Samenvatting: Ontwikkelingspsychologie
Deel 1: kennismaking met ontwikkelingspsychologie
Hoofdstuk 1: Het terrein van ontwikkelingspsychologie
Definitie ontwikkeling: Ontwikkeling wordt opgevat als een reeks progressieve veranderingen die tot
hogere niveaus van differentiatie en functioneren leiden.
Rijping: is een veranderingsmechanisme. Impliceert verandering en vooruitgang op twee niveaus
- Van klein naar groot groei
- Van eenvoudig naar complex differentiatie
Psychologische ontwikkeling van de mens staat nooit stil, maar alleen in de kinder- en jeugd jaren
leiden deze veranderingen door de combinatie van rijping en leren tot een steeds hoger niveau van
functioneren.
Ontwikkelingspsychologie houdt zich bezig met twee fundamentele kwesties (beschrijven en
verklaren)
1. Welke psychologische toestanden doorlopen individuen tijdens hun ontwikkeling?
2. Welke mechanismen zijn verantwoordelijk voor de overgang van de ene toestand naar de
volgende?
Ontwikkeling kan beschreven worden via een leeftijdsindeling of via domeinen (sociaal, cognitief,
etc.).
Verschillende ontwikkelingsperioden:
Kinderen zijn 0-12 jaar, jeugdigen/jongeren 12-18 jaar.
Ontwikkelingsfase Leeftijd Omgeving Enkele kenmerken
Baby 0-12 maanden Gezin, kinderopvang Snelle groei en
ontwikkeling, geheel
afhankelijk van zorg en
bescherming, eerste
gehechtheidsrelatie.
Peuter 1-4 jaar Gezin, kinderopvang, Door beweging en
peuter speelzaal spraak meer autonoom,
denkt en handelt nog
egocentrisch.
Kleuter 4-6 jaar Gezin, groep ½ Sociale ontwikkeling
basisschool, neemt toe, speelt met
naschoolse opvang fantasie
schoolkind 6-12 jaar Gezin, groep 3/8 Cognitieve
basisschool, ontwikkeling staat
naschoolse opvang, centraal, sociale
sport/hobby contacten verbreden
activiteiten zich
Adolescent 12-18 jaar Gezin, voortgezet Lichamelijke
onderwijs, verandering door
leeftijdsgenoten puberteit*, begin
(peers) seksuele
belangstelling,
identiteitsontwikkeling.
*Puberteit: periode van geslachtsrijping