Tentamen Strategie en Innovatie
Minor Bedrijfskundig Management
Hoofdstuk 1
1.1 Innoveren, uitvinden en creativiteit
Innovatie = een nieuw of vernieuwend product, dienst, proces of methode die
waarde genereert.
Een innovatie kan iets nieuws betrekken, maar vaker een toepassing van een
bestaand idee of combinatie van ideeën. Innovaties zijn nuttige vernieuwingen.
Innoveren = het proces van het omzetten van een uitvinding of een creatief idee
in iets dat commercieel gezien bruikbaar en waardevol is.
Innovatiemanagement = het leidinggeven aan innovatieprocessen binnen
organisaties.
Twee belangrijkste taken innovatiemanagement:
1) Het waarborgen van een goede voortgang van innovatieprocessen
2) Het waarborgen van een continue stroom van innovaties
Innovatieproces = het proces om van een idee tot een nieuw product of proces te
komen en dat bestaat uit de vier hoofdfasen: ideegeneratie, selectie,
ontwikkeling en diffusie.
Innovatievermogen = het vermogen van een organisatie om regelmatig betere
producten en betere werkwijzen te bedenken, te ontwikkelen en op de markt te
brengen of in te voeren.
Relatie tussen innoveren en vernieuwen, uitvinden en creativiteit
Uitvinden = het ontdekken van een nieuwe methode, middel of apparaat
Creativiteit = het vermogen om origineel ideeën te bedenken: om perspectieven,
paden, oplossingen, mogelijkheden en ideeën te zien die anderen niet willen of
kunnen zien.
Recombinatie = innoveren door het op een nieuwe manier combineren van
dingen die in andere situaties succesvol zijn.
1.2 Waarom innoveren?
Een belangrijk en aantrekkelijk gevolg van innovatie, is het ontstaan van
compleet nieuwe industrieën. Het tempo van veranderen is toegenomen, doordat
1
,er bijvoorbeeld meer middelen worden besteed aan onderzoek en ontwikkeling.
Ook de (economische) levensduur van de meeste producten is flink gedaald.
Het overlevingsvermogen van ondernemingen is afhankelijk van de mate waarin
en de snelheid waarmee zij in staat zijn zich aan te passen aan veranderingen in
marketen en in technologieën.
Een ontwikkeling die in het afgelopen decennium veel aandacht heeft gekregen is
globaliseren.
Globalisering = het verschijnsel dat onder
meer handel, technologie, en innovatie steeds
meer op wereldwijde schaal plaatsvinden, in
plaats van op nationaal of regionaal niveau.
Factoren die van invloed zijn op toenemende
tempo voor technologische veranderingen:
1. meer middelen voor R&D
2. Meer mensen en landen betrokken bij
R&D
3. Vooruitgang stimuleert vooruitgang in
andere gebieden
1.3 Waarom niet innoveren?
Vier redenen om niet te innoveren:
1. Innoveren is niet nodig
2. Angst voor verandering
3. Geen risico’s willen nemen
4. Geen tijd, te druk
Innoveren is niet nodig
Het gaat goed met de organisatie, de
verkopen en winsten groeien elk jaar. Klanten stomen toe, zijn tevreden en
komen terug. Dus waarom dan innoveren? Geen product heeft een oneindige
levensduur, er komt een tijd dat de concurrentie toeneemt of de klantenbehoefte
verandert en technologische ontwikkelingen. De mate waarin innoveren nodig is,
is afhankelijk van de strategische gezondheid van een organisatie.
Strategische gezondheid = de mate waarin een bedrijf er goed voor staat,
‘gezond’ is, en die weergeeft in hoeverre innovatie noodzakelijk is om gezond te
blijven.
Belangrijkste indicatoren strategische
gezondheid:
- Klanttevredenheid
- Structurele marktveranderingen
- Nieuwe wetgeving
- Motivatie werknemers
- Aantal producten in
innovatiepijplijn
- Reacties van leveranciers en
afnemers
2
,Innovatiepijplijn = de verzameling lopende innovatieprojecten binnen een bedrijf
onderverdeeld naar de fase van het innovatieproces waarin deze projecten zich
bevinden.
Kannibalisatie = een situatie waarbij de introductie van een nieuw product ten
koste gaat van de verkopen van al bestaande producten.
Angst voor verandering
De beroemde econoom Joseph Schumpeter omschreef in 1942 innovatie als
creatieve destructie: het creatieve nieuwe vernietigt het oude bestaande.
Creatieve destructie = de opkomst van een nieuw product of nieuwe werkwijze
waardoor iets wat al bestond (gedeeltelijk) verdwijnt.
Geen risico’s durven nemen
Innoveren betekent risico nemen en dat kan fout aflopen. Mede vanwege de hoge
faalkans is het belangrijk innovatieprocessen te managen.
Geen tijd, te druk
Het probleem is dat iedereen te druk is, terwijl innovaties alleen ontstaan als er
ruimte is. Al deze ruimte maakt organisaties minder efficiënt. De tijd, het geld en
de middelen die worden besteed aan innoveren, kunnen ook extra omzet leveren.
Innovatie moet passen binnen de strategie en marktbenadering van een
organisatie
Innovatie-succes is afhankelijk van:
- Of klanten het nieuwe product waarderen
- Of het innovatieproces goed is georganiseerd
- Of de innovatie past in de organisatie-doelen
- Of er markt is voor het nieuwe product
Wat is het toekomstbeeld; hoe weet je wat je moet innoveren?
- Toekomstverkenning: trendanalyses, scenario-analyses, literatuur-analyse,
patent-analyse, technologische ontwikkelingen identificeren.
Innovatie, waarom slaagt slechts 20%:
Gebrek aan visie, draagvlak, tijd, geld, motivatie MT, kwaliteit projectteam.
We leren meer van mislukkingen dan succesverhalen:
- Zorg dat producten bij je merk passen
- Weet wat je klanten echt willen
- Verenig belangen van partijen die elkaar anders in de weg gaan lopen
- Zorg voor goede timing
- Voorkom dat je verslaafd raakt aan je eigen idee
- Vergeet niemand, wie zou er aan de vergadertafel moeten zitten…
- Houdt niet krampachtig vast aan oorspronkelijke doelen
1.4 Verbeteren en vernieuwen
Elke organisatie dient zich continu af te vragen hoe ze betere producten en
diensten kan leveren en hoe ze die sneller of goedkoper kan maken. Hiervoor
worden twee processen onderscheiden: exploreren en exploiteren.
3
, Exploreren = acties die leiden tot vernieuwing, zoals experimenten, zoeken,
variëren, risico nemen, spelen en ontdekken. Het leidt tot nieuwe producten,
diensten en processen. Voor exploreren is nieuwe kennis nodig. Exploreren is
grenzen verleggen, daarmee neem je risico en kan het dus ook fout aflopen.
Testen is een belangrijk onderdeel van exploreren.
Exploiteren = acties die leiden tot verbetering, zoals verfijnen, kiezen,
produceren, selecteren, uitvoeren en efficiëntie verhogen. Exploiteren is
verbeteren: een natuurlijk proces als de ervaring toeneemt. Exploiteren is een
continu proces gebaseerd op het idee dat de wereld nooit perfect is.
Exploreren en exploiteren zijn elkaar concurrenten: middelen (geld, tijd,
materiaal) kun je maar één keer gebruiken, of voor het verbeteren van het
bestaande aanbod of voor het ontwikkelen van iets geheel nieuws.
Exploreren en exploiteren vullen elkaar ook aan: elke keer als je met vallen en
opstaan iets nieuws hebt ontwikkeld, kun je heel veel stapjes zetten om het
verder te perfectioneren
Ambidexterity = gelijktijdig exploreren en exploiteren, om te kunnen innoveren
(bij bedrijven op één locatie gelijktijdig exploreren en exploiteren)
4