Lesapotheek 1.2.
Aambeien:
Aambeien: Uitstulpingen van het slijmvlies aan de binnenkant van de darmen en vlak
voor de anus.
o Aambeien = Hemorroïden
- Zorgen voor pijn tijdens ontlasting, maar soms ook pijn en jeuk tijdens ontlasting.
- Problemen bij stoelgang, zoals fissuren, anale fistels, poliepen, ontstekingsziekten van
darmen en diverticulose.
Ontstaan van aambeien:
Anale kanaal: Bevinden zich tussen de anus en endeldarm die bekleed is met
slijmvlies (lengte 3-4 cm)
- Omsloot door 2 kringspieren, namelijk inwendig en buitenste kringspier. Ze houden de
darmen gesloten en gaat open als de ontlasting moet passeren.
Zwellichamen: Sponsachtig netwerk van bloedvaatjes en zijn bedekt met een dun
laagje slijmvlies.
o Zwellichamen = anale kussentjes of vaatkussentjes
- Zit aan het eind van de endeldarm en begin van anale kanaal. Zorgt ervoor dat vocht
en gas niet uit de darmen kunnen ontsnappen.
- Spreekt van aambeien als de zwellichamen uittrekken en uitzetten. Zo kan de
aambeien vloeden, maar ook functie van kringspier belemmeren, gemakkelijk slijm,
ontlasting en gas ontsnappen. Door lekkage van slijm, ontlasting of bloed kan jeuk of
irritatie rond de anus geven.
Oorzaken:
- Beschadiging aan het zwellichaam door hogedruk rond de anus.
Hardpersen
Uitstel van aandrang om naar toilet te gaan
Toenemende leeftijd
Zwangerschap
Veel hoesten
Verstopping is een van de meest voorkomende oorzaken van aambeien. Dat komt vaak voor
bij ouderen, doordat ze te weinig vezels eten, minder bewegen en minder drinken. (Ouderen
hebben last van slijtage van de elastisch weefsel)
Tijdens de zwangerschap slapt het elastisch weefsel, verandering in de vochtverdeling,
gebruik van ijzersuppletie en gebruik van antacida die alleen aluminiumzouten bevatten
kunnen leiden tot verstopping.
- Aambeien verdwijnen meestal binnen enkele weken door trombosering.
Graden van ernst:
Graad 1: Sprake van aambeien, maar niet zichtbaar aan de buitenkant en veroorzaakt
geen last.
, - Verlies van helderrood bloed kan een teken zijn van opkomende aambeien of een
tumor aan de laatste deel van de dikke darm of endeldarm.
Graad 2: Aambeien kan naar buiten komen door het persen, maar het elastische
weefsel zorgt ervoor dat hij terugtrekt.
Graad 3: Aambeien zijn zichtbaar aan de buitenkant en trekt zich niet spontaan terug.
(Hij kan wel terug geduwd worden).
Graag 4: Aambeien zitten aan de buitenkant en kan niet terug geduwd worden. Hij is
zeer pijnlijk, want het wordt veroorzaakt door de bloed die gestold id.
- De patiënt kan last hebben van nauwelijks zitten, staan of liggen.
Klachten:
Helderrood bloed op ontlasting, toiletpapier of toiletpot
- Bekende verschijnselen van de aanwezigheid van aambeien gaan meestal om een paar
druppels helderrood bloed en stopt snel met bloeden.
- Bij veel bloedverlies, donkerrood tot zwart van kleur bloed die vaak gemengd is met
ontlasting naar de huisarts. Het kan ook door een ontsteking van de darmen lijken,
bloedverlies van de maag of tumor in het maagdarmkanaal.
- IJzerpreparaten kunnen leiden tot donkere kleurige ontlasting.
Soms jeuk en branderig gevoel
- Het komt door de slijm en dunne ontlasting die uit de anus lopen als de sluitspier niet
goed sluiten door de aambeien. (Graad 3 of 4)
Soms lekkage van beetje ontlasting
- Veroorzaken ‘remsporen’ in het ondergoed waar binnen 2 weken de jeuk kan komen
door lekken van de ontlasting die door verwezen kan worden naar de huisarts.
Soms uitpuilen van aambeien
- Een uitpuilende aambeien zijn niet langer dan 1-2 cm, maar als het langer is dan kan
het ook een verzakking zijn van de endeldarm. (Endeldarmverzakking 15-20 cm)
- Graad 3 = Aambeien kun je nog terugduwen
Graad 4 = Aambeien kun je niet meer terugduwen
Soms pijn tijdens of na de stoelgang
- Niet altijd heb je pijn als het wel zo is kan het komen door de ontlasting die langs de
aambeien schuurt.
- Bij buikpijn klachten, plotselinge of geleidelijke verandering van stoelgang naar de
huisarts.
WHAM-vragen
W. Voor wie is het advies bedoeld:
Jongvolwassenen, zowel mannen als vrouwen
Volwassenen vanaf 50 jaar (Verstopping is de oorzaak)
- Bloed in de ontlasting kan symptoom zijn van darmkanker.
Zwangere vrouwen
- Hier is de oorzaak van aambeien door verslapping van elastisch weefsel, verstopping,
verandering van vochtverdeling, minder bewegen en gebruik van ijzerpreparaten.
H. Hoelang geeft de klant al klachten:
, Eerste keer last van aambeien of al eerder last van aambeien?
Al bij de huisarts geweest?
Andere bij komende klachten? Zo ja naar de huisarts.
A Welke actie heeft de klant al ondernomen:
Dieetmaatregelen en leefgewoonten
Behandeling met lokale middelen, zoals tegen verstopping, harde ontlasting, pijn of
jeuk na gedurende 2 weken naar de huisarts.
M. Welke medicatie gebruikt de klant nog meer:
Medicatie met als bijwerking verstopping, zoals verapamil, opiaten, tricyclische,
antidepressiva, antipsychotica, diuretica, ijzerpreparaten en aluminiumzouten.
Medicatie met antistollingswerking, zoals acenocoumarol, fenprocoumon en
acetylsalicylzuur kunnen bloedende aambeien langer laten bloeden.
Wanneer naar de huisarts verwijzen:
- Als de klachten al naar 2 weken of langer bestaan
- Bloed of slijm bij de ontlasting
- Als de uitstulping bij de anus erg gezwollen is en veel pijn doet.
- Als de patiënt een uitstulping voelt en twijfelt of het een aambei is
- Pijn of problemen met ontlasting blijft aanhouden na alle niet-medicamenteus advies
Niet-medicamenteus advies:
- Sommige cliënten vinden het lastig om het bespreekbaar te maken aan de balie je het
makkelijk maken om het gesprek verder te voeren in de spreekkamer of door een
folder door te nemen.
Advies bij harde ontlasting
- Om de ontlasting zachter te maken kun je dieetmaatregelingen nemen, zoals
voldoende vezelrijke voeding, volkorenproducten, verse groenten, fruit en
peulvruchten te eten.
- Zemelen toevoegen aan voeding, zoals bij yoghurt. (3x per dag 1 eetlepel)
- Vruchtdrank met vezels
- Adviseren meet dan 6-8 glazen water per dag drinken. (1,5-2 liter water)
- Gedroogde pruimen en laxerende limonadesiroop.
- Ontbijten stimuleert de darmperistaltiek.
- Lichaamsbeweging stimuleert de stoelgang, bijvoorbeeld wandelen, fietsen of sporten
kunnen de klachten bij aambeien verminderen.
Advies bij pijn, jeuk en branderig gevoel
- De anus schoonmaken met nat washand of zacht ongekleurd toiletpapier, omdat dit
irritatie en overgevoeligheid kan veroorzaken.
- Anus spoelen met lauw water en laten droogdeppen met washand. (Geen zeep)
- Een warm bad zorgt dat de anus ontsnapt en klachten verdwijnen.
- Krabben vermijden, want het kan ontsteking en jeuk verergeren.
Medicamenteus advies