, jeugdhulp, jeugdzorg en lokale
organisaties zoals een bibliotheek. Op deze manier is de kinderopvang onderdeel
van een lokaal netwerk waarin de ontwikkeling van het kind wordt ondersteund.
• Organisatorische functie
o Binnen iedere kinderopvang is er een pedagogisch klimaat. In het pedagogische
beleid wordt de visie van de kinderopvang weergegeven met een koppeling naar de
praktijk. Door de Wet IKK zijn er eisen gesteld aan dit beleid, per kinderopvang
verschilt het hoe deze thema’s zich vorm geven in de praktijk.
o Als kinderopvangorganisatie heb je nauw contact met de ouders. De overdracht
tussen ouders en begeleiders gebeurt via een boekje of app zodat de ouders weten
wat hun kind die dag heeft gedaan. Andersom gebeurt dit ook.
• Mentor
o Binnen de kinderopvang heeft ieder kind een mentor, dit is ontstaan vanuit de Wet
IKK. Dit is een pedagogisch medewerker die voor de ouders van het kind de vaste
contactpersoon en aanspreekpunt is.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisadehaan03. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
