Literatuursamenvatting Orthopedagogiek
Week 1
Artikel Dishion
Iatrogene effecten zijn onbedoelde effecten van interventies.
- Delinquente duo’s reageerde positief op devianten gesprekken, terwijl niet-
delinquenten het negeerden en aandacht verschoven naar normatieve gesprekken.
- Deviantietraining is het proces van contingente positieve reacties op
regelovertreding-discussies:
Groot risico op gebruik van tabak, alcohol en drugs
Groot risico op delinquentie
Groot risico op geweld
De vraag is hoe hierop gereageerd moet worden: moet de interactie met andere
delinquenten positief gemaakt worden of moet de interactie geheel tegengegaan worden?
The Adolescent Transitions Program (ATP) Study:
- Invloeden van ouders en leeftijdsgenoten, vier groepen:
o Ouders focus
o Tiener focus
o Ouders én tiener focus
o Controlegroep (geen interventieprogramma)
- Ouders focus: opvoedingsvaardigheden benadrukken die probleemgedrag tegengaat
en steun bieden voor prosociaal gedrag door leeftijdsgenoten.
- Tiener focus: nadruk op prosociale doelen en zelfregulatie.
Beide interventies gingen familiespanningen en conflicten tegen.
Negatieve gevolgen bij tiener focus, ergere iatrogene effecten bij oudere jongeren
(met ergere problemen) dan bij jongere jongens
Geen verminderde delinquentie en middelengebruik bij gecombineerde interventie
Meer delinquentie in experimentele groepen dan in de controlegroep
The Cambrigde-Sommerville Youth Study Evaluation (CSYS):
- Paren jongens met sterke overeenkomsten worden gekoppeld, één ontvangt wel en
één ontvangt geen behandeling. Overeenkomsten ook in correlaten met delinquentie.
- Eigenschappen van de behandeling:
o Individueel
o Assistentie
o Academische bijles
o Medische behandeling
o Algemene begeleiding
- Begeleiding en training op veel verschillende gebieden (sporten, werken, rijles…).
- Uitkomst: wenselijk of onwenselijk.
In meer gevallen waren iatrogene effecten (onwenselijke uitkomst) bij de jongens
met behandeling dan bij de jongens zonder behandeling
Dosis-response relatie: langere en intensievere behandeling > grotere kans op
iatrogene effecten
Enkel iatrogene effecten in families die meewerkten, bij families die niet
meewerkten was er geen verschil met de controlegroep
Op jongere leeftijd beginnen met behandeling had geen kleiner negatief effect
, Meer negatieve effecten bij jongens die op zomerkamp waren gegaan
Let op: ook veel duo’s met jongens die na follow-up gelijk geëindigd waren
Conclusies over de sociale ontwikkeling van de jongeren:
1. Indien jeugd actief wordt bekrachtigd door gelach, sociale aandacht en interesse voor
afwijkend gedrag, zal dat gedrag vergroten.
2. Construct theory: adolescenten met een hoog risico ontlenen betekenis en waarden
aan de deviantietraining wat de cognitieve basis vormt voor motivatie om in de
toekomst delinquente handelingen te verrichten.
Advies vanuit artikel:
- Prosociale jongeren in interventies betrekken
- Familie focus (niet jeugd samen plaatsen met leeftijdsgenoten)
- Interventies in geval van hoog risico ouders
Reader Hoofdstuk 1: Introductie
De professionals in Nederland (prof-eds) superviseren en trainen professionals die
interacteren met kinderen en hun ouders. Zij bepalen hoe diagnostische processen
gestructureerd moeten zijn en zijn verantwoordelijk voor allerlei administratieve processen en
de samenwerking met organisaties die belangrijk zijn voor het verbeteren van de kwaliteit
van het onderwijs, de ontwikkeling en het welzijn van kinderen. De code voor professioneel
gedrag met kwaliteitstandaarden is vormgegeven door Nederlandse Vereniging van
pedagogen en Onderwijskundigen (NVO) en Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).
Sensitiviteit sociale waarden en normen:
Prof-eds richten zich op mogelijkheden om de omstandigheden en ontwikkeling van
gezondheid (de staat van fysiek, mentaal en sociaal welzijn) te optimaliseren. Tradities en
sociale normen moeten in acht genomen worden. Ontkenning/verwerping kan leiden tot de
afwijzing van interventies door de cliënt.
Waar tradities verwijzen naar de regels die in het verleden tot stand gekomen zijn, verwijst
‘consensus’ naar de regels of overeenstemmingen van een recentere status waarbij de
huidige betrokkenheid en discussie van personen en groepen nog zichtbaar is. Er zijn drie
consensus strategieën:
1. Een gemeenschap is direct betrokken in het definiëren van wat een goede interventie
is of wat wenselijk gedrag is: ‘Eigen Kracht Conferenties’ of ‘Family Social Networks’.
In deze benadering word een sociaal netwerk rond een cliënt uitgenodigd om te
praten over het optimaliseren van het onderwijs van de cliënt om een betere sociale
aanpassing of gezonder gedrag te bewerkstelligen.
2. Prof-eds kunnen wetgeving gebruiken in combinatie met veelgebruikte metingen voor
het optimaliseren van gezondheid in hun gemeenschap als indicator van consensus
in de huidige gemeenschap.
3. Het gebruik van wetenschappelijke gemeenschap als referent: DSM-5 en richtlijnen
en protocollen van experts over hoe gezondheidsrisico’s voorkomen, gesignaleerd of
gediagnosticeerd kunnen worden en hoe het verbeteren van omstandigheden
gerealiseerd kan worden.
Cultureel-historische benadering van uitdagingen in het onderwijs:
Vygotsky stelt dat uitdagingen van prof-eds altijd gedefinieerd en benaderd dienen te worden
, vanuit het perspectief dat de samenleving niet kan of wil investeren in het vinden van
manieren om functioneel beperkte personen te verschaffen wat nodig is om hun beperking te
overwinnen of te compenseren (Luria). Daarmee stelt hij dat de kinderen of ouders niet in
staat zijn om zelf alles te overzien en beoogt hij een groep verantwoordelijk te stellen (de
prof-eds) die niet alleen beschikbare steun en middelen moeten gebruiken om hen te helpen,
maar deze zelf ook moeten ontwikkelen en valideren. Hulp is volgens hem de
verantwoordelijkheid van de sociale en professionele gemeenschap.
De prof-ed gebruikt meestal interpersoonlijke relaties en interventies die weinig inbreuk
leveren als middel om het welzijn en de ontwikkeling de optimaliseren. Voor andere
maatregelen verwijzen ze naar hun medische collega’s. toch blijft een goed begrip van de
fysieke en biologische eigenschappen en processen in het functioneren en ontwikkelen van
een persoon van groot belang.
Iatrogene effecten:
Niet altijd handelt een prof-ed juist of rechtvardig. Negatieve gevolgen van pedagogisch,
klinisch handelen zijn iatrogene effecten. Hierbij wordt (on)bewust bijgedragen aan het
suboptimale functioneren of problematische welzijn (bv. het Nederlandse jeugdzorgsysteem).
Oorzaken:
- Reactieve pathogene effecten t.g.v. reacties door anderen op behandeling of label:
o Een uitkomst van het diagnostische proces is een label of specificatie die het
mogelijk maakt om over de ernst en uitdagingen van het probleem te praten
en schrijven, om gemeenschappelijk begrip te bewerkstelligen. Daarnaast
kunnen zo de validiteit van de labels geanalyseerd worden, belangrijk voor de
rechtvaardiging van behandeling en financiële compensatie van de kosten van
diagnose en interventie.
o Echter, het kan ook exclusie, gevoelens van onrust en negatieve gezondheid
tot gevolg hebben. Er moet goed gekeken worden naar de disfunctionele
processen en oorzaken van problemen, niet enkel een label opplakken en
daarnaar handelen. Door afwijkende behandeling kunnen kinderen bovendien
ontweken, afgewezen en gepest worden, met negatieve gevolgen voor sociale
participatie, ontwikkelingsmogelijkheden en hun welzijn.
- Faciliterende pathogene effecten, gerelateerd aan de onvolmaakte, invalide of
ineffectieve diagnostiek en behandelingen, met tot gevolg een ongeschikte
interventie, of de vertraagde start van een passende interventie of steun. Dit kan
verergeren wanneer de diagnose los komt te staan van de behandeling en een eigen
leven gaat leiden. De prof-ed moet de behandelingen aanpassen aan de behoeften
van de cliënt en moet waken voor negatieve effecten.
- Besmettingseffecten betreffen interpersoonlijke overdracht van bepaalde
eigenschappen (in theorie positief en negatief). Negatieve gevolgen nemen toe
wanneer kinderen of adolescenten, gekenmerkt door internaliserende of
externaliserende problemen, samen worden gebracht voor hun behandeling.
o Dishion: gevangenis en gevolgen voor delinquentie en agressie.
- Beperking van leermogelijkheden wordt geriskeerd wanneer kinderen op instigatie of
met toestemming van een prof-ed worden weerhouden van deelname aan activiteiten
die belangrijk zijn voor de ontwikkeling en het welzijn van kinderen. Drie groepen in
cluster vier scholen voor kinderen met ernstige problematiek voor langere observatie:
1. Kinderen waarvan een goed gepland, geanalyseerd en geformuleerd
ontwikkelingsperspectief klaarligt.
