Blok A: zelfverdediging in het internationale recht
Er gelden op het juridisch verbod op het gebruik van geweld of het dreigen met geweld in de
internationale rechtsorde maar 2 uitzonderingen:
1. Het gebruik van geweld door of met instemming van de VN, in het bijzonder de instemming
van de VN Veiligheidsraad. De rechtsbasis hiervan is te vinden in hfst. 7 van het VN-Handvest.
2. Het recht op zelfverdediging à vastgelegd in het VN-Handvest in art. 51. Hier komt het
nodige bij kijken voordat je met succes een beroep kan doen op deze bepaling. Er
internationaalrechtelijk gezien geen plicht tot verdediging, dus je zou een ander de wang
kunnen toekeren als diegene jouw land aanvalt. Wel is er juridisch een mogelijkheid, met
andere woorden het gebruik van geweld kan in dat soort situaties legaal zijn. Maar let wel als
je een klein land bent met geen (noemenswaardig) leger, bijv. Luxemburg of Singapore, dan
is het eigenlijk niet te vermijden dat je geweld wat wordt begaan door wellicht je buurland
dat je dat allemaal maar over je heen moet laten komen. Stel je kunt terugslaan en je wilt
terugslaan dan is daar juridisch een mogelijkheid voor.
- We hebben het hier over een beginsel van internationaal gewoonterecht wat in feite zelfs al
eeuwen meegaat. Dit heeft het IGH ook beklemtoond in een aantal zaken waaronder in het
arrest in de Nicaraguazaak (par. 193). Tegenwoordig is het gecodificeerd in art. 51 (vanaf net
na WWII).
Art. 51 zegt the inherent right of individual or collective selfdefense. Inherent geeft aan dat het gaat
om een idee met een lange gewoonterechtelijke status; dat het al veel langer rondzweeft. Individual
or collective selfdefense wil zeggen dat het gaat om individuele zelfverdediging of om collectieve
zelfverdediging (je roept anderen te hulp om te zorgen dat je de bedreiging weer kunt afwenden)
3. In de praktijk is dat erg handig als je zelf niet de middelen hebt om zelf terug te slaan. Bijv.
Cyprus ondervindt nog wel eens problemen met Turkije. Stel dat Cyprus op een gegeven
moment echt weer wordt aangevallen/bedreigd door Turkije, zoals in de jaren 70, dan zou
het onder meer Griekenland te hulp kunnen vragen en zich onder collectieve zelfverdediging
legaal kunnen proberen te verweren.
à Op die manier kan er al snel een enorm geëscaleerd conflict ontstaan, het kan zijn dat op die
manier heel veel meer staten gaan deelnemen aan het conflict dan nodig. Dat maakt het wel riskant.
Je moet hier niet te gemakkelijk zeggen collectieve zelfverdediging moet eigenlijk nodig zijn wanneer
een staat meent dat het nodig is. Mede daarom is er een hele serie randvoorwaarden die in acht
moet worden genomen; die vinden we verder in art. 51 terug.
Art. 51 zegt verder er moet sprake zijn van een gewapende aanval. Daarbij hoeft het niet per se te
gaan om een aanval op het eigenlijke grondgebied, immers een staat kan ook eigendommen en
belangen hebben in het buitenland, zoals bijv. ambassades, en ook die kunnen aangevallen worden.
Ook dan is dus denkbaar dat art. 51 wordt ingeroepen bij een verweer daartegen. Gewapende aanval
is een term die in werkelijkheid tegenwoordig wat ruimer is opgevat: er zullen wapens aan te pas
moeten komen, maar het zijn niet eens echte aanvalswapens die eraan te pas hoeven te komen. Bijv.
9/11 daar vond een aanslag plaats die is aangemerkt als een gewapende aanval in de zin van art. 51,
het middel wat gebruikt werd waren burgervliegtuigen. Met die wat ruimere lezing van de term
gewapende aanval gaan we er tegenwoordig zelfs voorzichtig van uit dat ernstige vormen van
cyberaanvallen hier eveneens onder kunnen vallen.
- Let wel, wat hier een beetje in verscholen zit, is ook bij die gewapende aanval dat er een
bepaalde drempel moet worden gehaald voordat we zeggen dit is echt een voldoende
grootschalige gewapende aanval in de zin van art. 51. We willen weer niet te snel dat ook het
plegen van geweld wordt beantwoord door ander geweld; we willen graag escalatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isabelbrouwers37. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
