INHOUD
Samenvatting colleges
orthopedagogiek: theorieën
en modellen + artikelen +
boek psychodiagnostiek
ORTHOPEDAGOGIEK
Theorieën en modellen
,Orthopedagogiek: theorieën en modellen samenvatting
Inhoudsopgave
College 1: een inleiding ........................................................................................................................ 2
Hoofdstuk 1 van reader.................................................................................................................... 6
Artikel: Dishion ................................................................................................................................. 6
College 2: diagnostiek .......................................................................................................................... 7
Boek Psychodiagnostiek H1 ......................................................................................................... 15
Artikel Borsboom ........................................................................................................................... 16
College 3: diagnostische modellen ................................................................................................... 16
Boek H2 ........................................................................................................................................... 24
Boek H3 ........................................................................................................................................... 25
Boek H4 ........................................................................................................................................... 25
College 4: psychometrie en behandeling ......................................................................................... 25
Boek H5 ........................................................................................................................................... 31
Boek H6 ........................................................................................................................................... 31
Artikel Pameijer .............................................................................................................................. 31
College 5: theorieën voor pedagogisch handelen ........................................................................... 32
College 6: maatschappelijke uitdagingen ........................................................................................ 39
,Orthopedagogiek: theorieën en modellen samenvatting
College 1: een inleiding
Onderwerpen
• Risico’s in het werk
• Diagnostiek
• Behandeling
• Psychometrie: theorie en technieken van psychologische metingen
• Theorieën en modellen in de hulpverlening
• Maatschappelijke uitdagingen
Praktisch
• 6 colleges
• Literatuur (zie BS):
Ø Boek: Psychodiagnostiek: Het onderzoeksproces in de praktijk.
Ø Reader: Clinical Child and Adolescent Studies. Concepts, Theories, and
Challenges.
Ø Artikelen
• Tentamen: 40 mc-vragen, remindo op locatie
• Oefentoets op BS
Wat is een orthopedagoog? Google:
‘Professional die advies, begeleiding en behandeling biedt aan kinderen en jongeren
met problemen op het gebied van ontwikkeling en opvoeding.’ - Orthopedagoog.nl
‘Orthopedagogiek is een specialisatie binnen de pedagogiek die zich richt op
ontwikkelings-, opvoedings- of gedragsproblemen. Een orthopedagoog behandelt
zowel kinderen als volwassenen. Ook onderzoekt een orthopedagoog mensen met
een verstandelijke beperking.’ - psyned.nl/orthopedagoog/
‘Het beroep orthopedagoog is een betekenisvol en ‘rijk’ beroep, dat zich richt op de
opvoedings- en ontwikkelingsrelatie tussen de (beroeps)opvoeder en degene die
zich ontwikkelt en ontplooit. Dié relatie brengen orthopedagogen in kaart, over dié
relatie adviseren zij en dié relatie grijpen zij aan voor begeleiding. In tal van
domeinen is de opvoedings- en ontwikkelingsrelatie cruciaal voor een gezonde en
veilige ontwikkeling: in het onderwijs, de jeugdhulp, de gehandicaptenzorg en de
geestelijke gezondheidszorg. - NVO
Het gaat dus ook om ouderen (volwassenen) en niet alleen om kinderen! En
orthopedagogiek heeft als doel om de ontwikkeling/opvoeding veiliger te maken.
Wat is een orthopedagoog?
- Note: prof-ed (in reader) = pedagoog
- Universitair opgeleide gedragswetenschapper
- Problematische ontwikkeling/functioneren kind verbeteren
- In interactie met omgeving:
Ø Opvoeding & onderwijs
Ø Cultuur & maatschappij
- Focus op kind en opvoeders
Het hoeft niet altijd om stoornissen te gaan, ook opvoedingsproblemen!
,Orthopedagogiek: theorieën en modellen samenvatting
Maatschappij vs. cultuur
- Maatschappij: Bepaalde problemen meer op de voorgrond in
maatschappijen, bijvoorbeeld ADHD. Dat is in onze samenleving
problematisch door de verwachtingen die we van kinderen hebben.
- Cultuur: Dingen die je normaal vindt binnen een cultuur. Veel verwachtingen
en aannames door onze cultuur. Kinderen groente laten eten, kind goed laten
slapen (alleen in een kamer, is voor ons normaal, andere culturen niet)
Capaciteiten orthopedagoog - NVO
- Hulpverlening: handelen ouders/kind verbeteren om ontwikkeling te
verbeteren.
- Kennis over:
Ø Diagnostische processen en modellen
Ø Behandelingsmodellen en strategieën
- Vaardigheden:
Ø Gespreksvoering
Ø Observatie
Ø Testafname
Ø Rapportage
Ø Communicatie
Ø Behandeling en begeleiding
Werkdomeinen orthopedagoog
- Jeugdhulp, forensisch orthopedagoog
- Wijkteams
- Onderwijs: ondersteunen leerlingen en docenten
- Gehandicaptenzorg: kinderen en volwassenen
- Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ): niet jeugd ggz, maar 18+
- Ouderenzorg
Orthopedagoog: een risicovol beroep?
= je gaat namelijk ingrijpen in iemand zijn/haar leven.
- Beslissingen over kind op basis van:
Ø Onduidelijke situaties, gevoelens en conflicten
Ø Imperfecte hulpmiddelen: niet foutloos
Ø Veranderlijke situaties, klachten en oplossingen
- Cliënten werken niet altijd mee, mogelijk geen motivatie door:
Ø Belang (ander belang, of belangen niet inzien)
Ø Angst
Ø Teleurstelling
Wetenschap vs. praktijk
- Wetenschap: gemiddeldes en kansen
- Praktijk: specifieke client in een specifieke context = maatwerk
Ø Intenties, plannen, verwachtingen en overtuigingen
Ø Onbewust & bewust
, Orthopedagogiek: theorieën en modellen samenvatting
Casus Tim
De ouders van Tim, uit groep 6, zijn ongerust. Vader is boos, krijgt geen voet aan de
grond bij de leerkracht, Anneloes. Tim zit niet lekker in zijn vel, en de ouders zijn
ervan overtuigd dat dit komt omdat Tim op school wordt gepest.
Anneloes herkent dit echter niet. In de klas is het haar nog nooit opgevallen dat Tim
wordt gepest. Hij heeft juist 2 vriendjes met wie hij veel optrekt.
De ouders van Tim zijn boos, omdat Anneloes er niets aan doet. Tim ziet echt niet
goed in zijn vel en wil er thuis niet over praten. Ze zijn erg bezorgd. Moeder heeft
tegen Anneloes gezegd, dat zij het erg vindt dat ze niet samenwerken. Vader is het
zat en wil een gesprek met de directeur.
Wat hier lastig aan is: boze ouders door zorgen maken om Tim, beide partijen willen
het beste voor het kind. Dus een gesprek aangaan en dan derde partij te laten kijken.
Waar komt de overtuiging dat Tim gepest wordt vandaan bij vader?
Verhalen
Verhaal = interpretatie van je ervaringen
1. Collectieve verhalen: Cultuur, vanzelfsprekendheden, prototypen, vooroordelen
2. Persoonlijke verhalen: Uniek
Kan communicatie moeilijker maken, of begrip vergroten
Casus Amira
Amira is 15 jaar en heeft overgewicht. Jij als pedagoog spreekt met haar en haar
ouders af dat ze naar de sportschool gaat bij haar om de hoek om meer te bewegen.
Bij de volgende afspraak blijkt echter dat ze niet naar sportschool is gegaan en dat
ouders haar niet hebben ingeschreven. In eerste instantie krijg je het idee dat Amira
en haar ouders niet gemotiveerd zijn om haar overgewicht aan te pakken.
Later blijkt dat het bij de sportschool niet mogelijk is alleen met vrouwen te sporten.
Vanwege haar geloof, wil het meisje niet deelnemen aan gemengde sportactiviteiten.
Zowel client als hulpverlener handelen vanuit een verhaal!
Handelen orthopedagoog
1. Best practice: volgens experts beste manier om te behandelen door
klinische ervaring, geen wetenschappelijke basis.
2. State of the art: meest gebruikt in de klinische praktijk.
Ø Consensus tussen experts
Ø Haalbaarheid: praktisch uitvoerbaar?
Ø Gewoontes
Ø Wetgeving
Ø Dit valt erbuiten: tradities van cliënten & sociale regels
3. Best evidence: er is enige evidentie dat de behandeling effectief is, door
wetenschappelijke basis. (Evidence based: hoger niveau dan best evidence,
uit verschillende onderzoeken dat de handeling effectief is t.o.v. de placebo)
Verbeteren handelen van client/cliëntsysteem
Vergroten van handelingsbekwaamheid = empowerment: grip op situatie terug bij
ouders en kind. Behalen door:
- Aanleren nieuwe vaardigheden
- Andere kennis of inzichten
