Aantekeningen individueel leefstijl programma
Week 1: Gezondheid en epidemiologie
Het model van Lalonde en gezondheidsdeterminanten:
Het model van Lalonde is ontwikkeld in de jaren zeventig en is gebaseerd op vier factoren die de
gezondheid van een persoon beïnvloeden: biologische, omgevings-, levensstijl- en
gezondheidszorgfactoren. Het model stelt dat deze factoren elkaar wederzijds beïnvloeden en dat
een aanpak vanuit meerdere perspectieven nodig is om de gezondheid van een persoon te
bevorderen.
Betekenissen van het begrip gezondheid:
Er zijn verschillende betekenissen van het begrip gezondheid. De meest bekende is de definitie van de
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), die gezondheid omschrijft als "een toestand van volledig
lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek". Andere
betekenissen kunnen afhangen van culturele en persoonlijke opvattingen over wat gezondheid
inhoudt, zoals bijvoorbeeld een gebrek aan ziekte, een goede fysieke conditie, een gevoel van welzijn,
enz.
Epidemiologie:
Epidemiologie is de wetenschappelijke studie van de verspreiding en oorzaken van ziekten in
populaties. Het onderzoekt de frequentie en patronen van ziekten in verschillende populaties, en de
factoren die bijdragen aan het ontstaan en de verspreiding van ziekten. Epidemiologen gebruiken
statistische methoden om ziektegevallen te meten, risicofactoren te identificeren, en te bepalen
welke interventies het meest effectief zijn om ziekten te voorkomen of te behandelen.
Soorten preventie:
Er zijn drie soorten preventie: primair, secundair en tertiair. Primair preventie richt zich op het
voorkomen van ziekten voordat ze optreden, bijvoorbeeld door vaccinaties, gezonde voeding en
lichaamsbeweging. Secundaire preventie richt zich op het opsporen van ziekten in een vroeg stadium,
wanneer ze nog gemakkelijker te behandelen zijn, bijvoorbeeld door middel van
screeningsprogramma's en medische tests. Tertiaire preventie richt zich op het voorkomen van
complicaties en verdere verslechtering van de gezondheid bij mensen die al een ziekte hebben,
bijvoorbeeld door revalidatieprogramma's en medicatie.
Week 2: Stofwisseling & obesitas/type II diabetes
Stofwisseling:
Stofwisseling verwijst naar de chemische reacties die plaatsvinden in het lichaam om energie te
produceren, afvalstoffen te verwijderen en weefsels op te bouwen. De stofwisseling is opgedeeld in
twee processen: anabolisme en katabolisme. Anabolisme is het opbouwproces waarbij energie wordt
gebruikt om nieuwe weefsels en moleculen te maken, terwijl katabolisme het afbraakproces is
waarbij voedingsstoffen worden afgebroken om energie vrij te maken.
, Koolhydraten:
Koolhydraten zijn een belangrijke voedingsstof die in het lichaam worden omgezet in glucose, de
belangrijkste energiebron voor cellen. Er zijn twee soorten koolhydraten: enkelvoudige koolhydraten,
zoals glucose, fructose en lactose, en complexe koolhydraten, zoals zetmeel en vezels. Het wordt
aanbevolen dat ongeveer de helft van de dagelijkse calorie-inname afkomstig is van koolhydraten.
Componenten energieverbruik:
Het energieverbruik van het lichaam bestaat uit drie componenten: ruststofwisseling, thermogenese
van voedsel en lichamelijke activiteit. Ruststofwisseling is de hoeveelheid energie die het lichaam
verbruikt om de essentiële functies te ondersteunen terwijl het in rust is, zoals ademhaling en
hartslag. Thermogenese van voedsel is de hoeveelheid energie die het lichaam verbruikt om voedsel
te verteren en te verwerken. Lichamelijke activiteit omvat alle beweging, van wandelen tot sporten.
Complete uiteenzetting obesitas:
Obesitas is een aandoening waarbij iemand te veel lichaamsvet heeft. Het wordt veroorzaakt door
een disbalans tussen energie-inname en energieverbruik, waarbij meer calorieën worden
geconsumeerd dan verbrand. Dit kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals diabetes, hartziekten,
slaapapneu en gewrichtsproblemen. Obesitas kan worden behandeld door een combinatie van dieet,
lichaamsbeweging, gedragsverandering en in sommige gevallen medicijnen of chirurgie.
Complete uiteenzetting diabetes:
Diabetes is een aandoening waarbij het lichaam problemen heeft met het reguleren van de
bloedsuikerspiegel. Het wordt veroorzaakt door een gebrek aan insuline, een hormoon dat door de
alvleesklier wordt geproduceerd en dat helpt bij het verwerken van glucose. Diabetes kan worden
onderverdeeld in twee typen: type 1 en type 2. Type 1 diabetes wordt veroorzaakt door een auto-
immuunreactie die de insulineproducerende cellen in de alvleesklier vernietigt, terwijl type 2
diabetes wordt veroorzaakt door een combinatie van insulineresistentie en een verminderde
insulineproductie. Behandeling van diabetes kan bestaan uit dieet, lichaamsbeweging, medicijnen en
insuline
Energiebalans & PAL:
Energiebalans verwijst naar de verhouding tussen de hoeveelheid energie die wordt geconsumeerd
via voedsel en de hoeveelheid energie die wordt verbruikt door het lichaam. Wanneer de energie-
inname gelijk is aan het energieverbruik, wordt dit een evenwichtige energiebalans genoemd. Als er
meer energie wordt geconsumeerd dan verbruikt, is er sprake van een positieve energiebalans en kan
dit leiden tot gewichtstoename. Omgekeerd, als er minder energie wordt geconsumeerd dan
verbruikt, is er sprake van een negatieve energiebalans en kan dit leiden tot gewichtsverlies.
Een PAL-waarde van 1,2 tot 1,4 wordt beschouwd als sedentair, terwijl een PAL-waarde van 1,7 tot 2,0
wordt beschouwd als matig actief en een PAL-waarde van 2,3 of hoger wordt beschouwd als zeer
actief.
