Samenvatting BOK psychologie:
Geest, gedrag en psychologisch wetenschap
Wat is geen psychologie?
Pseudopsychologie = niet-onderbouwde psychologische aannames die als wetenschappelijke
waarheden worden gepresenteerd
Parapsychologen --> gebruikmaken van psychologie maar is het niet
De 6 belangrijkste perspectieven van de psychologen:
Moderne biologische perspectief:
Descartes: scheiding spirituele geest en het fysieke lichaam
o Gedrag gevolg lichamelijke activiteit
o Was rationalist (= denken) in tegenstelling tot empiristen
Moderne perspectief: Het psychologische perspectief dat de oorzaken van gedrag zoekt in
het functioneren van de genen, de hersenen en het zenuwstelsel en hormoonstelsel
(lichamelijke eigenschappen). Geest is product v/d hersenen
Twee variaties:
Neurowetenschap: vakgebied gericht op begrip hoe de hersenen mentale processen
creëren, zoals gedachten, gevoelens en herinneringen
Evolutionaire psychologie: een groot deel van menselijk gedrag komt voort uit overgeërfde
neigingen -> gedrag en mentale processen beschouwen op basis van genetische
aanpassingen aan overleving en voorplanting -> natuurlijke selectie
, Modern cognitief perspectief:
Wundt: geïnspireerd periodiek systeem: wilde elementen v bewuste waarneming ontdekken
o Inzicht: wetenschappelijke methoden ook gebruiken om geest en lichaam te bestuderen
o Verstandelijke activiteiten bestaan uit combinaties elementaire processen o Introspectie:
beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaringen
Structuralisme (Titchener): basisstructuren van de geest en de gedachten trachten
ontrafelen --> elementaire structuren en onderdelen van de geest
- Kritiek op Wundt en Titchener, want zou te subjectief zijn
- Gestaltpsychologie: bewustzijn is niet onderdeel afzonderlijke elementen, maar
meer
Functionalisme (James): meende dat psychische processen het beste begrepen kunnen
worden in het licht van hun adaptieve nut en functie, niet alleen naar structuur kijken.
Modern perspectief: gedrag wordt bepaald door iemands unieke patroon van
waarnemingen, interpretaties, verwachtingen, overtuigingen en herinneringen.
- Nadruk op mentale processen als leren, geheugen, perceptie en denken als vormen
van informatieverwerking
- Tegelijk met opkomen computer
- Nu objectievere methoden, zoals brain-imaging-technieken
Het behavioristische perspectief:
Studie van gedrag en de meetbare omstandigheden in de omgeving die dit gedrag
beïnvloeden (niet van mentale processen)
Geen interesse voor gedachten, gevoelens en emoties
Fysieke stimuli vanuit omgeving --> BLACK BOX --> waarneembare reacties (respons)
Mens is tabula rasa = geen verschillen bij geboorte (nurture)
Behaviorisme: school die ernaar streefde om psychologie een objectieve wetenschap te
maken die zich alleen richtte op gedrag (niet op mentale processen)
- Bv. Little Albert --> Watson
- Skinner --> alleen gedrag betrouwbaar onderzoeken en meten, gedachten niet
Perspectieven vanuit de gehele persoon:
Whole person: aantal psychologische perspectieven die draaien om een globaal inzicht in de
persoonlijkheid.
Psychodynamische psychologie: benadering die nadrukt legt op het begrijpen van het
menselijk functioneren in termen van onbewuste behoeften, verlangens, herinneringen en
conflicten.
- Freud -> psychoanalyse = nadruk leggen op onbewuste processen (theorie +
behandelmethode)
Eerste psychotherapie: verdringen --> opspelen --> stoornissen
Analyse van dromen, versprekingen en vrije associatie
Psychoanalytici zijn artsen
Humanistische psychologie: nadruk op de mogelijkheden, groei, potentie en vrije wil v/d
mens --> positieve kant
, - Opvattingen die je hebt over jezelf, je fysieke en emotionele behoeften hebben
grote invloed op je gedachten, emoties en handelingen, die weer invloed hebben op
ontwikkeling van je potentieel
- Mensen willen zich onbewust ontwikkelen
Psychologie van karaktertrekken en temperament: gedrag en persoonlijkheid komen voort uit
fundamentele psychologische kenmerken
- Verschillen in mensen ontstaan door verschillen in stabiele kenmerken en neigingen
(karaktertrekken en temperamenten)
- Verwacht wordt dat deel biologisch van aard en tamelijk consistent in tijd en
situaties
Het ontwikkelingsperspectief:
Moderne perspectief (levenslooppsychologie): nadruk op erfelijkheid en omgeving, en op
voorspelbare veranderingen die zich voordoen tijdens de levensloop
Mensen veranderen op voorspelbare wijze naarmate invloeden van erfelijkheid en
omgeving zich in de loop v/d tijd ontplooit.
Piaget: ontwikkelingsfase bij kinderen d.m.v. testjes etc.
Het socioculturele perspectief:
Modern: nadruk op het belang van sociale interactie, sociaal leren en een cultureel
perspectief
Bv. Milgram: schokjes laten geven
Cultuur: complexe mix van taal, opvattingen, gewoonten, waarden en tradities die wordt
ontwikkeld door een groep mensen en die wordt gedeeld met anderen in die groep.
Crosscultureel psychologen: geïnteresseerd in de manieren waarop psychologische
processen verschillen tussen mensen van verschillende culturen
Holisme: visie die totaliteit altijd belangrijker vindt dan de som van delen --> zes
perspectieven geven holistisch beeld van menselijk gedrag.
Biopsychologie, neurowetenschappen en de menselijke aard
Biospsychologie = specialisme in psychologie dat de interactie tussen biologie, gedrag en de
omgeving bestudeert.
- Studie van menselijk gedrag
- Enorme aantal zenuwschakelingen in hersenen gebruiken om alle
lichaamsfuncties te reguleren, gedrag aan te sturen, emoties/behoeftes te
generen en onze ervaringen te verwerken.
- Neurowetenschap = over de relatie tussen hersenen en geest --> bio
psychologen, biologen en anderen samenwerken
