WEEK 6
Beperkte genotsrechten
De bevoegdheden van de eigenaar van een zaak betreffen usus (gebruik of genot) en
abusus (beschikking). Dat geldt meer in het algemeen voor de gerechtigde aan wie een
goed als een vorderingsrecht toebehoort. Uit eigendom (als het om een zaak gaat) of dit
meest omvattende recht (als het een niet-zaak betreft) worden de beperkte rechten
afgeleid - en het is alleen de eigenaar of gerechtigde die de bevoegdheid heeft. We
weten welke beperkte rechten er zijn, want ze worden limitatief in de wet gegeven.
Beperkte rechten komen aan iemand anders toe dan de eigenaar. De term iura in re
aliena (rechten op andermans zaak) werd gemunt door Hugo Donellus (1527-1591),
Fransman, in Leiden hoogleraar. Het geeft een systeem aan waarmee we nog steeds
werken. Bovendien zijn de bevoegdheden van de beperkt gerechtigde te herleiden tot de
bevoegdheden van de rechthebbende - eigenaar: genot of beschikking. Om die reden
kunnen we ook de beperkte rechten indelen in beschikkingsrechten (pand en hypotheek -
zie volgende week) en genotsrechten: vruchtgebruik, erfdienstbaarheid, erfpacht, en de
wat afwijkende opstal- en appartementsrechten.
Gebruiksbevoegdheden voor de gerechtigde: de gerechtigde bepaalt zelf wat te doen,
het is aan zijn wilsvrijheid overgelaten. Het zijn bevoegdheden om al dan niet te
handelen - geen verplichtingen. Dat betekent dat eigendom en beperkte rechten geen
verplichting tot handelen kunnen inhouden. Met name bij erfdienstbaarheid en erfpacht
doet zich die discussie telkens en van oudsher voor. Zie bijvoorbeeld Prota, G. 59, en de
arresten Blaauboer/Berlips en Curacao/Boye. De actualiteit hiervan blijft - want betekent
een bij notariële vestigingsakte opgenomen actieve verplichting ook dat dus sprake is
van een bevoegdheid van de gerechtigde tot erfpacht of erfdienstbaarheid? Zie
bijvoorbeeld het in de erfdienstbaarheidsakte opgenomen artikel 4 met boetebeding bij
niet nakoming van de verplichtingen - en het kettingbeding.
Alle goederenrechtelijke rechten zijn absoluut, hebben goederenrechtelijk gevolg en
gehoorzamen aan het beginsel van prioriteit. Eerder gevestigde rechten hoeven zich aan
later gevestigde rechten niets gelegen te laten liggen.
Erfdienstbaarheden kunnen alleen worden gevestigd ten behoeve van een heersend erf -
het volgt uit de definitie in artikel 5:70 BW. Dat betekent dat zonder een eigendomsrecht
van dat heersende erf een erfdienstbaarheid onbestaanbaar is - het recht van
erfdienstbaarheid is afhankelijk van het eigendomsrecht van het heersende erf.
, WEEK 6, WERKGROEP 1
VOORGESCHREVEN STOF
Literatuur
Brahn/Reehuis: hoofdstuk 2.2 en 11
Lokin, Prota: hoofdstuk IV, nrs. 57-67
Jurisprudentie
HR 3 maart 1905, W1905, 8191; Blaauboer/Berlips
HR 17 mei 1985, NJ 1986, 760; Curaçao/Boyé
KENNISCLIP
Werkgroep 1: Afhankelijkheid en zaaksgevolg
https://youtu.be/4Lb0YCLyMVY
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merelarkink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
