Lesapotheek 2.2.
Maagklachten
Maagklachten: Pijn in de bovenbuik, brandend maagzuur en oprispingen.
- Soms kunnen de maagklachten ook komen door misselijkheid, braken en een opgeblazen of
vol gevoel.
Slokdarmsfincter: Een kringspier tussen de slokdarm en de maag die de ingeslikte voedsel
voortbeweegt.
○ Slokdarmsfincter = Kringspier
○ Hiatus = Opening van de middenrif
- De overgang ligt ter hoogte van het middenrif en loopt door een opening van het middenrif.
In de maag worden maagzuur en verterende eiwitten aangemaakt die onbeschermde weefsel kunnen
aantasten. Ook heeft de maagwand een mucuslaag als bescherming van het slijmvlies.
- Na 2 uur is de maag leeg.
Pylorus: Een kringspier die een maaltijd in kleine gedeeltes uit de maag in de twaalfvingerige
darm toelaat.
○ Pylorus = Kringspier van de maagportier
○ Duodenum = Twaalfvingerige darm
Ontstaan van brandend maagzuur/oprispingen
Brandend maagzuur & oprispingen: Komen door een branderig gevoel achter het borstbeen
tot in de keel, vooral na de maaltijd en bij het bukken.
- Die worden veroorzaakt door terugvloeien van de zure maaginhoud naar de slokdarm die na
verloop van tijd het slokdarmslijmvlies kan beschadigen.
○ Oesofagitis = Slokdarmontsteking
- Het terugvloeien van de zure maaginhoud kan worden veroorzaakt door te hogedruk in de
buik, opboeren van het maagzuur of als de slokdarmsfincter niet goed functioneert.
- Opboeringen van het maagzuur kan veroorzaakt worden door koolzuurhoudende dranken,
haastig eten of onnodig vaak slikken bij keelklachten.
- Slokdarmsfincter kan slecht functioneren door roken, koffie, alcohol, vet of medicijnen die
een verslapende werking hebben. (Calciumantagonisten, benzodiapinen, nitraten en
bètablokkers)
- Te hogedruk in de buik komt voor bij mensen met overgewicht, zwangere vrouwen, na zware
maaltijd, dragen van knellende kleding en bij plotseling bukken of liggen.
- Bij zwangere vrouwen komen brandend maagzuur en opspringen vaak voor vanaf 30 jaar,
namelijk door verhoogde druk van uit de buik en door verslapping van de slokdarmsfincter
door hormonen (Progesteron).
Bij een breuk van het middenrif (Hernia diaphragmatica) komt het bovenste gedeelte van de maag in
de borstholte boven het midden, doordat de opening van de slokdarm te wijd is.
Sommige medicijnen kunnen blijven plakken aan de slokdarm dat zorgt voor beschadiging, daarom
moeten ze in zittende of staande houding met voldoende water ingenomen worden.
Ontstaan van maagklachten
, Maagpijn: Pijn in de bovenbuik en nachtelijke pijn die vermindert kunnen worden door
gebruikt van voedsel of antacidum.
- Die worden veroorzaakt door een ontsteking van het slijmvlies van de maag en/of
twaalfvingerige darm, maar de ontstekingen worden weer veroorzaakt door bacteriën.
- S ’nachts is de zuurproductie het hoogst die maagpijn veroorzaken, maar ook een lege maag
kan veel pijn geven in de twaalfvingerige darm.
Een ontsteking kan zich ontwikkelen tot zweer in de maag of zweer in de twaalfvingerige darm, maar
in ernstige gevallen kan het leiden tot bloedingen of scheuring van de maag- of darmwand.
- Roken, alcoholgebruik en bepaalde medicijnen kunnen het slijmvlies aantasten, daardoor het
herstel bemoeilijken of veroorzaken.
○ Zweer = Ulcus
Klachten
Klachten:
Maagpijn
- Bij beschadiging van het maag- of dudenumslijmvlies kan sprake zijn van een drukkende
zeurderige of hevige stekende pijn die zich verspreidt over de bovenbuik of 1 punt in de
bovenbuik.
- Er kunnen klachten komen tijden het eten, kort na het eten en bij lege maag overdag of ’s
nachts.
- Maagpijn die samen gaat met verminderde eetlust, gewichtsverlies, bloed in braaksel of
ontlasting kan er sprake zijn van maagkanker of bloedend ulcus.
Branderig gevoel/pijn achter het borstbeen
- Pijn achter het borstbeen bij refluxklachten drukkend of knijpend kan veel lijken op een
hartaanval die uitstraalt naar de armen, kaken of rug.
- Branden maagzuur kan zich uiten als branderig gevoel en pijn in het bovenste deel van de
maag.
Zure oprispingen
- De maaginhoud kan tot de keel- en mondholte terugstromen met een zure smaak in de mond.
Pijn in de slokdarm na het slikken
- Slokdarmslijmvlies kan geïrriteerd raken door maagzuur, waardoor de pijn bij het drinken van
hete of zure vloeistoffen verergert.
- Als de voedsel niet goed zakt in de slokdarm ka er sprake zijn van complicaties, zoals
littekenweefsel of slokdarmkanker.
Misselijkheid en opgeblazen of vol gevoel
- Het kan komen door lucht in de maag, vertraagde maaglediging of een ontsteking van het
slijmvlies, bijvoorbeeld door virus, alcohol of medicijnen.
WHAM-vragen
W. Voor wie is het advies bedoeld:
Kinderen
- Buikpijn door een maagdarminfectie die samen gaat met braken en/of diarree.
- Als er sprake is van buikpijn zonder ziek te zijn die veroorzaakt wordt door psychosociaal,
maar vaak is het onduidelijk.
Volwassenen ouder dan 50 jaar
- Maagklachten die opspelen op latere leeftijd kan het leiden tot maag- of darmkanker.
Zwangere vrouw
- Een zeurende pijn in de bovenbuik kan wijzen op zwangerschapsvergiftiging.
, H. Hoelang heeft de klant al klachten:
- Mensen met maagklachten reageren vaak met verschijnselen op verandering van leef-, eet- en
drinkgewoonten en/of gebruik van zelfzorgmiddelen.
A Welke actie heeft de klant al ondernomen:
Aanpassen voedsel
Aanpassen leefgewoonten
Vrij verkrijgbaar medicijn
M. Welke medicatie gebruikt de klanten nog meer:
Medicatie die door verslapping van de slokdarmsfincter refluxklachten kan verergeren, zoals
calciumantagonisten en bètablokkers.
Medicatie die slokdarmbeschadiging kan geven, zoals doxycycline
Medicatie die maagpijn kan veroorzaken
Medicatie die maagzweer kan veroorzaken, zoals NSAID’s en corticosteroïden
Medicatie die een interactie kan geven met een antacidum, H2-antagonisten of een
protonpomremmer.
Wanneer naar de huisarts verwijzen:
Verwijzen naar de huisarts:
Kinderen:
- Kinderen hebben bijna nooit klachten in de bovenbuik, anders moeten ze naar de huisarts
verwezen worden.
Volwassenen:
- Als al een of meer vrij verkrijgbare medicijnen zijn gebruikt zonder blijvende effecten.
- Als de klachten verergeren
- Als het voedsel niet goed zakt in de slokdarm.
- Bij braken in combinatie met afvallen en/of algehele malaise
- Mensen die minder dan 1 jaar geleden zijn behandeld voor een zweer aan maag of
twaalfvingerige darm
- Bij mensen ouder dan 50 jaar die voor het eerst klachten hebben in verband met groter risico
op maag- of slokdarmkanker
- Bij een drukkende, zeurende pijn in de buik tijdens de zwangerschap
- Bij pijn die uitstraalt naar de armen, de kaken of de rug
- Als de klant door maagklachten is verontrust
- Als de klachten na 2 weken niet verbeteren.
Duur vaan de zelfbehandeling
Niet-medicamenteus advies
- Bij behandeling van maagpijn moet de hoeveelheid maagzuur verminderd worden.
Niet-medicamenteus advies:
Verminderen van voedsel en dranken die maagklachten veroorzaken, zoals alcohol. Scherp
gekruid eten, vet, koolzuurhoudende dranken, sinaasappelsap, koffie en pepermunt.
- Adviseren om niet te eten 3 uur voor het slapengaan, zodat de maag leeg is bij het slapengaan.
Stoppen met roken of minder roken.
Bij brandend maagzuur/oprispingen is het belangrijk om de druk in de buik te verminderen
door overgewicht kwijt te raken, geen knellende kleding en niet plotseling bukken.
Bovenlichaam tijdens de nachtrust hoger te laten liggen dan het rest van het lichaam.