Lesapotheek: Vitamine D
Vitamines
Vitamines: Stoffen die het lichaam nodig heeft voor een goede gezondheid, groei en
ontwikkeling.
Het lichaam krijgt via eten en drinken kleine hoeveelheden vitamines binnen, maar dit is niet
voor iedereen en onder alle omstandigheden voldoende.
Verschillende soorten vitamines:
Wateroplosbare vitamines: In slechts kleine hoeveelheden worden opgeslagen in het
lichaam en worden uitgescheiden via de urine. (Met uitzondering van vitamine B12)
- Vitamines die worden opgenomen via voeding of via producten die vitamines
bevatten.
Wateroplosbare vitamines = Vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11, B12 & C
Vetoplosbare vitamines: In grote hoeveelheden worden opgeslagen in het lichaam en
ze worden uitgescheiden via de urine of de gal. (Met uitzondering van vitamine A)
Vetoplosbare vitamines = Vitamine A, D, E & K
Vitamine D
o Vitamine D = Vetoplosbare vitamine
Vitamine D: Een prohormoon, omdat het pas na omzetting in de metaboliet werkzaam
is.
Belangrijkste soorten vitamine D:
- Vitamine D2 (Ergocalciferol)
- Vitamine D3 (Colecalciferol)
Verschillende soorten vormen van vitamine D:
- Metabolieten vormen
- Synthetische vormen
Het menselijk lichaam maakt onder invloed van zonlicht zelf vitamine D aan in de huid,
daarom is het eigenlijk geen vitamine – maar een hormoon. De aangemaakte hoeveelheid
vitamine D is afhankelijk van huidskleur, leeftijd, blootstelling aan de zon, intensiteit en
golflengte van de Uv-straling.
Behalve via zonlicht, krijgt men vitamine D ook binnen via de voeding, vooral voor in vette
vis, paddenstoelen en schimmels, eieren, vlees en melkproducten. Daarnaast wordt vitamine
D toegevoegd aan voedingsmiddelen, zoals, margarine, halvarine en bak- & braadproducten.
Ook kunstmatige flesvoeding voor zuigelingen en peuters bevat vitamine D.
Vitamine D2 en D3 worden in de nieren en andere weefsels omgezet in de werkzame
metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine D (1,25(OH2D = Calcitriol) en in de lever in de vrijwel
onwerkzame metaboliet 25-hydroxyvitamine D (25OHD = Calcidiol).
Effecten op de gezondheid
, Mensen hebben vitamine D nodig om Calcium en fosfaat uit de voeding in het lichaam op te
kunnen nemen, want het is belangrijk voor botten, gezond gebit en goede werking van de
spieren.
Rachitis: Een aandoening bij kinderen door een te kort aan vitamine D, waarbij
afwijkingen aan het skelet (Kromme benen) ontstaan.
Osteoporose (Botontkalking): Een aandoening bij volwassenen door een te kort aan
vitamine D, waarbij het kan leiden tot botbreuken, spierzwakte, spierkrampen en
osteomalacie (verwerking van het bot)
Bij teveel aan vitamine D ontstaat in eerste instantie een te hoog calciumgehalte in de urine,
wat kan leiden tot nierstenen en te hoge calciumgehalte in het bloed. Dit kan klachten geven
als maagdarmklachten en vermoeidheid, daarna schade aan nieren, bloedvaten, hart en longen.
Vitamine D-tekort
Om te bepalen of iemand een vitamine D-tekort heeft, is het mogelijk de concentratie 25OHD
in het vloed te laten meten door een laboratoriumtest.
Adviseert vitamine D-concentratie van meer dan 30 MMOL/L bij kinderen en volwassenen
jonger dan 70 jaar. Voor 70-plussers wordt een streefwaarde van meer dan 50 MMOL/L
aangehouden om het risico op botbreuken te verminderen.
Vragen aan de klant
Voor wie is het advies bedoeld? Ga na of de klant behoort tot een van de risicogroepen
bij wie het vitamine D-advies van toepassing is.
Gebruikt de klant al een (Multi)vitaminepreparaat of medicijnen die vitamine D
bevatten?
Hoeveel zuivelproducten gebruikt de klant? Voldoende calcium is belangrijk voor de
werking van vitamine D.
Toelichting bij vragen aan de klant
Voor wie is het advies bedoeld?
Risicogroepen met extra inname van 10 MCG wordt geadviseerd:
Kinderen t/m 3 jaar: Bij jonge kinderen groeien hun botten nog snel en extra
vitamine D verkleint het risico op Rachitis.
Volwassenen en kinderen vanaf 4 jaar die een getinte of donkere huidskleur
hebben, buiten lichaamsbekkende kleding dragen of onvoldoende buiten komen
Zwangere vrouwen: Het verlaagt vitamine D het risico op een kind met laag
geboortegewicht, maar meestal wordt het opgenomen via zonlicht of voeding.
Vrouwen van 50-69 jaar: Adviseren om osteoporose op latere leeftijd tegen te gaan
Risicogroepen met extra inname van 20 MCG wordt geadviseerd:
Mannen en vrouwen vanaf 70 jaar: Adviseren om botbreuken te verminderen,
ongeacht de huidskleur of zonlichtblootstelling.
Gebruikt de klant al een (Multi)vitaminepreparaat of medicijnen die vitamine D bevatten?
Om welke preparaat gaat het en in welke hoeveelheid