H1 Van spraak naar schrift: de eerste mediarevolutie
1.1 De orale samenleving
Memoriseren = je leert informatie op te slaan in het geheugen
Orale samenleving:
Veranderingen gaan traag in samenleving
Mens is medium
Traditioneel en niet modern
Taaltekens: bv stemgeluiden vormen de taaltekens voor woorden en zinnen > taaktekens geven onze
gedachtes en gevoelens weer
Visuele tekens: bv rotstekeningen
1.2 het ontstaan van beeldtekens
1. pictografisch schrift = visuele tekens die een afspiegeling van de werkelijkheid waren > dit
beeldensysteem noem je een pictografisch schrift (simpele tekeningen van iets)
2. later werden deze tekens abstracter dan pictogrammen > je kunt in het teken niet meteen
iets herkennen maar moet de code kunnen lezen
3. het spijkerschrift = nieuw beeldstelsel voor hand geschreven tekens
4. combinatie van beeldtekens en lettertekens = het alfabetisch schrift
1.3 Het alfabetisch schrift
Alfabet: 1 symbool staat voor 1 klank
Griekse alfabet maakten gebruik van groots mogelijke reductie. Romeinen namen alfabet over en
verspreiden het over heel Europa. Een nieuw medium wordt in het begin vaak als gevaarlijk of
ongewenst beschouwd. Men mocht dan ook alleen hardop lezen. Als je in je hoofd leest, zou je
duivelse gedachtes krijgen.
Men schreef eerst op steen, later op papyrus. Dit maakte handgeschreven teksten op grote schaal
mogelijk. Papyrusrollen bleken kwetsbaar te zijn door het vochtige weer Europa. Daarom vervingen
ze papyrusrollen voor perkament ( dit werd gemaakt van dierenhuiden)
Het individuele bijbel lezen ontving veel kritiek. Via het lezen van de heilige schrift kon je zelf in
contact komen met het goddelijke en had je de priester als autoriteit minder nodig.
Vanaf de 17e eeuw vond het stillezen ingang in Europa. Schrijven en lezen waren voor een bovenlaag
van burgers normaal geworden.
Door het schrift maakte mensen zich letterlijk los van de directe omgeving. De orale cultuur legde
langzaam af tegen de nieuwe schriftcultuur. De geschreven teksten vormen het collectieve geheugen
van de cultuur.
Nadelen mondeling nieuwsberichten doorgeven:
, 1. Klein bereik
2. Nieuws wordt makkelijk vervormd
3. Je kunt het niet zoals bij teksten herlezen
Voordelen geschreven nieuwsberichten:
1. Je kunt teksten herlezen
2. Je beschikt meer informatie om een oordeel te vormen
3. Lezer kan boodschap beter bevatten
4. Lezer is vrij actief en rationeel
Van de gedachtes en emoties van de Grieken en Romeinen weten we veel dankzij hun geschriften.
1.4 ongelijktijdige communicatie
door alfabetisering en de invoering van het schrift werd ongelijktijdige communicatie mogelijk. ( bij
orale communicatie ontmoeten sprekers en luisteraars elkaar in dezelfde tijd op dezelfde plek, in
schriftelijke cultuur kan ongelijktijdige communicatie plaatsvinden)
orale communicatie = connection oriented
schriftelijke communicatie = connectionless communication
ongelijktijdige communicatie = je verwerkt een boodschap wanneer je er als ontvanger zelf aan toe
bent
Bij schriftelijke communicatie is er nog geen sprake van massacommunicatie > er is alleen maar
sprake van point-to-point communication = Informatie blijft beperkt tot die ene zender en die ene
ontvanger. In de late middeleeuwen komt hier verandering in wanneer speciale organisaties zich
gaan toeleggen op het kopiëren en verzenden van handgeschreven nieuwsbrieven.
1.5 Ten slotte
Je kunt de schriftcultuur zien als de eerste grote media-innovatie. Hierdoor werd de invloed van
mensen op hun omgeving veel groter. Het schrift prikkelt men om abstract te redeneren, te
vergelijken en te analyseren.
Schrift is een aanvulling op het spreken en luisteren, niet een vervanging van.
Samenvatting
- Kern van eerste media-revolutie: invoering van alfabet en ontstaan van schrift cultuur
- Soort samenleving: Griekse stadstaten, Romeinse wereldrijk, feodale middeleeuwen in
Europa
- Direct vastleggen van gesproken tekst in geschreven tekst
- Materiaal: papyrus of perkament
- Verspreiding van het christendom door middel van gesproken en geschreven woord
(evangelie in schriftvorm)
- Macht van collectieve traditie neemt af: individuele studie van teksten is mogelijk
- In plaats van memoriseren: meer individueel initiatief en zelfstandig rationeel denken
- Uiting hiervan: klassieke filosofie in het oude Griekenland
H2 geschreven teksten worden gedrukt en verspreid: de tweede mediarevolutie
2.1 de drukpers als media-innovatie
, Tweede media revolutie = uitvinding van de boekdrukkunst (15 e eeuw)
Het collectieve geheugen ging bestaan uit de content van gedrukte media. Deze inhoud kon in
principe door iedere lezer geraadpleegd worden.
Klassieke massacommunicatie op grote schaal deed haar intrede. De meeste Europeanen bleven tot
1850 analfabeet. Een kleine bevolkingsgroep van bemiddelde burgers vormde de geletterde en
vooral zij profiteerde van deze kennis explosie.
Het economische stelsel van het handelskapitalisme maakt het produceren en distribueren vvan
mediaproducten mogelijk.
2.2 De relatie zender-ontvanger verandert
Door meer openbare beschikbaarheid van allerlei teksten (gedruke media) wordt de ongelijktijdige
communicatie (connectionoless communication) versterkt.
De oude point-to-point communication veranderde vanaf 1500 in broadcast communication.
Broadcast communication = het vergroten van de rol van ongelijktijdige communicatie met een
groot publiek (deze vorm van massacommunicatie maakte ongelijktijdige communicatie op grote
schaal mogelijk)
2.3 voor- en tegenstanders
Terwijl het boekproduct in onze tijd als cultureel hoogstaand wordt gezien, werd het toen door
menig opinieleider als platvloers beschouwd. Door pamfletten vol maatschappijkritiek werd de
vrijheid van uitgevers vaak aan banden gelegd door overheden. Toch was merendeel positief. > bij de
invoering van ieder medium zal dit patroon terug komen. Iedere communicatie revolutie zorgt voor
een groep voor- en tegenstanders.
Pas in de twintigste eeuw kwamen lezen en schrijven onder het taalonderwijs en kwam het in de
meeste westerse landen binnen ieders bereik te liggen.
De strijd om de publieke opinie werd vanaf de 17 e druk uitgevochten
2.4 Groei en verspreiding van de printmedia
Vanaf 1800 werden de printmedia op grote schaal verspreid dankzij de mechanische papier
productie. De 18e en 19e eeuw werden ook wel aangeduid als het tijdperk van de typografie.
Er ontstond in Europa en Amerika een actieve en onderzoekende journalistiek. Journalisten
ontwikkelden een eigen methode: het onafhankelijk najagen en onderzoeken van verifieerbare feiten
omtrent actuele gebeurtenissen.
Rond 1900 was de westerse pers een volwassen medium geworden dankzij de reclamegelden van
adverteerders en de massaproductie van goedkope kranten. De krant als massamedium bleek heel
geschikt om politiek of religieus gedachtegoed te verspreiden. Dat leidde in Nederland tot een
verzuilde pers. > kranten schreven over politieke partijen of godsdienstige stroming die de kranten
vertegenwoordigde.
De publieke opinie = de verzameling van de meningen van alle publieksgroepen.
2.5 Opkomst van de professionele journalistiek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laucaers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.