Samenvatting van H3 van het boek "Psychological Science", nodig voor het eerstejaarsvak Basiskennis bij Toegepaste Psychologie aan de HAN. Ik heb afgelopen jaar mijn propedeuse gehaald, en voor al mijn basiskennis toetsen heb ik minimaal een 8 behaald! :)
Psychological science, Hoofdstuk 3 samengevat (T2): Biologie en gedrag
3.1 Neuronen zijn de basiseenheden van het zenuwstelsel
Het centrale zenuwstelsel (CNS) bestaat uit de hersenen en de ruggengraat, beide hebben veel
neuronen. Het perifere zenuwstelsel (PNS) bestaat uit alle andere zenuwcellen in je lichaam.
Neuronen communiceren met andere neuronen door neurale netwerken. Deze netwerken vormen
zich door de loop van je leven. De PNS bestaat uit het somatische en autonome zenuwstelsel. Het
somatische zenuwstelsel houdt zich bezig met vrijwillig gedrag, dus gedrag dat je uit jezelf vertoont.
Het autonome zenuwstelsel is bezig met onvrijwillige (of onbewuste) acties, zoals bijvoorbeeld het
controleren van je hart.
Neuronen krijgen hun kracht van elektrische impulsen en communiceren met andere zenuwcellen
door middel van chemische signalen. Sommige neuronen vangen informatie op van de fysieke wereld
en sturen deze informatie via de ruggengraat naar de hersenen. de zenuwcellen die informatie via
spieren en de huid verwerken heten somatosensorische zenuwcellen. Motorische neuronen
besturen beweging via het aanspannen en ontspannen van je spieren. Deze twee typen neuronen
kunnen samenwerken om beweging te reguleren.
Een typische zenuwcel heeft vier regio’s die deelnemen in de communicatie.
- Dendrieten: korte, tak-achtige verlengstukken van het neuron die informatie van andere
neuronen detecteren.
- Cellichaam: (ook wel soma) Een deel in het neuron waar informatie van duizenden andere
neuronen worden opgevangen en geïntegreerd. Deze informatie komt via de dendrieten.
- Axon: Een lange, smalle uitbreiding van het neuron waar informatie van het cellichaam
wordt verplaatst
- Terminale knoppen: Hier komt de informatie via de axon terecht. Kleine knopjes die
chemische signalen afgeven van het neuron naar de synaps
- Synaps: Het gat tussen de terminale knoppen van een sturend neuron naar de dendrieten
van een ontvangend neuron.
Het uiterste deel van de neuron is het membraan, een barrière tussen de binnen- en buitenkant van
het neuron. Op het membraan zitten ion-kanalen die ionen binnen en uit de cel laten wanneer het
neuron informatie verplaatst via de axon. Ionen zijn elektrisch geladen moleculen, sommige negatief
en sommige positief geladen.
Een actiepotentiaal is het elektrische signaal dat door het axon reist. Het zorgt ervoor dat de
terminale knoppen chemische signalen afgeven aan andere neuronen.
Wanneer een neuron rustend is, (dus niet actief) is de elektriciteit binnen en buiten het membraan
verschillend. Dit is het rustend membraan potentiaal. Dit verschil ontstaat er meer negatieve en
positieve ionen in het neuron zijn dan erbuiten. Daardoor is de elektriciteit in het neuron meer
negatief dan buiten het neuron (-70 minivolt). Als een neuron meer negatieve ionen aan de
binnenkant heeft dan aan de buitenkant, is hij gepolariseerd. Natrium-ionen en kalium-ionen dragen
bij aan het rustend membraan potentiaal. Ionen gaan door het neuron membraan via ion kanalen.
Elk kanaal past bij een ander type ion, alleen dat type kan door het kanaal “reizen”. Als de poort open
is kunnen ionen naar het neuron door het membraan. Een ander mechanisme is de natrium-kalium
pomp. Deze pomp verhoogt kalium en verlaagt natrium in een neuron.
, In de dendrieten van het neuron komen chemische signalen binnen, en met polarisatie geven deze
het neuron aan of hij moet activeren. Er zijn twee soorten chemische signalen: prikkelende en
remmende signalen. Prikkelende signalen zorgen ervoor dat het neuron minder negatief geladen is
en dat het activeert, en remmende signalen zorgen ervoor dat het neuron meer negatief geladen is
en dus wordt geremd. Een actiepotentiaal wordt gegenereerd als het -55 minivolt is. Als een neuron
activeert gaan de natrium kanalen open en kunnen de natrium-ionen door het neuron reizen,
waardoor het neuron aan de binnenkant meer positief is geladen dan aan de buitenkant. Daarna
kunnen de kalium-ionen het neuron verlaten. Deze verandering van positief naar negatief is de basis
van het actiepotentiaal. Daarna herstelt het weer.
Het myelineschede zorgt ervoor dat signalen snel door de axon kunnen reizen. Hiervan is de snelheid
van je bewegingen het resultaat. Het myelineschede is gemaakt van gliacellen. Tussen de
myelinescheden zitten de knooppunten van ranvier. Bij elk knooppunt wordt het actiepotentiaal
opgeladen. Bij mensen met MS is het myelineschede beschadigd.
Het alles-of-niets principe is het principe dat als een neuron afgaat, het elke keer met dezelfde
potentie afgaat. Een neuron kan niet deels afgaan, maar gaat wel of niet af. (volledig, of helemaal
niet).
3.3 Neurotransmitters hebben invloed op mentale activiteit en gedrag
Een neuron dat een chemisch signaal verstuurt is een presynaptisch neuron, en de ontvanger is een
postsynaptisch neuron. In elke terminale knop zitten neurotransmitters, die gemaakt zijn in de axon.
Ze sturen signalen naar postsynaptische neuronen. De blaasjes maken zich vast aan het
presynaptisch membraan en sturen hun neurotransmitters in de synaps, waarna de
neurotransmitters door de synaps reizen en zich binden aan receptoren. Dit kan ervoor zorgen dat
ionkanalen strakker open of dicht gaan. Dit zorgt voor een remmend of prikkelend signaal in het
postsynaptisch neuron. Elke soort receptor kan maar door een soort neurotransmitter beïnvloed
worden.
Er zijn drie manieren waarop de invloed van een neurotransmitter beëindigd kan worden.
- Heropname: De neurotransmitter wordt weer opgenomen in de presynaptische terminale
knoppen.
- Enzym deactivatie: De neurotransmitter wordt kapotgemaakt door een enzym in de synaps.
- Autoreceptie: Autoreceptoren controleren hoeveel neurotransmitters in de synaptische
kloof zijn vrijgelaten. Wanneer er te veel van zijn, geven de autoreceptoren de
presynaptische neuron een signaal om te stoppen met het vrijlaten van de neurotransmitter.
Medicaties en toxines kunnen de invloed van neurotransmitters veranderen. Agonisten zijn
medicaties die de invloed van neurotransmitters verhogen, en antagonisten zijn medicaties die de
invloed van neurotransmitters beperken. Medicatie kan zich gedragen als een agonist door
neurotransmitters na te doen en met de receptoren te binden. Verslavende drugs zijn vaak niet te
onderscheiden van natuurlijke neurotransmitters.
Er zijn verschillende neurotransmitters, waarvan er zeven soorten zijn die belangrijk zijn om te
begrijpen hoe we ons voelen, gedragen en hoe we denken.
- Acetylcholine: verantwoordelijk voor motorische controle en leren, herinneren, slapen en
dromen. ACh zorgt ervoor dat spieren zich aanspannen of ontspannen.
- Norepinefrine: Beïnvloed opwinding, aandacht en vooral waakzaamheid.
- Serotonine: Reguleert emotionele staten, impulsiviteit en dromen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tebb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
