Samenvatting
Samenvatting klinische neuropsychologie
Samenvatting klinische neuropsychologie deel 2 van het boek.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting deel 2 knH14 traumatisch hersenletsel
Bij traumatisch hersenletsel (THT) gaat het om letsel dat door geweld van buitenaf tot stand
komt. Er is ten gevolge hiervan bewustzijnsverlies of posttraumatische amnesie (PTA).
laag-energetisch trauma: letsel door een val van stahoogte of impact door een voorwerp
hoog-energetisch trauma: letsel door verkeersongevallen met een snelheid van tenminste 30
km/u of een val van grote hoogte.
De kracht zorgt voor kneuzing en verscheuring van hersenweefsel. Het directe gevolg is
stoornis in het bewustzijn die kort tot extreem lang kan duren. Het moment van het ongeval
wordt niet in het geheugen opgeslagen.
Bij herstelfase kan onderscheid gemaakt worden tussen de acute (tot een maand), subacute
(tot 6 maanden), en chronische fase.
De indicatie van de ernst van het hersenletsel hangt af van de bewustzijnsstoornis. Deze kan
variëren van diep comateuze toestand tot een snel voorbijgaande bewustzijnsdaling. Bij
volledig ontbreken van bewusteloosheid is er sprake van een (geïsoleerd) hoofdtrauma
(trauma capitis), hierbij wordt ongeval bewust meegemaakt, hierbij is er GEEN sprake van
THL.
De ernst en diepte van de stoornis wordt bepaald door de Glasgow Coma Scale, ook wel
EMV-score. Dit wordt in de acute fase gedaan. Bij een deel van de patiënten gaat een coma
over in posttraumatische amnesie. Hierbij is iemand gedesoriënteerd, niet instaat om nieuwe
informatie op te slaan en soms motorisch en verbaal onrustig is.
PTA is meestal voorbijgaand. Soms kan het maanden aanhouden er is dan ook vaak sprak van
retrogade amnesie.
Duur van PTA wordt berekend inclusief de coma tijd tot volledig hersteld en kan weer nieuwe
herinneringen opslaan. Soms korte periode van helderheid: Islands of memory
Na pta kan er sprake blijven van anterograde geheugenstoornissen: problemen met het
aanleren en opdiepen van nieuwe informatie.
Bij alle patiënten wordt er meteen een CT-scan gemaakt om te beoordelen of er sprake is van
bloedingen of andere schade die onmiddellijk moeten worden aangepakt.
Ook kijken naar pupilreactie om te zien of er intracraniële druk is verhoogd, ja? Dan
drukmeter plaatsen.
Veel mensen overlijden alsnog of in vegetatieve toestand.
Hersenschade door traumatisch hersenletsel kan primair of secundair zijn.
Primair: ontstaat onmiddellijk door biomechanische krachten die inwerken op schedel en
hersenen, en hierdoor reacties op celniveau waarbij neurotransmitters vrijkomen die leiden
tot cel schade/dood en activatie van microgliacellen die bijkomende ontstekingsreactie
tegengaan.
Secundair: ontstaat in uren-dagen na ongeval door intracraniële problemen zoals toename
van bloedingen, oedeem. En ook infecties, met name als er sprake was van letsel waarbij de
schedel doorboord is geraakt of neurochirurgisch ingrijpen.
Linear geweld ontstaat wanneer bewegend scheld plots tot stilstand komt tegen een hard
oppervlak of stilstaand schedel in beweging komt door een harde klap.
impact kan ter plaatsen van contactoppervlak (coup) waardoor focale schade maar door
acceleratie (roterende bewegingen), ook schade in structuren diagonaal daartegenover
(contrecoup).
,Focale schade voorbeelden:
- Epidurale bloedingen- beschadiging van arteria meningea media. Ontstaat in korte
tijd, zorgt voor verplaatsing hersenmassa, is levensbedreigend.
- Traumatisch subarachnoïdale bloedingen (TSAB)- bij middelzwaar tot ernstig
hersenletsel in combinatie met lokale contusiehaarden. Direct contact van hersenen
met schedel geeft schade aan de basis van de frontale en temporale
hersenstructuren. Ook kan dit resulteren in schedelbasisfractuur.
Naast focale schade door rotatie ook diffuse schade
doordat verscheuringen van axonen resulteren in letsel
aan kleine bloedvaten wat resulteert in micro- of
puntbloedingen.
Hoogenergetisch level leidt tot meer verspreide
axonale schade. Voor diffuse axonale schade (DAI)
bestaat radiologische DAI-gradering, hogere score is
indicatie voor meer puntbloedingen in diepere
hersenstructuren.
DAI is meestal niet goed te zien op CT maar wel op MRI.
De hersenschade die wordt opgelopen kan zorgen voor
cognitief, emtioneel en gedragsmatig disfuntioneren.
Dit is cruciaal voor herstel van patiënt. De mate waarin een persoon weer op premorbide
niveau kan komen en kan meedoen aan de maatschappij (outcome) kan gemeten worden
met glasgow outcome scale. Er zit verschil tussen zwaar en licht hersenletsel.
Middelzwaar tot ernstig hersenletsel:
Hierbij zijn intercraniële afwijkingen zichtbaar op CT-scan. Vaak bij subacute tot chronsiche
fase ook nog MRI gemaakt. 1/5e houdt aan schade posttraumatische epilepsie over. Volledig
herstel is bij middelzwaar 40% en bij ernstig maar 20%.
Contusiehaarden treden met name op in de prefrontale- en temporale coritces ter hoogte
van schedelbasis (bij bifrontale contusiehaarden is prognose nog ongunstiger).
Altijd sprake van restverschijnselen, ernstiger dan bij licht trauma, herstellen niet volledig.
- Snelheid van informatieverwerking, aandacht en EF:
Meest consistente gevolgen is vertraging van informatieverwerking, kan wel verbeterd
worden maar niet volledig herstelt. Kern van cognitieve problemen. Aandachtstoornissen
ook gerelateerd aan snelheid van informatieverwerking; sneller afgeleid, aandacht niet goed
verdelen, moeite met langer concentreren. Hierdoor extra inspannen en sneller vermoeid.
Cognitieve controle is nodig voor EF. Onvoldoende planningsvermogen, haperende
initiatiefname, gebrek aan flexibiliteit en probleemoplossing, tekort aan overzicht en
taakregulatie. Minder goed zelfs structuur aanbieden. Hoe meer prefrontaal hoe slechter EF.
- Geheugen:
In acute fase in vorm van posttraumatische amnesie. Vaak blijvende anterogade amnesie
voor zowel verbale als non-verbale informatie. Problemen met niet goed onthouden van
recente informatie/gebeurtenissen, moeilijk op woorden/namen komen, frequente
afspraken vergeten. Vooral aanleren is verstoord. Profiteren van herhaling en structuur in
aanleringsproces. Echter ook onthouden van ingeprente informatie en weer opdiepen
verstoord (met name bij temporale schade). Kan enig herstel in 1e jaar, niet volledig.
, - Emotionele, sociale cognitie en gedrag:
Vaak heftiger veranderingen in karkater en persoonlijkheid: behaviors of concern.
Meer egocentrisch, emotioneel vervlakt, ook andere gedragsproblemen zoals; verminder
initiatief, ontremd, agressief. Verklaard vanuit verstoring in de sociale cognitie.
deze verstoringen kunnen zijn; herkennen van emotionele gezichtsexpressie, inschatten van
gevoelens van andere (theory of mind), meevoelen met andere (empathie) en gedrags- en
emotieregulatie.
Gaat vaak samen met beperkt ziekte-inzicht. Zelf geen besef van veranderingen en
onrealistische verwachtingen over herstel. Ook ontbreken van lijdensdruk.
- Overig:
Taalstoornissen, met name woordvindproblemen en benoemstoornissen. Wel minder logisch
redeneren maar intelligentie over het algemeen terug naar premorbide niveau.
Licht traumatisch hersenletsel:
meeste mensen hebben dit, met kort buitenbewustzijn en zonder of met enkele
posttraumatische afwijkingen. Wel vaak klachten als hoofdpijn, duizelig, vermoeid, snel
afgeleid, vergeetachtig, labiel, somber en angstig. Meerendeel herstelt binnen 6 maanden
volledig.
- Cognitieve stoornissen:
Mentaal tempo, aandacht, EF, en geheugen minder. Niet zo erg als bij patiënten met
middelzwaar/ernstig letsel. Meestal na 3 maanden al volledig cognitief hersteld.
- Cognitieve klachten in relatie tot cognitieve stoornissen:
Helft van groep rapporteert toch nog enkele klachten. Het hebben van veel klachten lijkt wel
op niet optimaal herstel. Vaker nog wel geheugen en concentratieproblemen. Echter leek het
alsof sommige met licht THL meer klachten ervaarden dan met zwaar THL dat suggereert dat
in de beleving en rapportage van cognitieve klachten andere factoren dan hersenschade een
rol spelen.
- Factoren van invloed op klachten en ongunstig herstel:
Sterke aanwijzingen dat cognitieve klachten gerelateerd zijn aan psychisch welbevinden.
Klachten hangen samen met stemmingsproblemen, angst en ptss. Patiënten die ten tijde van
ongeluk aan alcohol waren ervaren minder problemen dan nuchtere patiënten. Wss door
minder stress. Ook een belangrijke factor is copingstijl. Met een passieve copingstijl
(terugtrekken, piekeren, somber) meer klachten en ongunstig herstel. Sterkte relaties met
persoonlijkheid, voor neurocitisme. Is stabiel.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirtevanlierop. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73243 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen