Ethiek en Recht leerdoelen HBO-V
leerjaar 1, periode 1,2
geschreven door
miloucremer
www.stuvia.com
Gedownload door: miloucremer | miloucremer8@gmail.com € 912 per jaar
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen?
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
RECHT EN ETHIEK 1,2
LES 1 ZORGETHIEK
Zorgethiek
Zorgethiek begint bij kritiek van Carol Gilligan (medewerker van Kohberg) op het morele ontwikkelingsmodel
van Lawrence Kohlberg.
Zij schrijft; ín a different voice’
Hij ontwikkeld stadiumtheorie van morele ontwikkeling
Morele ontwikkeling volgens onderzoek Lawrence Kohlberg
Perconventioneel
1. Egocentrisch
2. Gehoorzaamheid
Conventioneel
3. Voor wat hoort wat
4. Goede relatie met anderen
Postconventioneel
5. Verantwoordelijkheid
6. Principieel geweten
Uitgangspunt
Mensen worden gekenmerkt door onderlinge afhankelijkheid en kwetsbaarheid. Mensen hebben elkaar nodig.
In dit ethische perspectief staat niet het autonome individu centraal maar de relatie en de context. Het moreel
oordeel (een keuze over wat het goede is om te doen) komt tot stand door inleven in de situatie en is sterk
context afhankelijk.
Dit in onderscheid tot het op basis van rationele overwegingen toepassen van algemene regels in een
specifieke situatie.
Bij zorgethiek ligt de focus op betrokkenheid en compassie voor de ander op basis van de gedeelde
afhankelijkheid en kwetsbaarheid.
Voorbeeld; op andere manier komen tot een moreel oordeel: Heinzdilemma.
Misvatting te denken dat zorgethiek strikt feministische ethiek is.
Misvatting te denken dat het zorgethiek feministisch is: betreft alle mensen. Zorgethiek beschrijft onze
condition humaine, onze menselijke zinswijze.
Mensen worden gekenmerkt door onderlinge afhankelijkheid en kwetsbaarheid. Mensen hebben elkaar nodig.
In dit ethische perspectief staat niet het individu maar de relatie centraal en de
Aantal kenmerken
- Zorgethiek is geen ethiek alleen voor de zorg.
Gedownload door: miloucremer | miloucremer8@gmail.com € 912 per jaar
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen?
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
- Gaat over een ander mensbeeld.
- Oorsprong in theorie op morele ontwikkeling en politieke filosofie.
- Kritiek op centraal stellen van individuele rechten en plichten centraal waardoor mensen meer
tegenover elkaar kunnen komen te staan.
- Zorg als een fundamenteel ethische concept
o Zorgen is een ethisch proces dat binnen relaties vorm krijgt waarbinnen mensen vorm geven
aan hun verantwoordelijkheid voor elkaar, met een relationele en contextuele gevoeligheid.
Zorg versus rechtvaardigheid en
Partijdigheid versus onpartijdigheid bij morele oordeelvorming
Relatie afhankelijkheid en kwetsbaarheid
Context anamnese
Het is een illusie om te denken dat je een autonome individu bent.
Defenitie zorgetheik Joan Tronto
Een eigensoortige activiteit die alles omvat wat wij doen om onze wereld zo in stand te houden, te continueren
en te herstellen dat we daarin zo goed mogelijk kunnen leven. Die wereld omvat onze lichamen, ons persoon
zijn en onze omgeving die we trachten samen te weven tot een complex, het leven ondersteunend web.
Joan tronto 4 vormen van zorg:
1. Caring about/ zich zorgen maken: zorgvraag onderkennen: opmerkzaamheid of aandachtige
betrokkenheid voor de noden van anderen, een ontvankelijke houding en je aantrekken van iemands
lot.
2. Taking care of/ zorg op zich nemen: aangesproken voelen, het verantwoordelijk nemen voor zorg op
niveau van beleid, zorg regelen.
3. Care giving/ zorg verlenen: de activiteit van het zorgen: het zorgen voor iemand, bijbehorende
waarde: deskundigheid.
4. Care recieving/ zorg ontvangen: responsiviteit oftewel de reactie van de zorgvrager: gode zorg is pas
goede zorg als de ontvanger van de zorg dit aangeeft. Antwoord op de zorgvraag is een gezamenlijke
onderneming.
Goede zorg is pas goede zorg als de ontvanger van de zorg zegt dat het goede zorg is.
Relevantie voor VPK
Recht doen aan de hulpverleningsrelatie en de complexiteit van de zorg.
Recht doen aan de eigen aard van de hulpverleningsrelatie
- Geen relatie die spontaan tot stand komt als een vriendschap waarbij het doel van de relatie in de
relatie zelf ligt.
- Aan de basis van de hulpverleningsrelatie ligt een hulpvraag: hinderlijk jeukende huiduitslag, rugpijn,
ontstoken gewrichten, een gebroken arm.
Gedownload door: miloucremer | miloucremer8@gmail.com € 912 per jaar
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen?
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
- Toch is de hulpverleningsrelatie niet louter instrumenteel; een middel tot een doel.
- Kenmerkend is juist de verstrengeling van zakelijke en persoonlijke aspecten.
- Professionaliteit heeft 2 essentiële elementen: verpleegkundige competenties en de persoon van de
hulpverlener en diens attitude.
De cliënt komt vaak met angsten, zorgen en verdriet bij de hulpverlener en verwacht betrokkenheid bij zijn
persoonlijke bekommernissen.
Niet de zakelijke staat op de voorgrond maar het extentiële.
Een hulpverlener die voorbij gaat aan de menselijke kwetsbaarheid en de persoonlijke kant van de relatie
beantwoordt niet aan het beeld van wat een ‘goede hulpverlener’ uitmaakt.
Professionaliteit en erkenning
De professionaliteit van de verpleegkundige is anders dan die van de tapijtverkooper, loodgieter of postbode.
Erkenning van de ander, van de patiënt als unieke persoon vormt er een essentieel onderdeel van.
De ander is een persoon met een eigen levensverhaal, iemand met eigen behoeften.
De verpleegkundige moet zicht hebben op de behoeften voor het kunnen geven van goede zorg.
Kritiek op moderne zorgpraktijken
Betreft het sterk geprotocolleerd werken (DBC) wat het daadwerkelijk zien, horen en erkennen van de ander in
de weg kan staan.
Kritiek op het als het ware ‘op maat maken’ van de patiënt:
Metaforen daarvoor zijn de frietsnijder, de broodrooster (Harry Kunneman) en het Procustusbed. Vanuit ziekte
kijken naar de ziekte.
Nodig is, naast competent zijn vooral ook het aanwezig zijn waardoor de patiënt de ervaring kan opdoen dat
hij/ zij er toe doet.
Zorgpraktijken gekenmerkt door professionaliteit:
Bekwaam
Vakkundig
Beroepsmatig
- Professionaliteit wordt vaak begrepen in termen van deskundigheid.
- Als professional doe je niet ‘zomaar iets’ waarvan je denkt dat het wel goed is voor de ander.
- De professional maakt rationele overwegingen.
- Zijn deskundigheid berust op specifieke kennis en vaardigheden (competenties) en technieken in het
toepassen daarvan.
- De professional laat zich niet meeslepen door emoties maar heeft een affectief neutrale houding ten
aanzien van de hulpvrager: houdt professionele afstand.
Zorg
1. Een patiënt is geen geïsoleerde drager van rechten en plichten, maar een onderdeel van een geheel
van betekenisvolle (zorg) relaties.
2. Een patiënt voelt zich thuis in dat geheel van relaties als hij/ zij zichzelf kan zijn: eigenheid van patiënt
staat centraal karakter, normen en waarden, levensverhaal.
Gedownload door: miloucremer | miloucremer8@gmail.com € 912 per jaar
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen?
, Stuvia - Koop en Verkoop de Beste Samenvattingen
Gedownload door: miloucremer | miloucremer8@gmail.com € 912 per jaar
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. extra verdienen?
